جان بخشیدن به روزهای جهاد با نشر ادبیات پایداری / «دولت سری»؛ خاطراتی از اسارت و آزادگی

اکنون سال‌هاست که جنگ با تمام ابعادی که بر زندگی ایرانیان داشت به پایان رسیده؛ اما دردها و رنج‌های فرزندان شهید و خاطرات آزادگان را هنوز پایانی نیست.

زنده نگه داشتن این دردها و رنج‌ها که با یک استقلال و قوای روحی قوی در رزمندگان و آزادگان به آسانی و پیروزی بدل شد؛ در دل قصه‌ها و داستان‌های مکتوب اثربخشی بیشتری پس از سال‌ها دارد.

یکی از کتبی که به تازگی با همکاری حوزه هنری در خراسان‌جنوبی منتشر شده، کتابی از خاطرات آزادگان به‌صورت روایی است که انسان را در فضای اردوگاه و آن جو معنوی اسرا قرار می‌دهد.

جان بخشیدن به روزهای مبارزه و جهاد در قلب یک کتاب همان چیزی است که نسل جوان به آن نیاز دارد؛ این کتاب‌ها فضایی را که جوان امروزی ندیده برای او روایت کرده و ادبیات پایداری را قوت می‌بخشد.

توسلی که شکنجه‌ها را آسان کرد

غلامرضا رخشانی، آزاده هشت سال دفاع مقدس در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: گذشتن از خود و به فکر خود بودن و یکپارچه دین را حفظ کردن از مهم‌ترین درس‌های جنگ بود.

وی افزود: عراقی‌ها از حملات ایران زخمی بودند و در برخورد اولیه بدترین رفتار را از شکنجه‌های روحی و جسمی به اسرای ایرانی وارد می‌کردند.

این آزاده هشت سال دفاع مقدس بیان کرد: در دوران اسارت، سازمان بین‌المللی صلیب سرخ که براساس قانون جنگ باید در نخستین لحظه اسارت، اسرا را تحت حمایت خود قرار دهد، نه تنها این کار را نمی‌کرد بلکه به‌عنوان بازوی حمایتی عراق عمل می‌‌کرد.

رخشانی تصریح کرد: در دوران اسارت، سعی کردیم به این زندگی عادت کنیم، اما شکنجه‌های روحی چون جسارت سربازان عراقی به مسئولان نظام انقلاب اسلامی و جلوگيری از برگزاری مراسم دينی و اعتقادی در اردوگاه بود، امات با این وجود اعتقادات خالص قلبی و تمسک به ائمه اطهار(ع) به اسرا کمک کرد تا آن دوران را با افتخار پشت سر بگذارند.

ادبیات پایداری را دریابید

اين آزاده از روزهایی گفت که عراقی‌ها تلویزیون را به اردوگاه آوردند تا مبانی اعتقادی را از قلب آزادگان بیرون کرده و دو دستگی ایجاد کنند، اما آزادگان این توطئه را خنثی کردند، افزود: پيام آزادگان و جانبازان به جوانان ايران اين است كه آثاری چون فیلم و کتب را که از آن زمان به یادگار مانده را بررسی کنند.

وی افزود: تبعیت بی‌چون و چرا از ولایت و بیان مفاهیم اعتقادی در ذهن افراد آن زمان، همان چیزی است که تنها از طریق تولید محتوا و تولید در قالب ادبیات پایداری در این عصر می‌توان انتقال داد.

حسی که در قالب یک کتاب گنجانده شد

غلامحسین باغانی، نویسنده و مؤلف کتاب دولت سری که خود نیز یکی از رزمندگان است، در گفت‌وگو با ایکنا در مورد انگیزه خود برای نوشتن این کتاب، می‌گوید: خود اسارت را تجربه نکرده‌ام، اما می‌دانم اسارت در دستان انسان‌هایی که کیلومترها از نظر فرهنگی با انسان فاصله دارند و در خاک کشور نفوذ پیدا کرده‌اند چه حسی دارد.

وی ادامه داد: تصمیم گرفتم مصاحبه‌هایی با آزادگان خراسان‌جنوبی انجام داده و این مصاحبه‌ها را که بسیار نیز طولانی و حدود 800 صفحه بود، جمع‌آوری کرده و به شکل داستانی روایی از دوران اسارت بیان کنم.

این نویسنده با بیان اینکه کتاب دولت سری برگرفته از خاطرات جمعی از اسرای ایرانی در اردوگاه‌های مخوف موصل ۲ است، افزود: این افراد سخت‌ترین شکنجه‌ها را به جان خریدند و در مقابل مقاصد شوم دشمنان بعثی ایستادگی کردند.

باغانی با بیان اینکه انسجام و همبستگی آنها در اسارتگاه‌ها دشمن را به چالش کشیده و می‌ترساند، تصریح کرد: اسرا با مقاومت و همفکری لحظه‌ای در مقابل امیال نفسانی دشمن سر تسلیم فرود نیاوردند.

وی اظهار کرد: آنها مجاهدانی بودند که در همه صحنه‌های نبرد و اسارت سربلند بیرون آمدند؛ درحالی که هرگونه اجتماع و عمل عبادی ممنوع بود نماز جماعت برپا می‌کردند؛ با لقمه نانی خشک و جرعه آب در  سحرگاه روزه می‌گرفتند؛ دعاهایشان را مخفیانه زیر پتو می‌خواندند و ایثارگرانه به مجروحین که در تب می‌سوختند کمک می‌رساندند.

باغانی ادامه داد: این کتاب الگویی است برای جوانان و نوجوانانی که آن سال‌ها را درک نکرده‌اند تا آزادی را قدر بدانند؛ پس لازم است با همه جوانب زندگی این اسوه‌های مقاومت آشنا شوند. 

وی افزود: این کتاب اهداف و هجمه‌های بیگانگان را به تصویر می‌کشد که اگر قدمی به عقب برداریم دشمن جرئت کرده و چند قدم به جلو برمیدارد.

این نویسنده با بیان اینکه زندگی در عصر حاضر نباید ما را از روزهایی که پشت سر گذاشته‌ایم، غافل کند، تصریح کرد: ماندگاری آن روزها به سبب اخلاص در افرادی است که هنوز هم به آن احتیاج داریم.

ادبیات اسارت؛ پرمخاطب‌ترین ادبیات دنیا

محمد قاسمی‌پور، مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری معاونت راهبری استان‌های حوزه هنری در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: ادبیات اسارت جزء گونه‌های ادبیات پرمخاطب و فراگیر در جهان است، چراکه به شرح قسمت‌هایی بی‌بدیل از تاریخ یک ملت می‌پردازد.

وی با بیان اینکه اسارت شرایط متفاوتی دارد، افزود: در کشور پس از بازگشت آزادگان کتاب‌های زیادی در حوزه ادبیات اردوگاهی منتشر شده است.

مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری معاونت راهبری استان‌های حوزه هنری بیان کرد: کتاب‌های آزادگان به‌صورت خودجوش و دیگر نوشت عمدتا به‌صورت فردی روایت شده و هر آزاده‌ای مصائبی که در دوران اسارت داشته روایت کرده است.

قاسمی‌پور ادامه داد: کتاب دولت سری که به تازگی نشر یافته است، به کارویژه‌های شخصیتی و مدیریتی و قدرت سازمان‌دهی و ایستادگی جمعی در مقابل دشمن پرداخته است.

وی با بیان اینکه در این کتاب، مجموعه‌ای از روایت‌ها به‌گونه‌ای ارائه شده که وقتی کتاب را می‌خوانیم می‌بینیم که رزمندگان چه النسانی مقاومی بوده‌اند، تصریح کرد: این افراد در دهه 60 و سال‌های آغاز جوانی خود را در اسارت به سر برده‌اند.

بهره‌گیری از خاطرات اسارت برای مدیریت بهینه اجتماع

مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری معاونت راهبری استان‌های حوزه هنری با بیان اینکه رزمندگان قدرت ساماندهی و برنامه‌ریزی دارند، تصریح کرد: می‌توان از این تجربیات برای مدیریت بهینه اجتماع استفاده کرد و کتاب‌هایی این چنین به این امر کمک بسزایی می‌کند.

قاسمی‌پور ادامه داد: در این کتاب اثبات می‌شود که دشمن در دشمنی با ایرانی‌ها از هیچ کاری فروگذار نمی‌کند، اما اسرای ایرانی یک برنامه‌ریزی پنهان دارند تا آن سلوک عقیدتی آنان در طول اسارت که نمی‌دانستند چند سال طول می‌کشد، ثابت بماند.

وی با بیان اینکه دشمن برای عبادت، تغذیه و شکستن روحیه آزادگان برنامه‌ریزی دقیق داشته است، افزود: دولت سری، دولتی خلاق و جوان است که باعث می‌شود اسرا مدیریت زندان را به‌گونه‌ای پیش می‌برد که اعتقادات و فرهنگ تغییر پیدا نکند؛ این فرهنگ باید وارد سینما شده تا جوانان با آن بیشتر آشنا شوند.

مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری معاونت راهبری استان‌های حوزه هنری با بیان اینکه مسائل اجتماعی، جامعه‌شناختی و قوم‌شناختی اردوگاه را از طریق این نگاه می‌توان درک کرد، افزود: این درجه از مودت بین آزادگان در خراسان‌جنوبی وحدت بزرگی را ایجاد می‌کند؛ این مودت آنقدر بزرگ و متعالی است که اکنون نیز بین آزادگان وجود دارد.

قصه‌های جنگ باید روایت شود

قاسمی‌پور با بیان اینکه لازم است عزم و اراده و همت برای ادامه این کار ادامه یابد و راه و مسیر را ادامه دهند تا رسالت را به نیکی به سر منزل مقصود برسانند، اظهار کرد: خراسان‌جنوبی، استانی پهناور و بزرگ است و همه قصه در بیرجند خلاصه نمی‌شود و باید به شهرهای دیگر نیز توجه کرده و داستان‌های اسرا را شنید.

وی تصریح کرد: از جوانان و محققان و نویسندگان استان می‌خواهم ثبت و ضبط خاطرات و تنطیم شفاهی رزمندگان استان را در دستور کار قرار دهند، چراکه برای برنامه‌ریزی سال‌های خوب پیش رو چاره‌ای جز بیان تجربیات و خاطرات نداریم.

مسئول دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری معاونت راهبری استان‌های حوزه هنری با بیان اینکه باید نسلی که ایستاد و مقاومت کرد را به نسل‌های جدید معرفی کرد، یادآور شد: جای جای این استان دلاورخیز است و قصه تمام دلاوری‌ها باید به‌صورت نشر کتاب، فیلم و یا تولید محتواهایی این چنین زنده بماند.

این داستان‌ها باید هر روز بیان شوند و سینه به سینه بچرخند تا این روزها فراموش نشوند؛ این روزها به سادگی گذر نشده‌اند تا فراموش نشوند.