بررسی تأثیر ورزش بر سلامت روان

احمد محیط، استاد تمام روان‌پزشکی دانشگاه تهران و مدیرکل اسبق بیماری‌های غیر واگیردار سازمان بهداشت جهانی در گفت‌وگو با ایکنا پیرامون تأثیر ورزش بر سلامت روان، گفت: ورزش بر همه افراد، چه کسانی که مشکل روان‌پزشکی دارند و چه افرادی که سالم هستند، تأثیرگذار است. ورزش برای افراد سالم از نظر روانی نقش پیشگیرانه از بیماری دارد و برای بیماران، نقش کمک کننده در روند بهبودشان ایفا می‌‌کند.

وی ادامه داد: ورزش در درجه اول برای فرد برنامه منظم ایجاد می‌کند و این اتفاق برای او تأثیر مثبت دارد. باید در افرادی که مشکل دارند ورزش به وسیله درمانگر در جریان درمان مورد تأکید قرار گیرد زیرا با ورزش کردن وقت به گونه‌ای گذرانده می‌شود که با احساس سالم‌تر شدن همراه است.  

محیط افزود: موضوع دیگر تأثیر مثبت ورزش بر سلامتی جسمی و احساس نشاط است که این مسئله می‌تواند بر پیشگیری از مشکلات روانی یا کمک به درمان مشکلات روانی کمک کند. تردیدی نیست که ورزش برای سلامتی جسمی مفید است و سلامت جسمی به سلامت روانی کمک می‌کند و به همین دلیل است که باید ورزش را توصیه کرد. به طور کلی ورزش باید برای سلامت روانی جامعه ترویج شود و هرچه بیشتر در این زمینه کوشش کرد.

تناسب نوع ورزش با شرایط بیمار

مدیرکل اسبق بیماری‌های غیر واگیردار سازمان بهداشت جهانی تصریح کرد: نوع ورزش برای انواع بیماری‌ها با توجه به شرایط بیمار مهم است؛ گاهی اوقات ممکن است ورزش‌های خیلی سنگین قابل توصیه نباشد اما برای مثال ورزش‌های ساده‌ای مانند راهپیمایی منظم روزانه برای همه افراد قابل توصیه است. بنابراین پیاده‌روی برای هر فرد با هر نوع کسالتی توصیه می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اینکه طبق آمار و گفته‌های کارشناسان وضعیت کشور از منظر سلامت روانی مساعد نیست و شاخص‌ها نگران کننده است؛ برای بهبود وضعیت چه کار باید کرد؟ گفت: بیماری‌های روانی درجات و انواع متفاوت دارند و فردی که از افسردگی خفیف رنج می‌برد به او می‌توان توصیه کرد که برنامه زندگی خود را منظم کند و ساعات خواب، بیداری، ورزش و تغذیه منظم داشته باشد، چراکه این موضوع بسیار کمک کننده است. باید توجه کرد که موارد بسیار شدید بیماری روانی شامل تعداد زیادی از مردم نمی‌شود.

ایجاد نظم در برنامه زندگی

محیط اظهار کرد: باید با کسی که بیماری شدید روانی دارد تا جایی که ممکن است با او، خانواده و اطرافیانش صحبت کرد تا در ایجاد نظم در زندگی بیمار تلاش کنند و مقداری از وقت خود را به ورزش اختصاص دهند؛ همراهی خانواده و اطرافیان بیمار بسیار مهم است. لازم به توجه است که در رابطه با موارد بسیار شدید بیماری، باید افراد در درجه اول تا حدی درمان شوند سپس برای ورزش برنامه‌ریزی کرد.

وی ادامه داد: مسائل بهداشت روان به دلایل متعددی در کشور افزایش یافته است البته باید به این نکته توجه کرد که این موضوع مختص به کشور ما نیست و می‌توان گفت که کل خاورمیانه درگیر چنین موضوعی است. من سال‌ها مسئولیت بهداشت روان منطقه مدیترانه شرقی یعنی خاورمیانه و شمال آفریقا را در سازمان جهانی بهداشت بر عهده داشتم و کاملاً با کشورهای منطقه آشنا هستم؛ می‌توان گفت که مشکلات روان‌پزشکی و بهداشت روان در جهان از جمله در کشورهای منطقه بسیار بالاست؛ مسئولان کشور باید در این زمینه نگران باشند زیرا رقم‌ها نگران کننده است.

گسترش رفتارهای پرخطر

وی در رابطه با اینکه آیا جامعه، افراد را به سمت رفتارهای سالم مانند ورزش کردن یا به سمت رفتارهای پرخطر مانند اعتیاد به مواد مخدر سوق می‌دهد؟ گفت: پاسخ به این موضوع آسان نیست اما می‌توان گفت که گرایش به سوی مصرف مواد مخدر و مسائلی از این قبیل، نگران کننده‌ است. این موضوع نشان می‌دهد عواملی وجود دارد که به جای هدایت نسل جوان به سمت فعالیت سازنده و مفید نظیر ورزش به سمت استفاده از مواد مخدر و نظایر آن سوق می‌دهد. آمار این مسائل نسبتاً بالاست؛ باید در این رابطه فکری کرد چراکه حتماً موضوعات و موارد تأثیرگذاری وجود دارد که منجر به بالا رفتن آمار رفتارهای پرخطر شده است.

این استاد روان‌پزشکی در رابطه برای ترویج زندگی سالم به دور از شعارزدگی و نصیحت بیان کرد: افراد تصمیم‌گیرنده در مسائل اخلاق اجتماعی، روحیه جامعه مخصوصاً جوانان و... باید دانش و انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشند. با توجه به گسترش فضای مجازی مقدار زیادی اطلاعات گوناگون در اختیار نسل جوان و مردم قرار گرفته که همه این اطلاعات مفید نیست. برنامه‌هایی که برای جوانان و مردم ایجاد می‌شود باید به صورت سالم‌تر هدایت شوند تا اثرات موج تبلیغات فضای مجازی را مقداری خنثی کند.

وی در پایان تأکید کرد: نکته مهم دیگر این است که قوانین، ضوابط و اصول باید با توجه به زمان تنظیم شوند و این امکان وجود داشته باشد که متناسب با زمان متحول شوند و تغییر کنند.

گفت‌وگو از سجاد محمدیان