بدون قرآن ایستادگی در مقابل شبهات دنیا ممکن نیست

به گزارش ایکنا از قم، آیت‌الله محمدباقر تحریری، تولیت مدرسه علمیه مروی تهران، شامگاه 27 آبان‌ماه در همایش «حکیم الهی» ویژه بزرگداشت علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، برادر ایشان علامه سیدمحمدحسن الهی و  شاگردشان علامه حسن‌زاده آملی که در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد، بر لزوم استفاده از قرآن برای پاسخگویی به شبهات روز جامعه تأکید کرد و گفت: امروز نمی‌شود با تکیه بر فقه و اصول در برابر سیل شبهاتی که در جامعه مطرح شده ایستاد بلکه باید قرآن را محور قرار داد.

وی با تأکید بر لزوم زنده نگهداشتن یاد و نام بزرگان دین در جامعه، گفت: پیامبر اسلام(ص) نیز بر بیان یاد بندگان خاص الهی توصیه دارند، ذکر زندگی بزرگان دین حتماً به تحریک و تحرک جامعه علمی و حوزه‌های علمیه می‌شود و ما را به همان سمت و سو که آنها در آن گام برداشتند راهنمایی می‌کند.

تحریری اظهار کرد: بزرگانی که امروز برای آنها یادبود برگزار شده، زندگی علمی را همراه با معنویت داشتند آنها با اعتقاد کامل و ایمان راسخ به حقانیت قرآن و سنت، با یک روش عمیق که همان روش تعقلی است به سیر علمی خود پرداختند.

وی افزود: این روش تعقلی، قابلیت ارائه معارف گوناگون دین را به بشریت دارد، شاخصه مهم تفسیر المیزان نیز همین است، علامه در المیزان وحی را محور تلاش خود قرار داده است.

تحریری با اشاره به بخشی از خطبه ۸۷ نهج‌البلاغه گفت: حضرت علی(ع) در این خطبه بیاناتی دارد که مناسب این شخصیت‌هاست حضرت می‌فرماید: «محبوب‌ترین بندگان نزد خداوند متعال کسی است که خدا به او بر خودش کمک کرده و توانسته از پس خودش بربیاید؛ توانسته است از تمایلات گوناگون نفس خویش در این عالم خارج شود چنین کسی باید همتی بالا برای رسیدن به درجات عالیه نفس انسانی داشته باشد و بتواند نفس را به نفس الهی تبدیل کند.»

ویژگی‌های محبان حقیقی اهل بیت(ع)

وی  ضمن شرح بخشی از خطبه حضرت علی(ع) به روایتی از امام صادق(ع) اشاره کرد و گفت: در روایت است که فردی خدمت امام رسید و خود را اینگونه معرفی کرد: «مِن مُحِبّیکُم و مُوالیکُم»؛ حضرت به او فرمود «مِن أیِّ مُحِبِّینا أنتَ؟» حضرت می‌پرسند تو جزء کدام دسته از محبان ما هستی؟ این شخص سکوت می‌کند و سپس از حضرت درباره اقسام محبان ایشان می‌پرسند.

تحریری ادامه داد: حضرت در پاسخ فرمودند: «على ثَلاثِ طَبَقاتٍ: طَبَقهٌ أحَبُّونا فِی العَلانِیَهِ و لَم یُحِبُّونا فِی السِّرِّ؛ اینها در ظاهر ما را دوست دارند اما در باطن ما را دوست ندارند؛ و طَبَقهٌ یُحِبُّونا فِی السِّرِّ و لَم یُحِبُّونا فِی العَلانِیَهِ، یعنی اینها ما را در باطن دوست دارند اما دوستی خود را اظهار نمی‌کنند و طَبَقهٌ یُحِبُّونا فی السِّرِّ وَ العَلانِیَهِ؛ این گروه در ظاهر و باطن محب ما هستند.

وی در تشریح این روایت گفت: حضرت در بیان ویژگی این گروه می‌فرمایند «هُمُ النَّمَطُ الأعلى شَرِبُوا مِنَ العَذبِ الفُراتِ و عَلِموا تَأویلَ الکِتابِ و فَصلَ الخِطابِ و سَبَبَ الأَسبابِ، فَهُمُ النَّمَطُ الأَعلى، الفَقرُ و الفَاقَهُ و … بِهِم یَشفِى اللّه ُ السَّقیمَ» اینها نمط اعلی هستند، سختی و گرفتاری را به خاطر خدا تحمل می‌کنند و به وسیله این‌ها خداوند بیماران را شفا می‌دهد الصَّوّامُونَ بالنهارِ القَوّامُونَ بِاللیلِ تَرى أثَرَ الرَّهبانیَّهِ فی وُجُوهِهِم ، أهلُ سِـلمٍ وَ انقِیادٍ؛ کسانی که چنین ویژگی‌هایی دارند زهد و رهبانیت در چهره‌هایشان آشکار است.

این استاد حوزه ادامه داد: سریر در اینجا مدعی می ‌شود که قلبا و ظاهرا به حضرت علاقه‌مند است اما حضرت می‌فرماید رسیدن به این درجه به ادعا نیست. «قالَ جعفرٌ علیه السلام: إنّ لِمُحِبِّینا فی السِّرِّ وَ العَلانِیَهِ علاماتٍ یُعرَفُونَ بها، قالَ الرجُلُ: و ما تِلکَ العَلاماتُ؟ قالَ علیه السلام: تلکَ خِلالٌ أوَّلُها أ نَّهُم عَرَفُوا التَّوحیدَ حَقَّ مَعرِفَتِهِ و أحکَمُوا عِلمَ تَوحِیدِهِ» ویژگی مهم این دسته معرفت به ذات اقدس الهی است، اینها علم توحید را محکم کرده و در این مسیر ثبات پیدا کرده‌اند.

تحریری تصریح کرد: علامه طباطبایی و برادر بزرگوارشان عمری را در مسیر تفکر الهی و تفکر در قرآن و سنت سپری کرده و به انواعی از معارف گوناگون قرآن راه یافتند و درهای معرفت بر قلب آنها گشوده شد آن‌ها شاگردانی را در این مکتب تربیت کردند که یکی از اینها مرحوم علامه ذوالفنون آیت‌الله حسن زاده آملی است.

بدون قرآن نمی‌توانیم در مقابل شبهات روز افزون دنیا ایستادگی کنیم

وی ادامه داد: ما باید در مکتب قرآن زانو بزنیم و نگاه ساده‌انگارانه به این کتاب مقدس نداشته باشیم، گمان نکنیم که با فقه و اصول خواندن تنها می‌توانیم مکتب تربیتی و علمی داشته باشیم بدون قرآن نمی‌توانیم در مقابل شبهات روزافزون دنیا ایستادگی کنیم.

این استاد حوزه علمیه تصریح کرد: مرحوم علامه زمان اوج شبهات کمونیست‌ها با تمسک به قرآن به شبهات پاسخ می‌داد و حتی برخی از مراجع بزرگ، شبهات را برای پاسخگویی برای ایشان می‌فرستادند باید با منطق قرآن که عقل و تعبد است همراه شویم.

وی گفت: قرآن می‌فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ؛ یعنی ما قرآن را از غیب آوردیم و آن را غیر از مطهرون درک نمی‌کنند». همین عربیت قرآن که ظاهر قرآن است را باید با تعقل فهمید.

وی با استناد به سخنان امیرالمؤمنین(ع)، تحمل سختی و مشقت را یکی از ویژگی‌های عالمان الهی دانست و گفت: فردی که چنین ویژگی داشته باشد، قلبش چراغ هدایت است علامه طباطبائی اینگونه بود او در زندگی خود به ویژه در نجف مشکلات بسیاری را تحمل کرد.

تحریری ادامه داد: مرحوم علامه در نجف سختی‌های زیادی داشت، ۱۰ سال طاقت‌فرسا به تحصیل علوم مختلف پرداخت و علومی را که به سختی در آن‌جا کسب کرده بود، اینجا تحویل داد وقتی که می‌خواست به ایران بیاید، ناچار شد برای هزینه این سفر وسایل منزل خود را بفروشد.

وی با اشاره به خاطره‌ای که توسط «نجم السادات» دختر علامه طباطبائی نقل شده است، گفت: نجم‌السادات از ایشان سؤال می‌کند چرا وقتی تفسیر را می‌نویسید، نقطه نمی‌گذارید ایشان می‌گوید وقتی شروع به نوشتن می‌کنم معارف سرازیر می‌شود. می‌ترسم با نقطه گذاری جلوی این معارف گرفته شود.

تحریری گفت: یک روز استادشان در تبریز از ایشان به خاطر تدریس حلالیت می‌طلبد، علامه می‌گوید این رفتار استاد در من تاثیر گذاشت و همانجا از خدا می‌خواهد که به او عنایت کند تا موضوعات را به خوبی دریابد خداوند به ایشان عنایتی کرده بود که حتی در درس خارج  به کلاس نمی رفت، حتی وقتی که به نجف می‌روند خطاب به قبر امیرالمومنین می‌گویند آقا ما برای کار دیگری به اینجا آمده‌ایم.

عالم، چراغ تاریکی‌هاست

این استاد حوزه علمیه در ادامه توضیح بخشی از کلام امیرالمؤمنین(ع)، گفت: فردی که مورد اشاره امیرالمؤمنین(ع) است، کسی است که هوای نفس را از خود دور کرده است خدا او را برای خود برگزیده و چنین فردی از معادن دین الهی بر روی زمین است همه خواسته چنین فردی حمایت از دین الهی است خداوند درهای عالم غیب را به روی او باز می‌کند و او نیز این درها را برای دیگران می‌گشاید این شخص نسبت به معارف دین مانند نور خورشید است او چراغ تاریکی‌هاست.

تحریری گفت: مرحوم علامه مصداق این بیان امیرالمؤمنین(ع) است در هر زمانی خدا زمینش را از این گوهرها خالی نمی‌گذارد فقط ما باید تلاش کنیم که به این معادن دست یابیم متأسفانه این بزرگواران مجهول زیستند و مجهول هم مردند این مرد بزرگ در اواخر عمر شریفش به گونه‌ای از این عالم منقطع شده بود که برخی گمان می‌کردند حافظه‌اش را از دست داده است حال اینکه این گونه نبود.

وی در قسمتی از سخنان خود به ارادت علامه حسن‌زاده نسبت به علامه طباطبایی اشاره کرد و افزود: خدا به ما عنایت کرده بود و گاهی به زیارت علامه می‌آمدیم در یک جلسه آیت‌الله حسن‌زاده آمدند مرحوم علامه از ایشان حالش را پرسیدند علامه حسن‌زاده حالت عشق و محبت و شاعرانه‌‌ای داشتند به استادش گفت من چگونه حالم خوب نباشد که در زیر سایه چنین استادی به سر می‌برم.