نژادپرستی در فرهنگ آمریکا ریشه دوانده است

علی امیدی، عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه اعتراضات آمریکا سه ریشه اصلی دارد، اظهار کرد: ریشه اول، اقتصادی است. ترکیب جمعیتی آمریکا را 60 درصد سفیدپوست اروپایی، 18 درصد لاتینی و اسپانیایی تبار، 5 و نیم درصد آسیایی و 12 و نیم تا 15 درصد سیاه‌پوست یا آفریقایی آمریکایی تشکیل می‌دهند و در این میان، فقیرترین گروه جمعیتی، سیاه‌پوستان هستند. در واقع سیاه‌پوستان در هیچ یک از رده‌بندی‌های اقتصادی آمریکا مثل ثروتمندترین بیزینس‌من قرار ندارند و این در مسائلی مانند پاندمی کرونا، میزان مرگ‌ومیر و طول عمر خود را نشان می‌دهد.

وی افزود: طبق آماری که یورونیوز ارائه داده است، تاکنون حدود 110 هزار آمریکایی بر اثر ابتلا به کرونا فوت کرده‌اند و حدود دو میلیون آمریکایی به این بیماری مبتلا شده‌اند که در این میان، 40 درصد متوفیان و حدود 70 درصد مبتلایان، از سیاه‌پوستان هستند. در واقع این آمار موقعیت رفاهی سیاه‌پوستان در آمریکا را نشان می‌دهد، چون اگر آنها زندگی اقتصادی و بهداشتی مناسبی داشتند، آمار درباره آنها صدق نمی‌کرد. از طرف دیگر، بیش از 40 درصد زندانیان در آمریکا را سیاه‌پوستان تشکیل می‌دهند. در شاخص‌های دیگر نیز سیاه‌پوستان نسبت به سهم جمعیتی خود جایگاه مناسبی در نظام اقتصادی و اجتماعی آمریکا ندارند.

نقص آشکار در قوانین آمریکا

عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان تصریح کرد: به لحاظ سیاسی، سیاه‌پوستان همیشه مظلوم بوده‌اند و از این منظر باید میان نظام حقوقی و نظام سیاسی آمریکا تفاوت قائل شد. در قوانین این کشور، تبعیض ممنوع است، مگر اینکه سیاست‌های تبعیض مثبت برای رفع محرومیت از سیاه‌پوستان در نظر گرفته شود که از این نظر در قوانین آمریکا نقص وجود دارد و سیاست‌های تبعیض مثبت اعمال نمی‌شود. اگر مقامات سیاسی آمریکا را در نظر بگیرید، می‌بینید که باراک اوباما یک استثنا محسوب می‌شود و البته از مادری سفیدپوست متولد شده است و با توجه به شخصیت کاریزمایی که داشت، توانست برای بار دوم نیز به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود، اما در مجموع سیاه‌پوستان به ندرت می‌توانند مناصب عالی را احراز کنند. اگر به تیم ترامپ و عکس‌های یادگاری وی با وزرا، دستیاران و مشاورانش دقت کنید، می‌بینید که یک سیاه‌پوست در میان آنها وجود ندارد. هرچند طبق قانون تبعیض ممنوع است، ولی رئیس‌جمهور آمریکا عملاً این کار را انجام می‌دهد، اگرچه در چند توییت اعلام کرده که سیاست‌هایی که برای رفع تبعیض در پیش گرفته از سیاست‌های اوباما در این خصوص بهتر است.

ترامپ تبعیض نژادی را تشدید کرد

امیدی با اشاره به اینکه از زمان روی کار آمدن ترامپ، تبعیض نژادی در جامعه آمریکا تشدید شده است، گفت: وی با توجه به شناختی که از جامعه آمریکا دارد، می‌داند که نباید حرف نژادپرستانه بزند و موضع نژادپرستانه اتخاذ نکرده، اما سیاست‌های اعمالی وی به گونه‌ای بوده که به نژادپرستی دامن زده است، چون بدنه طرفداران ترامپ را اکثراً نژادپرستان سفیدپوست تشکیل می‌دهند. از طرف دیگر، لغو طرح «اوباما کِر» از سوی ترامپ در واقع ضربه‌ای به سیاه‌پوستان بوده است، هر چند این کار خود را توجیه کرده و مدعی شده که اجرای این طرح باعث لطمه به اقتصاد آمریکا می‌شود.

وی ریشه سوم اعتراضات آمریکا را مسائل فرهنگی خواند و افزود: در نظام حقوقی آمریکا نژادپرستی ممنوع اعلام شده است و جایگاهی ندارد، اما به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق رسانه‌ها یا در فرایند جامعه‌پذیری خانوادگی به سفیدپوستان القا می‌شود، مثل این باور که محله‌های کثیف یا محله‌های جنایتکاران متعلق به سیاه‌پوستان است. در نتیجه نوعی سوگیری از سوی سفیدپوستان نسبت به سیاه‌پوستان وجود دارد که به قول اوباما، چیز جدیدی نیست و ریشه‌ای چهارصد ساله دارد، یعنی از همان زمانی که سیاه‌پوستان از آفریقا به آمریکا آورده شدند و این مسئله در لایه‌های فرهنگی جامعه آمریکا رسوخ کرده است.

عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان بیان کرد: در کوتاه‌مدت انتظار نمی‌رود که این اعتراضات به تغییر و تحول خاصی منجر شود. از 1960 حداقل 10 شورش بزرگ علیه نژادپرستی در آمریکا شکل گرفته، اما تحول خاصی به وجود نیامده است، هر چند کشتارهای مربوط به شورش‌های قبلی با کشتارهای شورش اخیر قابل مقایسه نیست. البته این اعتراضات می‌تواند به تصویب قوانینی در راستای اعمال تبعیض مثبت یا قوانین سخت‌گیرانه‌تری علیه نژادپرستی منجر شود. نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای به ترامپ متذکر شده است که با همکاری ریاست‌جمهوری می‌توان قوانین جدیدی برای ریشه‌کن ساختن تبعیض نژادی در آمریکا وضع کرد. حداقل این خودآگاهی ایجاد شده که باید کاری انجام دهند، وگرنه ممکن است شورش بعدی سنگین‌تر باشد.

اعتراضات آمریکا باعث تغییرات رادیکال نمی‌شود

وی اضافه کرد: از طرف دیگر، این اعتراضات می‌تواند در انتخابات نوامبر آینده خودش را نشان دهد. به هر حال اکثر سیاه‌پوستان، رنگین‌پوستان و مهاجران ترامپ را فردی نژادپرست قلمداد می‌کنند و اگر چنین ذهنیتی همراه با شیوع کرونا و مشکلات اقتصادی تداوم پیدا کند، شاید باعث خارج کردن ترامپ از کاخ سفید شود. ترامپ اخیراً با مطرح کردن بحث ویروس چینی یا ویروس ووهان به صورت غیرمستقیم نژادپرستی خود را نشان داده است. همدردی بیشتر در رسانه‌ها و در میان نخبگان برای شکست دادن ترامپ در انتخابات آینده و به قدرت رسیدن جو بایدن، تصویب قوانینی با رویکرد تبعیض مثبت در کنگره آمریکا و توجه بیشتر اهالی سینما به فیلم‌های تولیدی و دقت رسانه‌ها در نحوه ارائه اخبار، در درازمدت می‌تواند بازتاب‌هایی به دنبال داشته باشد.

امیدی در پایان تصریح کرد: تحلیل‌های مبتنی بر فروپاشی نظام سیاسی آمریکا و به راه افتادن جنگ داخلی در این کشور به دنبال این اعتراضات، تحلیل‌های درستی نیست، چون آمریکا بحران اصلی سیاسی خود را حل‌وفصل کرده است، یعنی همگان راجع به اصل نظام سیاسی این کشور اتفاق نظر دارند و اختلاف‌نظرها به مسائل فرعی مربوط می‌شود. در آمریکا نظام جایگزین نظام سیاسی فعلی این کشور وجود ندارد. این‌طور هم نیست که برخی ایالت‌های این کشور به دنبال تجزیه‌طلبی باشند، در نتیجه چنین تغییرات رادیکالی را نمی‌توان از اعتراضات آمریکا انتظار داشت.