به گزارش ایکنا؛ به نقل از آواپرس، به دنبال افزایش خشونتها، سقوط ولسوالیها، خروج نیروهای خارجی به رهبری امریکا و تعلیق مذاکرات صلح، گفتمان تحلیلی «مقاومت یا صلح با طالبان؟! بررسی اما و اگرهای چگونگی تعامل با طالبان و آینده صلح در افغانستان» با حضور دیپلماتهای پیشین، اساتید دانشگاه و کارشناسان مسایل افغانستان برگزار شد. شرکتکنندگان این گفتمان که دو نوع دیدگاه متفاوت را مطرح کردند، اکثراً با تأکید بر اینکه طالبان تغییر نکرده و برخی با بیان اینکه طالبان تغییر کردهاند، اما تصریح کردند که رهبران افغانستان نباید به دام توطئه های تازه امریکا بیافتند و کشور را به سمت جنگ داخلی و تجزیه هدایت کنند.
در ابتدای این گفتمان تحلیلی که امروز یکشنبه، ۱۳ تیر در دفتر نمایندگی خبرگزاری آوا در تهران برگزار شده، صادقیزاده نیلی؛ نماینده پیشین مردم دایکندی در مجلس در یک پیام تصویری گفت که طالبان در دایکندی ۱۵ تا ۲۰ خانه را تخریب کردهاند، دست به غارت و چپاول و تخریب منازل مسکونی زدهاند و هزاران نفر آواره شدهاند.
وی افزود که طالبان همچنین برای بازگشت مردم به مناطقشان شرایطی را وضع کردهاند که یکی از آنها باز گذاشتن در خانههای مردم است؛ چیزی که به باور صادقیزاده نیلی، موجب نگرانی درباره غارت و حتی تجاوز به نوامیس مردم شده است.
او در ادامه تأکید کرد که شیعیان اهل جنگ و تجاوز نیستند، همیشه در حالت دفاع بودهاند؛ اما راهی برای تعامل با طالبان وجود ندارد؛ زیرا طالبان در عمل تغییر نکردهاند. در دهه ۷۰ شیعیان از سوی طالبان قتل عام شدند. در دوران جدید هم در میدان وردک، دره قیاق غزنی و... شیعیان در مسیرها تیرباران شدند، مساجد، تکایا، مراکز رسانهای، فرهنگی و آموزشی، شفاخانهها و... مردم شیعه به نام مذهب و نژاد کشته شدند.
نماینده پیشین پارلمان افغانستان افزود: با این حال، ما آماده تعامل هستیم؛ ولی در حکومت طالبان، راه تنفس مردم بسته میشود. از این نظر تعامل با طالبان مساوی با اسارت است.
به باور وی، باید به مردم اجازه تعیین سرنوشت خود از سوی طالبان داده شود. در غیر آن تسلیم و اسارت به نام تعامل ممکن نیست. طالبان با یک سیاست روشن وارد تعامل با جامعه تشیع شوند.
او درباره حکومت هم گفت که تحت فشار مردم، علما، جامعه مدنی و... حکومت مرکزی مجبور شد به دایکندی توجه کند، مهمات و امکانات نظامی و... بفرستد؛ اگرچه هنوز مشکلاتی وجود دارد.
صادقیزاده نیلی در پایان تصریح کرد که در مناطق مرکزی، مردم پیشگام اند نه حکومت؛ بنابراین حکومت باید از مردم حمایت کند؛ زیرا آنها حامی نظام هستند.
دکتر ابوالفضل ظهرهوند؛ سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در کابل هم که در این گفتمان سخن میگفت، با اشاره به حواشی و واکنشهایی که اخیرا پیرامون مواضع برخی کارشناسان ایرانی درباره مسایل افغانستان شکل گرفته، تصریح کرد: موضع رسمی جمهوری اسلامی با مواضع کارشناسی باید تفکیک شود.
او همچنین گفت که در افغانستان بحث شیعه و سنی نداریم. ملت و مردم و نظام سیاسی افغانستان برای ایران مساله است نه اقوام. تعامل یا تخاصم هزارهها یا شیعیان و سایر اقوام با طالبان موضوع بحث نیست.
به باور این دیپلمات پیشین، تغییرات طالبان با تغییرات محیط اجتماعی امروز افغانستان فرق دارد و تغییرات طالبان عقبتر از این تغییرات است. هژمونی طلبی طالبان تغییری نکرده است. ارتباط شان با القاعده و داعش تغییری نکرده و بحث از امیرالمومنین و امارت و... همچنان پا برجاست. پس طالبان تغییر نکردهاند، فقط هوشمندتر شده اند.
ظهرهوند افزود: رابطه طالبان با پاکستان قابل اغماض نیست. رهبران طالبان هنوز در پاکستان هستند. پاکستان باید پاسخگو باشد. وقتی طالبان همه مرزها را میبندند به جز پاکستان، این پرسش برانگیز است و نشانگر وابستگی و همبستگی طالبان و پاکستان میباشد.
دکتر سید حسام رضوی؛ مسئول بخش افغانستان خبرگزاری تسنیم هم دیگر میهمان این گفتمان بود. او گفت: طالبان تغییر نکردهاند. صد درصد حکومت را میخواهند. انتخابات را قبول ندارند. دموکراسی را حرام میدانند. امارت و امیرالمؤمنین همچنان از اولویتهای آن گروه است. به باور وی، «طالبان را نشناختیم و اشتباه کردیم؛ حالا هم شاید اشتباه میکنیم».
با این حال، از دید رضوی، طالبان بخشی از واقعیت است. درستترین نقش را ایران بازی میکند؛ یعنی عدم مداخله مستقیم و تلاش برای گفتگوی همه گروهها با همدیگر.
او همچنین درباره اینکه چرا جنگ جدی با طالبان صورت نمی گیرد در حالی علیپور و دیگران در مناطق مرکزی کشور مسلح هستند، گفت: چون جنگ شیعه و سنی نیست. از دید وی، جنگ شیعه و سنی، ایران را درگیر میکند. از این موضوع باید جلوگیری شود.
این کارشناس مسایل افغانستان همچنین تصریح کرد که موضوع طالب نیست، موضوع اصلی امریکاییها هستند.
مجتبی نوروزی؛ معاون پیشین رایزن فرهنگی سفارت ایران در کابل نیز در این گفتمان با اشاره به پیام رهبر انقلاب اسلامی ایران درباره طالبان و تحولات افغانستان در سال ۷۷ گفت این پیام فصل الخطاب است. در این پیام ذلت نیست.
او با اشاره به اظهارات بحثبرانگیز سید حسام رضوی درباره پیروی طالبان از فقه حنفی و ضد شیعه نبودن آن گروه، گفت که طالبان به دین خدا باور ندارند و برای اثبات این ادعا افزود: چرا به تعهد خود برای مذاکره پس از خروج عمل نکردند؟ چون مسلمان نیستند.
نکته بعدی از دید نوروزی، این است که آيا طالبان علمای اهل سنت را قبول دارند یا نه. اگر قبول دارند پس چرا از فتوای آنان درباره حرمت جنگ تبعیت نمی کنند؟
او در ادامه افزود که وقتی آنها به فتوای علمای اهل سنت، عمل نمیکنند، پس چگونه حرف شان در سایر موارد از جمله مدارا با شیعیان، قابل باور است؟
نوروزی در بخشی دیگر از سخنانش گفت که انحراف حنفیت اصیل از پروژه های سعودی است. مدارس دیوبندی تحت تاثیر وهابیت هستند پس نسبت اهل سنت اصیل حنفی درباره طالبان صادق نیست.
ظهرهوند هم در ادامه این گفتمان ابراز داشت: امریکاییها شکل بودنشان را عوض میکنند. حتی ممکن است سفارت شان را تعطیل کنند؛ اما آنها نیامدهاند که بروند.
از نظر وی، جنگ داخلی نقشه امریکا برای تجزیه افغانستان است. آنها ارزشی برای افغانستان قایل نیستند. هدف شان تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه است برای مدیریت ایران، چین و روسیه. این برای پاکستان هم خطرناک است. زیرا این کشور به طور بالقوه آماده تجزیه میباشد.
سفیر سابق ایران در کابل گفت: اشرف غنی در زمین امریکاییها بازی میکند و این خطری برای مردم و وحدت افغانستان است. افغانها نباید زیر بار تجزیه بروند.
به باور وی، شورای عالی دولت باید تشکیل شود. این شورا باید به نمایندگی از مردم افغانستان وارد تعامل شود.
این دیپلمات سابق ایران در بخشی دیگر از اظهاراتش افزود: برای ایران شیعه و سنی یکی است؛ زیرا صلح و ثبات افغانستان، صلح و ثبات ایران است.
محسن اسلامزاده؛ مستندساز ایرانی هم دیگر شرکتکننده این گفتمان تحلیلی بود. او گفت: طالبان تغییر کرده اند؛ چون نسبتشان با گروه های جهادی مشخص تر شدهاست و همه تخم مرغهایشان را در سبد پاکستان نمیچینند.
اسلامزاده همچنین معتقد بود که طالبان حذف شدنی نیستند و امریکاییها هم نتوانستند طالبان را حذف کنند.
به باور وی، از این پس باید دیپلماسی ایران در قبال افغانستان فعال تر شود و مذاکره مجاهدین و طالبان برای تشکیل یک حکومت ائتلافی، تنها راه پایان بحران است.
در بخش پایانی این گفتمان تحلیلی، مجتبی نوروزی به عنوان جمعبندی صحبتهایش گفت: طالبان امروز به صورت کامل در زمین امریکا بازی میکنند. امروز منافع امریکا این است که بازیگری غیر از دولت وارد میدان شود.
ظهرهوند هم در نتیجهگیری نهایی گفت: طالبان یک گروه واحد نیست. طالبان افغانستانی، پاکستانی و... داریم. بخشی از آنها مردمیاند بخشی مربوط به آن طرف مرز.
او افزود: امریکا به دنبال جنگ داخلی است و اشرف غنی هم بدون توجه به ظرفیتهای داخلی افغانستان برای حل بحران، در زمین امریکا بازی میکند.
نکته مهم دیگری که از نظر آقای ظهرهوند باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که آموزش ۱۸- ۲۰ هزار افغانستانی توسط سازمان سیا آموزش دیدهاند. آنها نباید در کنار جریان های مردمی قرار بگیرند و رهبری جنگ را بر عهده بگیرند؛ زیرا این امر، زمینه ساز حضور امریکا در منطقه خواهد شد و هدف از حضور امریکا در منطقه، کنترل ایران، چین و روسیه و همچنین شکست پروژه «یک کمربند یک جاده» چین است و افغانستان به هارتلند این تحولات تبدیل شده است.
سفیر پیشین ایران در کابل افزود: رهبران افغانستان باید از خودگذری کنند و به دام این توطئهها نیافتند و وارد یک روند صلح داخلی شوند.
محسن اسلامزاده که در جمعبندی پایانی اظهاراتش گفت: جغرافیای جنگ هر لحظه وسیعتر میشود. مردم قربانی بزرگاند. مردم باید کمتر کشته شوند و این یک دغدغه جدی است.
از دید وی، باید وضعیت را خاکستری دید. اگر پرچم طالب میافتاد، پرچم داعش بالا میرفت. این برنامه امریکا بود. از نظر مردم، طالب مذهبی نیست و جنگ طالبان مذهبی نیست؛ اما داعش به نام مذهب میکشد.
محسنزاده در پایان تصریح کرد که با طالبان مبارزه کنید؛ اما به شرطی که رهبران قومی و خانواده های از طریق هلیکوپتر فرار نکنند تا مردم قربانی نبرد ناتمام آنان با طالبان شوند.
انتهای پیام