اقتضائات رسانه‌های قرآنی/ ادبیات محفلی یا عمومی در رسانه؟

وی در این برنامه با اشاره به مهارت‌های عمومی و حرفه‌ای در پوشش خبری رسانه‌های حوزه دین و قرآن کریم گفت: یکی از مهمترین مسائل در حوزه رسانه‌های قرآنی محتوای آنها و چگونگی ارائه این محتوا و انتقال آن به مخاطب است. در کنار موضوع مهمترین مسئله مضمون قرآنی محتوای ارائه شده است.

مدیر موسسه فرهنگی سرچشمه با بیان اینکه ویژگی یک رسانه قرآنی و ماهیت آن باید با موضوع دینی همخوانی داشته باشد، افزود: در این حوزه ضرورت دارد که اخبار و اطلاع‌رسانی صرف تخصصی نباشد و نگاه عمومی در همه شرایط لحاظ شود. البته به گونه‌ای که چهارچوب‌های مضمون‌های دینی و قرآنی رسانه‌ها نیز رعایت شود.

زائری با اشاره به اینکه موضوع و محتوای رسانه‌های قرآنی تماما برگرفته از قرآن است که به شکل مستقیم آن را نمایش می‌دهند، گفت: البته این رسانه‌ها خط قرمز‌ها و اولویت‌هایی دارند که ملزم به انجام آنها هستند. این خط قرمز‌ها از رعایت مساعل شرعی گرفته تا معذورات اخلاقیاست که تمامال باید رعایت شود.

وی تصریح کرد: امروز متاسفانه می‌بینیم که رسانه‌های ما از ساده‌ترین و خام‌ترین شکل قالب که مصاحبه‌ است پر شده است و هیچ نگاه ویژه و مخاطب‌پسندی را عرضه نکرده‌اند. این اتفاق به دلیل این است که یا فرد به کار خود آشنایی کامل ندارد و یا اینکه نتوانسته‌ است به درستی کار خود را ارائه دهد. در عرصه رسانه‌های قرآنی خبرنگار باید مشاهده میدانی خوبی داشته باشد.

مدیر موسسه فرهنگی سرچشمه با بیان شاخصه‌های رسانه‌های دینی و قرآنی گفت: یک رسانه زمانی که حرفه‌ای باشد می‌تواند هر موضوع و محتوای عمومی را در قالب تخصصی خود ارائه دهد و آن مطلبی که مد نظر خود است را از دل هر رویدادی بیرون بکشد. در رسانه‌های قرآنی موضوع اصلی تبدیل شرایط خبر به محتوای قرآنی است.

زائری با بیان مثالی ادامه داد: متاسفانه امروز یکی از شاخصه‌های اصلی غیر حرفه‌ای بودن در تلویزیون این است که عنوان میهمان برنامه‌ای که دعوت‌ کرده‌اند را از خود وی سوال می‌کنند. در این حوزه مشاهده می‌کنیم که عناوین به درستی کار نمی‌‌شود. حتی می‌بینم که مجری و خبرنگار برای یک مصاحبه یک ساعته حتی چند دقیقه‌ هم مطالعه نداشته است. لذا ضروری است که در این حوزه خبرنگار برای مصاحبه با فرد مورد نظر مطالعه مفید و دقیقی را داشته باشد تا در نهایت به یک نتیجه مطلوب و موفقی دست پیدا کند.

وی با اشاره به اقتضائات رسانه‌های قرآنی، تصریح کرد: چیزی که در این حوزه اهمیت دارد نحوه جلب مخاطب به این حوزه و موضوعات است. در رسانه‌های دینی و قرآنی ما با اعتقاد و باور مردم سروکار داریم.

زائری ادامه داد: ادبیات محفلی واژگان و عبارات خاصی را دارد که ما در رسانه‌های عمومی نمی‌توانیم آنها را به‌کار ببریم. ادبیات محفلی و دینی هم اقتضائات خود را دارد و این موضوع مهمترین چالش رسانه‌های قرآنی است. چالش جدی رسانه‌های قرآنی و دینی این است که ادبیات محفلی را به ادبیات رسانه‌ای عمومی تغییر دهند.

مدیر موسسه فرهنگی سرچشمه افزود: خبرنگار موفق در این حوزه کسی است که بتواند این ادبیات محفلی را به ادبیات رسانه تبدیل کند. ما هستیم که باید با تیزبینی و دقت مطالب و موضوعات را با توجه به میانگین درک مخاطب انتخاب کنیم.

وی با بیان اینکه این فضا نیاز به بازشناسی، دقت و تأمل و مطالعه دارد که از ابعاد گوناگون باید آن را مورد مطالعه قرار داد، گفت: مخاطب عام را نباید مقابل ادبیات خاص قرار دارد. از طرفی ما آیین‌ها و مراسمات مذهبی خاصی داریم که مخاطب خاصی دارند که با مقدمات و پیش‌زمینه‌ها معنی پیدا می‌کنند. لذا اگر بدون پیش‌زمینه و مقدمات، صحنه‌های مذهبی را به عموم نشان دهیم، افرادی که آن را بدون این پیش‌زمینه رفتار می‌بینند فاکتوری با آن برخورد می‌کنند.

وی تصریح کرد: تا باورها‌ وجود نداشته باشد فهمی هم برای پذیرش و جا افتادن آیین‌ها به‌وجود نخواهد آمد از طرفی ادبیات محفلی ما با ادبیات عام متفاوت است. در نمایش صحنه‌های مذهبی باید از ادبیاتی استفاده کنیم که برای عموم قابل فهم باشد. ادبیات خاص برای مخاطب عام نیست، لذا باید در برخورد با محافل و مراسمات مذهبی سعی کنیم از ادبیات عام استفاده کنیم.

مدیر مسئول هیئت قرآنی احیاء بیان کرد: یکی از موضوعاتی که در مبانی دینی ما بیان شده این است که حافظ اسرار باشیم و این اسرار به این معنی نیست که راز‌ها را نگه‌ داریم بلکه به این معنی است که باید متناسب با درک مخاطبمان حرف بزنیم. همچنین در مورد اصلاح تقیه که گاهی بد تبیین می‌شود. تقیه یعنی درک افراد را در مقابل خود برای صحبت در نظر بگیرید. تقیه یعنی درک اینکه مخاطب چه دریافتی از مسائل دارد.