اضطراب، نتیجه دوری انسان از جایگاه اصلی خویش است

حسنعلی بختیار نصرآبادی، استاد علوم تربیتی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: هر حالت روانی در درون انسان که باعث دلشوره و دلهره شده، انسان را از حالت عادی خارج کرده و او را دچار ترس و نگرانی سازد، حالت‌های اضطرابی نامیده می‌شود. معمولا حالت‌های روانی خود را به صورت وسواس، نگرانی، حواس‌پرتی، پرخاشگری و ... در رفتار افراد نشان می‌دهد.
وی با بیان اینکه تلفیق عوامل متعدد درونی و بیرونی سبب‌ساز اضطراب و نگرانی در وجود انسان می‌شود، گفت: ممکن است عواملی باعث نگرانی انسان در رابطه با اهداف، ارزش‌ها و برنامه‌هایش شود و یا او را در رسیدن به اهدافش ناکام و یا دچار مشکل سازد، ولی همه اینها بستگی به میزان ارزشگذاری ما نسبت به مسائل دارد. اینجاست که می‌توان تفاوت میان اضطراب واقعی و کاذب را درک کرد.
بختیار نصرآبادی افزود: مسائلی که به ذات و اساس انسان مربوط می‌شود، دوری از آنها ارزش نگران شدن را دارد و می‌توان نگرانی نسبت به آنها را اضطراب واقعی نامید، ولی مسائلی که به ذات انسان مربوط نیست و به صورت آرمان‌ها و ارزش‌های کاذب خود را نشان می‌دهد و ناکامی در دستیابی به آنها باعث ایجاد دلهره در انسان می‌شود، اضطراب کاذب نام دارد؛ برای مثال ممکن است شخصی در صورت از دست دادن شغل دچار اضطراب شود، در صورتی که از دست دادن شغل یک عامل زمینه‌ای می‌باشد و ذاتی نیست و نباید سبب شود که شخص تصور کند هستی خود را از دست داده است؛ اما کسی که دچار بیماری صعب‌العلاج شده و می‌داند که سلامتی خود را باز نمی‌یابد و دچار اضطراب می‌شود، در اینجا اضطراب او واقعی است.
وی با بیان اینکه قرآن کریم سفارش کرده، زمانی که دچار نگرانی و اضطراب می‌شوید، به خدا پناه ببرید، خاطرنشان کرد مسئله حائز اهمیت در بینش اسلامی این است که ذات و هستی انسان از خدا و به سمت او و نگاه اصلی انسان، خدایی شدن و پناه بردن به خدا و حالتی است که انسان در جایگاه اصلی خودش قرار می‌گیرد. هر چه انسان از جایگاه اصلی خودش که همان خدایی شدن است دور شود، اضطراب در وجود او فزونی می‌گیرد، چرا که احساس خلأ کرده و این احساس خلأ سبب ایجاد اضطراب در انسان می‌شود.
استاد دانشگاه اصفهان تصریح کرد: زمانی که از خدا دور می‌شویم، در واقع از ذات و هستی خود دور شده‌ایم و در حقیقت به سمت یک خویشتن کاذب پیش می‌رویم که ما را دچار اضطراب می‌سازد، ولی هر چه به ذات اصلی خود برگشته و به خویشتن اصلی‌مان نزدیک‌تر شویم، چون به اساس هستی خود نزدیک می‌شویم، آرامش می‌گیریم و طبق آموزه‌های اسلامی، این مهم با پیوستن به خدا محقق می‌شود.
وی با بیان اینکه انسان یک‌سری اهداف اساسی دارد که باید در صدد دستیابی به آنها باشد و سایر موارد کاذب است، گفت: در قرآن آمده که در روز قیامت به انسان می‌گویند کتابت را بخوان، یعنی آنچه که هستی و آنچه را که کسب کرده‌ای، برای ما بخوان و انسان نمی‌تواند در روز قیامت بگوید که در دنیا صاحب فلان ماشین یا مدرک تحصیلی بوده است. به طور کلی، هر گونه اضطراب و نگرانی در وجود انسان اگر منوط به ذات، اساس و تکامل خویشتن ذاتی او باشد، اضطراب حقیقی و اگر مربوط به زندگی دنیا و امور دنیوی باشد، اضطراب کاذب است.

انتهای پیام