قناعت؛ عاملی برای رشد

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز 7 دی ماه در خصوص «قناعت» برگزار شد، اظهار کرد: هر انسانی دارای داشته‌هایی است که در برخورداری از آن‌ها حق انتخابی نداشته است؛ ازجمله وضعیت ظاهری، خانواده و محل ولادت، که گروهی از انسان‌ها از داشتن چنین چیزهایی گلایه‌مند و ناراضی‌اند. برای مثال از داشتن مادر، پدر و فرزند خویش ناخرسندند و پیوسته زبان به شکوِه از این وضعیت می‌گشایند؛ یا انواع عمل‌های زیبایی را بر صورت خود انجام می‌دهند و در مسائلی این‌چنینی تصرف می‌کنند. آسیب بسیار عمیق این نارضایتی وگلایه‌مندی، پریشان‌حالی و سرگردانی بیرونی است،  درنتیجه این آسیب نیز انسان از برقراری رابطه‌ای درست با خدا و خلق عاجز می‌شود.

وی تصریح کرد: «قناعت» کلیدواژه‌ای برای درمان این روان‌پریشی است، یعنی خرسندی از داشته‌هایی چون رنگ پوست، بینی، چشم، قد و پدر و مادر و خانواده، پس اگر در حدیث خواندیم که از نشانه‌های مؤمن، قانع بودن به چیزی است که خداوند روزی‌اش کرده، مقصود رضایت از داشته‌هاست نه کفایت کردن به دارایی‌ها. فلذا انسانی که این قناعت و رضایتمندی را دارد، نقطه مقابل انسان ناراضی است، زیرا جان او لبریز از آرامش و قراری درونی است و روابطش با خدا و خلق در نهایت سهولت و سلامت و نیکویی است. او خود را با کسی قیاس نمی‌کند، آفت حسادت وجودش را از درون نمی‌خورد و بغض و کینه‌ای نسبت به کسی احساس نمی‌کند. 

صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: انسان‌ها در برابر آنچه که دارند دو گونه واکنش نشان می‌دهند‌. برخی انسان‌ها از داشته‌هایی که خداوند به آن‌ها عطا فرموده است، شادان‌اند و برخی معترض قرار دارند، بعضی از موقعیت‌ها و داشته‌ها هستند که انسان می‌تواند با اراده و اختیارش آن‌ها را تغییر دهد‌، اما چیزهایی هست که انسان یا نقشی در بودن و تغییر آن‌ها ندارد، یا او عامل اصلی تغییر نیست. قناعت، شادمانی و لذتی درونی از داشته‌هایی است که انسان به طور کامل نقشی در آن‌ها ندارد و اگر دارد، نقش اصلی از آن او نیست.

انصاری تصریح کرد: بیشتر مردم قناعت را به معنای کفایت و بسنده کردن به داشته‌ها و دست کشیدن از کوشش برای افزودن به دارایی‌ها می‌دانند، در حالی که کفایت، مانع رشد آدمی و باعث درجا زدن اوست و قناعت عامل رشد و حرکت روبه‌جلو محسوب می‌شود. فلذا در این باره امیرمؤمنان(ع) می‌فرماید: «پایبندی به قناعت، نشانه شرافت (و والایی) همت است.» یعنی در عین اینکه انسان حریص نیست و از نعمت‌هایی که خداوند به او داده به خوبی بهره می‌برد و خشنود است تنبل نیز نیست و می‌کوشد تا استعدادهایش را شکوفا کند و از نعمت‌های بیشتری بهره ببرند.