آستان امامزاده سیدحسین بن‌جعفر(ع)؛ یادگاری از دوره صفویه در طبس
گرو اجتماعی: آستان امامزاده سیدحسین بن‌جعفر(ع) در شهرستان طبس، در ۱۰ کیلومتری شرق شهر طبس و در بخش مرکزی و در روستای فشاه قرار گرفته است، آنچه از کتیبه و هدایای این امامزاده مستفاد می شود ساختمان زیارتگاه از دوره صفویه وجود داشته است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، این زیارتگاه در محوطه‌ای به مساحت 2500 مترمربع که بقعه آن 120 متر مربع زیر بنا دارد و اخیراً 75 متر مربع نمازخانه به آن افزوده‌اند.
در بررسی‌های میدانی و کتابخانه‌ای مدارک و مستنداتی که به آن‌ها دسترسی یافتیم این گونه بود: قدیمی‌ترین مدرکی که در این محل دیده می‌شود سنگ‌نوشته‌ای است که در سال 1081هجری قمری در ده سطر بانی اولین بنای زیارتگاه را معرفی می‌کند. آنچه در این کتیبه بیان شده محمد کوت بانی اولیه و ساعی آن محمد کورابست است و احتمال دارد معمار بنا سلطان حسنی پسر محمد داروغه بوده و این سه نفر از بانیان این زیارتگاه است. بنای اولیه ای که این افراد می‌سازند خانه‌ای گِلی و خشتی بوده که در زلزله 1320 تخریب می‌شود.
یکی دیگر از مستندات تاریخی که در این زیارتگاه دیده می‌شود و کتاب طبس شهری که بود به آن اشاره نموده نوشته‌ای است که بر توق علم زیارتگاه پشاه به تاریخ 1127 هجری قمری دیده می‌شود.
در بدنه قندیل قدیمی نام مزار پشاه و نوشتارهایی که کنده‌کاری شده دیده می‌شود و این نشان می‌دهد که قندیل ابتدا وقف بر آستان امام رضا (ع) بوده و بعدها در سال 1090 به مزار پشاه منتقل و وقف بر آنجا شده است.
به‌طور کلی ساختمان زیارتگاه پشاه طی زلزله‌های، 1320، 1347 و 1352 و 1357 چهار مرتبه تخریب و بازسازی شده است. ساختمان جدید امامزاده بعد از زلزله 57 با کمک اداره اوقاف و امور خیریه طبس و مساعدت‌های خیّران و مردم در ابعاد 12×12 متر توسط 13 ستون احداث شد.
بر فراز ضریح گنبدی از آهن و آجر به بلندی 6 متر ساخته شده و نمای داخلی آن تا ارتفاع 1/20 متر از کاشی و مابقی تا سقف گچکاری است. دو سالن اجتماعات مردانه و زنانه در ابعاد20×12 متر برای نمازخانه و مراسم خاص در سال 1387 ساخته شد. تمام فضای داخلی توسط فرش‌های اهدایی مردم مفروش است.
در میانه حرم صورت قبری دیده می‌شود که آن را با سنگ مفروش کردهاند. ضریح اولیه زیارتگاه چوبی بوده است. بعداً توسط یکی از اهالی روستای دیهشک ضریح مشبک آهنی کوچکی برای آن ساخته شد. ضریح فعلی در حدود 15 سال پیش در ابعاد 3 متر طول، 2 متر عرض و 2/5 متر ارتفاع نصب شده است.
این مکان در نزد مردم از احترام خاصی برخوردار است و شب‌های جمعه، روز سیزده بدر و ایام محرم و صفر و شهادت امام صادق (ع) زائران زیادی از شهر طبس و روستاهای اطراف پذیرا است.
این زیارتگاه فاقد موقوفه است. در کنار زیارتگاه نهر آبی جریان دارد که آب را به اراضی بی‌رونق و درختان نخل می‌رساند. تعداد 5 غرفه در ابعاد 4×4 متر در ضلع شمالی زیارتگاه برای اسکان زائران ایجاد کردهاند.
