فضای مجازی؛ شمشیر دولبه در عرصه کتابخوانی
گروه اجتماعی ــ عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه هرمزگان گفت: فضای مجازی در کشور ما کارکرد و اثری دو سویه داشته است؛ از یک طرف وقت ما را گرفته و باعث شده از کتاب دور شویم و از طرف دیگر، گسترش کتاب و کتابخوانی به واسطه فضای مجازی یکی از نقاط مثبت این پدیده بوده است.
یاسر رستگار، عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه هرمزگان، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: درباره چرایی کتاب نخواندن ایرانیان می‌توان پاسخ کلیشه‌ای را که به تمام مسائل فرهنگی کشور داده می‌شود، برای این موضوع نیز به کار برد. کتاب خواندن رفتاری فرهنگی محسوب می‌شود که مثل همه رفتارهای فرهنگی دیگر مستلزم آموزش و حاصل یادگیری در طول یک دوره تاریخی است.
وی افزود: بارها تصاویری از مردم کشورهای توسعه‌یافته دیده‌ایم که در مترو یا صف‌های مختلف در حال خواندن کتاب هستند و اینکه کتابخوانی در زندگی روزمره آنها نفوذ کرده و جاری است و این برای ما جالب به نظر می‌رسد.
تصور جامعه از کتابخوانی کاری سخت و طاقت‌فرساست
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه هرمزگان تصریح کرد: زمانی می‌توانیم کتاب را وارد زندگی‌مان کنیم که آن را بخشی از زندگی روزمره خود قرار دهیم، نه اینکه به مثابه یک کار سخت و طاقت‌فرسا به آن بنگریم، چون تا زمانی که این‌گونه به کتاب نگریسته شود، طبیعی است که آمار کتابخوانی کاهش پیدا می‌کند، ولی اگر معنایی که از کتاب در ذهن خویش داریم، به یک خوانش آرامش‌بخش همراه با لذت تبدیل شود که قرار است بینش ما را از جهان تغییر دهد و ارتقا بخشد، می‌توانیم با کتاب مأنوس شویم.
رستگار بیان کرد: اگر معنای درستی از کتاب در جامعه وجود ندارد، به این دلیل است که ساختار آموزشی کشور به ویژه در دوران مدرسه به گونه‌ای بوده که کتاب خواندن کاری طاقت‌فرسا برای ما تعریف شده است و نظام آموزشی عمدتاً وظایف آموزشی سنگین و سختی از دانش‌آموزان طلب می‌کند و در نتیجه دانش‌آموزان با کتاب نامأنوس‌اند؛ یعنی زمانی که به کتاب فکر می‌کنند، تجربه‌های سخت و طاقت‌فرسا و خالی از جذابیت و خلاقیت را به خاطر می‌آورند.
وی افزود: برگزاری مسابقات فرهنگی و برپایی نمایشگاه کتاب می‌تواند در ترویج کتابخوانی مؤثر باشد، ولی هیچ‌گاه به تنهایی نمی‌تواند دیدگاه عموم مردم را درباره کتاب تغییر دهد، مگر اینکه در سیستم آموزشی بازنگری انجام شده و به گونه‌ای این اتفاق رخ دهد که کتاب جذاب جلوه کند.
فضای مجازی؛ شمشیر دو لبه کتابخوانی
عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه هرمزگان اظهار کرد: زمانی که کتاب تجربه‌ای فرح‌بخش، لذت‌بخش و فراغتی برای کودکان باشد، در مدرسه احساس تفریح کنند و آموزش برای آنها به بازی-فعالیت یا بازی-علم تبدیل شود که به واسطه یک سری فعالیت‌های جمعی و مشارکتی در کنار یکدیگر به شکل آزادانه با کتاب همراه شوند، کتاب وارد زندگی آنها می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه نباید از فضای مجازی غافل شد، گفت: فضای مجازی در کشور ما کارکرد و اثری دو سویه داشته است؛ از یک طرف وقت ما را گرفته و باعث شده تا از کتاب دور شویم و از طرف دیگر، گسترش کتاب و کتابخوانی به واسطه فضای مجازی در سال‌های اخیر یکی از نقاط مثبت این پدیده بوده، مثلاً معرفی کتاب از طریق انتشار عکس آن در صفحات مجازی تقریباً کتاب خواندن را افزایش و سلیقه کتابخوانی را تغییر داده است. در گذشته، کتاب‌های عامیانه و به اصطلاح کتاب‌های زرد رواج داشت، ولی فضای مجازی توانسته افراد را به سمت مطالعه کتاب‌هایی با ارزش ادبی و خلاقیت زبان‌شناختی بیشتر سوق دهد.
انتهای پیام
