روایت کمرنگ تاریخ از زندگی امام حسین(ع) پیش از واقعه عاشورا
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: گزارش‌های تاریخی از زندگی امام حسین(ع) تا پیش از سال ۶۱ هجری قمری و مقدمات واقعه عاشورا بسیار کمرنگ است.
مصطفی پیرمرادیان، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان با بیان اینکه گزارش‌های تاریخی از زندگی امام حسین(ع) تا پیش از سال ۶۱ هجری قمری و مقدمات واقعه عاشورا بسیار کمرنگ است، اظهار کرد: دلیل این موضوع به مسئله‌ای برمی‌گردد که در بین ما نیز صادق است و آن اینکه، افراد مادامی که در مصدر امر مهمی در جامعه قرار نداشته نباشند، معمولا کسی در پی ضبط رفتار و کردار آنها نیست؛ افراد در حالت معمول چندان مورد توجه تاریخ‌نویسان و نقالان تاریخ نیستند، مگر اینکه فردی مطرح و مورد توجه باشند.
وی افزود: تصور ما این است که ائمه(ع) در زمان حیات در نظر همه افراد جامعه به‌عنوان امام دیده می‌شدند، حال آنکه در واقع الزاما این‌طور نبوده و باید دید نگاه جامعه عرب به آنها چگونه بوده است. در خصوص امام حسن(ع) نیز بعد از صلح با معاویه و حضور ایشان در مدینه، گزارش‌های تاریخی بسیار کم می‌شود. همچنین این اتفاق درباره امام علی(ع) در زمان سکوت و خلافت ۲۵ ساله خلفا نیز صادق است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در بین عرب، جنگ بیش از همه مهم است و بیشترین گزارش‌ها و نقل‌های تاریخی نیز به جنگ‌ها، فتوحات و مقدمات جنگ‌ها مربوط می‌شود، گفت: درباره امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نیز تا زمانی که در کنار حضرت علی(ع) در جنگ‌ها بودند، به نسبت حضورشان گزارش‌های تاریخی ذکر شده و زمانی که در جنگ‌ها و وقایع سیاسی حضور نداشتند، گزارش زیادی در خصوص آنها در دست نیست.
سکوت تاریخ در قبال زندگی امام حسین(ع) پیش از امامت
وی ادامه داد: در خصوص زندگی شخصی امام حسین(ع) نیز تاریخ اطلاعات چندانی به ما نمی‌دهد، مگر مختصر اطلاعاتی درباره زمانی که ایشان در کنار امام حسن(ع) بود. بعد از شهادت حضرت علی(ع) و امامت امام حسن(ع) و صلح ایشان با معاویه، در منابع تاریخی اظهار نظر و رفتار خاص و مستقلی از امام حسین(ع) ذکر نشده و این نشان می‌دهد که ایشان در این دوره کاملا در کنار امام حسن(ع) و تابع دستورات ایشان بوده است. برای مثال، طبق یکی از گزارش‌های تاریخی، بعد از صلح با معاویه، حجر بن عدی به مدینه آمد، به امام حسن(ع) درباره این صلح اعتراض کرد و زمانی که از مقابله ایشان با معاویه ناامید شد، به سوی امام حسین(ع) رفت تا ایشان در مقابل معاویه قیام کند که امام در پاسخ فرمود: ما عهد و بیعت کردیم و به آن پایبند هستیم. این نقل نیز بیانگر آن است که امام حسین(ع) در این دوره، به‌طور کامل همراه و هم‌عقیده امام حسن(ع) بوده و مخالفتی از جانب ایشان در تاریخ نقل نشده است.
پیرمرادیان تأکید کرد: این همراهی تا زمان حیات امام حسن(ع) ادامه داشت، بعد از شهادت ایشان و در ۱۰ سال پایانی حیات معاویه نیز گزارشی از برخورد و اعتراض به وی از سوی امام حسین(ع) ذکر نشده و این سکوت تاریخی تا زمان مرگ معاویه و انتصاب یزید به جانشینی او ادامه داشت. تقریبا اکثر گزارش‌های تاریخی از اینجا شروع می‌شود که به علت سازگار و آشنا نبودن مردم عراق و حجاز با حکومت موروثی، یزید تصمیم می‌گیرد از بزرگان و بزرگ‌زادگان این دو منطقه که مردم به آنها تأسی می‌کردند و گردشان جمع می‌شدند، بیعت بگیرد و در این بین، جایگاه امام حسین(ع) به‌دلیل حکومت امام علی(ع) در عراق و همراهی مردم با ایشان، نسبت امام حسین(ع) با پیامبر(ص) و حسن رفتار و سیره نیک ایشان در جامعه ممتاز بود. لذا، اغلب نقل‌های تاریخی درباره امام حسین(ع) از این نقطه آغاز می‌شود و تا قیام عاشورا ادامه دارد که البته همین مدت اندک از روایت زندگی امام حسین(ع)، بیشترین تأثیر را در تاریخ تشیع داشته است.
وی گفت: بنابراین، در یک نگاه کلی می‌توان مراحل زندگی آن حضرت را به چند دوره تقسیم کرد؛ از سال چهارم تا دهم هجرت، یعنی شش سال و چند ماه که همراه با حیات پیامبر(ص) و فاطمه زهرا(س) بود، از سال دهم تا چهلم هجرت به مدت ۳۰ سال همراه با امامت و خلافت علی(ع)، از سال چهلم تا پنجاهم هجرت به مدت ۱۰ سال همراه با امامت امام حسن(ع)، از سال پنجاهم تا شصتم هجرت به مدت ۱۰ سال که دوران امامت آن حضرت و همراه با خلافت معاویه بود و از سال شصتم تا شصت و یکم هجرت به مدت کمتر از یک سال، امامت آن حضرت در زمان خلافت یزید بن معاویه که بیشترین نقل‌های تاریخی به این دوره کمتر از یک سال بازمی‌گردد.
پریسا عابدی
انتهای پیام
