حس انحصارطلبی یکی از علل و ریشه‌های حسادت است

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین تهرانی، از اساتید حوزه علمیه تهران، شامگاه چهارشنبه، هشتم آذرماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که در مدرسه نور تهران برگزار شد، ریشه حس دشمنی فرد از دیگران را رذیله حسد دانست و گفت: علت و منشأ اینکه برخی از گرفتاری و ناراحتی دیگران خوشحال می‌شوند به‌خاطر دشمنی این فرد از دیگری است که اگر خداوند به دیگری چیزی بدهد او ناراحت می‌شود و اگر چیزی از دیگری بگیرد او خوشحال می‌شود که ریشه این دشمنی از رذیله حسادت دارد.

وی ادامه داد: اینجا سه قسم وجود دارد که فرد از داشتن نعمت دیگری ناراحت می‌شود که منشأ آن دشمنی و از رذیله حسد است. اول اینکه فرد ناراحت می‌شود که دیگری دارد و این نشانه دشمنی و از حس حسادت است، دوم گاهی قدرت رسیدن به آن نعمت دیگری را ندارد اما می‌خواهد که او هم نداشته باشد و سوم اینکه خودش دارد می‌خواهد دیگری این نعمت را نداشته باشد که در مجموع هر سه مورد از رذیله حسد است.

دشمنی از دیگران و حس انحصارطلبی از علل حسادت

فرزند ارشد و وصی مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا مجتبی تهرانی به ریشه حسد در انسان اشاره و بیان کرد: گاهی ریشه حسد در دشمنی از دیگران است، اما گاهی مواقع منشأ حسادت در انحصارطلبی است که فرد نسبت به امری می‌خواهد این نعمت الهی را منحصراً فقط خودش داشته باشد و هیچ‌کس دیگری آن را نداشته باشد!

وی ادامه داد: نعمت‌ها و فضیلت‌ها دو نوع هستند؛ یک دسته قابل اشتراک بین خود انسان و دیگران است، مثلاً مال؛ اما یک‌سری از نعمت‌ها قابل اشتراک نیستند و اختصاصی بعضی‌ها دارند، حالا در باب مال که نعمت مشترک است برخی می‌خواهند فقط خودشان این نعمت را داشته باشند و نمی‌خواهند دیگران این نعمت قابل اشتراک را داشته باشند که این حس انحصارطلبی است و ریشه آن حسادت است؛ چون می‌خواهد فقط خودش داشته باشد و دیگری نداشته باشد و حتی آرزو می‌کند دیگری نداشته باشد.

وی تأکید کرد: حس انحصارطلبی در حدی است که حتی شاید فرد اشتراک فرهنگی و اشتراک شهر و زندگی هم نداشته باشد؛ ولی متوجه شود آن طرف دنیا یک فرد از او بیشتر دارد و این فرد حسود در این طرف دنیا ناراحت می‌شود! بنابراین انحصارطلبی یکی از ریشه‌های حسد است.

نشانه فرد حسود

این استاد حوزوی به نشانه‌های فرد حسود اشاره و بیان کرد: علمای اخلاق درباره نشانه حسود فرمودند: حسود کسی است که هر وقت متوجه شود دیگری مثلاً مالی پیدا کرده ناراحت می‌شود و هر وقت بفهمد مالی از او کم شده خوشحال می‌شود و حاضر نیست دیگری مالی پیدا کند یا داشته باشد!

وی ادامه داد: اما در مقابل مؤمن به‌جای حسادت از خداوند می‌خواهد که این نعمت دیگری را خدا به او هم بدهد، اینجا دیگر او نمی‌خواهد که این نعمت را دیگری نداشته باشد؛ بلکه حتی می‌گوید خدایا به او بیشتر هم بده و به من هم این نعمت را بده!

علت دیگر و راه مقابله با حسادت

حجت‌الاسلام تهرانی در پایان درباره راه مقابله با رذیله حسد، گفت: یکی از علل ایجاد حسد، کنترل‌نکردن نفس است! برای اینکه مبتلا به این رذیله نشوید باید نفس خود را خوب بشناسید و آگاهی و شناخت به نفس داشته باشید تا مبتلا به رذیله حسد نشوید. اگر خوب نفس را بشناسید و بدانید این نفس انسان را به انحراف می‌کشاند من‌بعد مراقبت می‌کنید که نفس به انحراف نرود.

وی افزود: اگر کسی نفس خود را واپایش نکند و یک‌رشته توجیهات هم انجام دهد، در دام شیطان می‌افتد و باید از خدا کمک بخواهد تا او را نجات دهد. پس انسان اگر خودش را از نظر اعمال واپایش نکند این نفس چموش می‌شود و اگر آلودگی پیدا کند نمی‌شود آن را واپایش کرد و انسان را به اعمال زشت می‌کشاند؛ بنابراین یکی از ریشه‌های درونی حسد حس دشمنی به دیگران است که باید مراقبت کنید که کدورت و دشمنی از دیگران در دل شما ایجاد نشود.

محسن سلطان‌احمدی