توهین و هتاکی نتیجه فقدان شرایط نقد عالمانه و محترمانه است

حجت‌الاسلام مهدی گرجی، مسئول بعثه مقام معظم رهبری در استان اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به سخنان توهین‌آمیزی که علیه رئیس‌جمهور در یکی از برنامه‌های صداوسیما مطرح شد، اظهار کرد: اصل نقد و بیان مشکلات و اظهارنظر در خصوص نقاط قوت و ضعف مدیران اجرایی، حقی طبیعی محسوب می‌شود که اسلام برای عموم مردم و البته نخبگان و شخصیت‌های علمی قائل شده است. در منابع اسلامی، بابی با عنوان «النصیحه للائمه المسلمین» وجود دارد و براساس آن، جامعه اسلامی مجاز است تا مدیران و صاحبان مناصب را نصیحت کند.

بیشتر بخوانید:

• صداوسیما مانع پخش سخنان توهین‌آمیز علیه مسئولان شود
• تهمت و افترا علیه افراد و شخصیت‌ها قابل تعقیب قضایی است

وی افزود: به تعبیر شهید آیت‌الله مطهری، نقد باید عالمانه، محترمانه، منصفانه و شجاعانه باشد. بهترین تعبیر در این خصوص در قرآن کریم آمده است که می‌فرماید: «...وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ...؛ و با آنها به روشی که نیکوتر است، استدلال و مناظره کن»؛ اگر بنا باشد در مباحث اجتماعی اظهارنظر کنیم، باید عالمانه، محترمانه و منصفانه این کار را انجام دهیم، یعنی نقاط قوت و ضعف افراد را مدنظر قرار داده و شجاعانه آنچه را که نیاز جامعه است، بیان کنیم و از بی‌احترامی، پرخاشگری، هتاکی و توهین بپرهیزیم.

مسئول بعثه مقام معظم رهبری در استان اصفهان اضافه کرد: در جریان جنگ صفین، چند نفر از اصحاب امیرالمؤمنین(ع)، معاویه را ناسزا می‌گفتند. حضرت آنها را خواستند و فرمودند دوست ندارم شما در زمره افراد فحاش و بددهان باشید، بلکه باید به‌صورت منطقی ایرادهای آنها را نشان دهید. این روزها با مدیرانی مواجه هستیم که مسئولیتی بر عهده دارند و به مدیریت آنها ایراداتی وارد است، ولی در بیان ایراداتشان باید ادب و عفت کلام رعایت شود که به نوبه خود می‌تواند در ایجاد آرامش و نشاط و امید در جامعه مؤثر باشد.

گرجی تصریح کرد: افرادی در جامعه حضور دارند که مردم از آنها انتظار اخلاق، ادب، معلمی و الگو بودن دارند، به خصوص شخصیت‌های روحانی و اندیشمند و متفکر هر چند ممکن است از برخی مشکلات به شدت ناراحت و پریشان‌خاطر باشند، ولی باید این مطالب را به گونه‌ای مطرح کنند که باعث ایجاد ناراحتی، تنش، اختلاف و نگرانی در جامعه نشود. یکی از مواردی که اجازه داریم فریاد بزنیم، جایی است که ظلمی صورت می‌گیرد، ولی در همان فریاد بلند در ضدیت با ظلم باید ادب، اخلاق و عفت کلام را رعایت کنیم.

وی در خصوص دلایل رشد بی‌اخلاقی در جامعه، گفت: بخشی از این دلایل، فردی است. هر چه انسان خودساخته‌تر و مهذب‌تر باشد، از بیان این نوع سخنان اجتناب کرده و تقوا ایجاب می‌کند که انسان با احتیاط صحبت کند. از طرف دیگر، اگر در جامعه شرایط برای نقد عالمانه، محترمانه، منصفانه و شجاعانه فراهم شود، شاهد این اتفاقات نخواهیم بود. اگر شخصیت‌هایی که قادر به نقد هستند و صلاحیت انتقاد و ارائه پیشنهاد و راهکار دارند، بتوانند در جایگاه و موضع مناسبی این مطالب را بیان کنند، این‌ها در وجود آنها انباشته نمی‌شود تا بعداً به این صورت متجلی شود.