اقتصاد اسلامی پیشروترین نظام اقتصادی دنیا است
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: نظام اقتصادی مدنظر قرآن بر عدم رباخواری و عدم بدهی استوار است و این نوع نظام اقتصادی می‌تواند در دنیا پیشرو باشد.
رسول بخشی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه تئوری اقتصاد اسلامی براساس استنباط از قرآن پایه‌ریزی شده است، اظهار کرد: وقتی اسلام را دین کامل می‌نامیم، به این معنا است که برای هر موضوعی، آموزه‌ها و دستوراتی دارد. دین به‌معنای راه و روش است و یک راه و روش کامل عیب و نقص ندارد و همه چیز در آن تعبیه شده است. اسلام در زمینه اقتصاد حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و آیات بسیاری در قرآن به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از اقتصاد سخن می‌گویند و به‌گفته یکی از محققین، یک پنجم آیات قرآن مستقیم یا غیرمستقیم مربوط به اقتصاد است، چون اقتصاد با نحوه توزیع و تخصیص منابع و استفاده از آنها برای تأمین معاش سروکار دارد.
وی افزود: غذاها و کالاهایی که هر روز می‌خوریم و مصرف می‌کنیم، چگونه و از چه راهی به دست آمده است؟ این سؤال اسلام در حوزه اقتصاد محسوب می‌شود. آیا در تهیه این غذاها و کالاها، جانب عدالت و عدم تضییع حق از دیگران رعایت شده و از راه حلال به دست آمده است؟ قرآن صراحتاً ربا را حرام معرفی می‌کند، چون علاوه بر اینکه انسان را از تعالی و حرکت در مسیر عاقبت به‌خیری بازمی‌دارد، براساس منطق اقتصادی نیز وقتی رباخواری در سطح کلان اتفاق می‌افتد، بیکاری و مشکلات عدیده دیگر ایجاد می‌شود. وقتی ربا گسترش پیدا کند، رشد جمعیت کاهش می‌یابد و سن ازدواج بالا می‌رود.
بیشتر بخوانید:
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان اضافه کرد: در آیه 34 سوره توبه آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، بسيارى از دانشمندان يهود و راهبان اموال مردم را به ناروا مىخورند و [آنان را] از راه خدا باز مى‌دارند و كسانى كه زر و سيم را گنجينه مى‌كنند و آن را در راه خدا هزينه نمى‌كنند، ايشان را از عذابى دردناك خبر ده». این آیه از نظر اقتصادی، معنا و مفهوم زیادی دارد، یعنی در جامعه‌ای که مردم اموالشان را کنز کنند، رکود و بیکاری ایجاد می‌شود و عده‌ای به همین دلیل، زندگی‌شان نابود می‌شود، نمی‌توانند ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند و به فساد کشیده می‌شوند. اسلام 1400 سال پیش ربا را حرام اعلام کرد و امروز بسیاری از اقتصادهای دنیا تلاش می‌کنند تا نرخ بهره را به صفر برسانند. بنابراین اسلام دیدگاه اقتصادی بسیار دقیق و کارآمدی دارد.
بخشی ادامه داد: اینکه بگوییم از آیات قرآن نمی‌توان به تئوری رسید، حرف درستی نیست و ناشی از ناآگاهی و خودباختگی در برابر اقتصاد غرب است. اگر تأمل و تحقیق کرده و به ابزار مدل‌سازی و ریاضی مسلط شده و به مسائل اقتصاد اسلامی بپردازیم، نتایج دیگری حاصل می‌شود. وقتی می‌گوییم ربا حرام است، می‌توان مدلی طراحی کرد و از طریق آن نشان داد که با رباخواری، چه اتفاقی می‌افتد و اینکه چگونه می‌توان اقتصادی را پایه‌ریزی کرد که در آن ربا نباشد. این خودش نوعی تئوری است که ریشه در قرآن دارد. اسلام راه کسب درآمد و روزی را به انسان نشان می‌دهد، یعنی از او می‌خواهد تا بدون ضربه زدن به دیگران و با رعایت عدالت، به تحصیل مال بپردازد.
وی تصریح کرد: نظام اقتصادی مدنظر قرآن مبتنی بر عدم رباخواری و عدم توسعه بدهی است. نظام‌های اقتصادی پیشرفته دنیا اگرچه ظاهر زیبا و فریبنده‌ای دارند، ولی باطن آنها پوشالی و بسیار آلوده است و بر بدهی و توسعه آن بنا شده‌اند. خاصیت بدهی، فزاینده بودن است، یعنی در طول زمان مدام بیشتر می‌شود و اشکال آن این است که علاوه بر طبقاتی شدن جامعه و بدهکار بودن همیشگی برخی افراد و تحت سلطه قرار داشتن آنها، اصلاً نمی‌توان این بدهی را تصفیه کرد. مثل این است که شخصی پنجاه میلیون تومان پول نقد و صد میلیون تومان بدهی داشته باشد، معلوم است که پولش کفاف بدهی‌اش را نمی‌دهد. نظام اقتصادی در غرب مبتنی بر بدهی بوده و اتفاقاً میزان بدهی از میزان پولی که وجود دارد، بیشتر است؛ مثلاً در آمریکا کل نقدینگی و دلار خلق شده، به حدود 25 تریلیون دلار می‌رسد و بدهی این کشور، بیش از 80 تریلیون دلار است و این فاصله همین‌طور بیشتر می‌شود، یعنی نرخ رشد بدهی از نرخ رشد نقدینگی بسیار بیشتر است و وقتی این‌طور باشد، قطعاً فروپاشی به‌همراه دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان بیان کرد: در اسلام، بدهی بارها نکوهش شده است و امام سجاد(ع) در مناجات‌هایشان، از وبال و سختی بدهی در دنیا و پس از مرگ به خدا پناه می‌بردند. امام حسین(ع) نیز در شب عاشورا از همراهان خود خواست که اگر بدهی بر گردن دارند، در جنگ پیشرو ایشان را همراهی نکنند. این نشان می‌دهد که داشتن بدهی می‌تواند انسان را از جهاد در راه خدا بازدارد، در حالی که امروز نظام اقتصادی دنیا بر بدهی استوار است. همین که پول قرار است حالت مجازی پیدا کند، یکی از دلایلش به این برمی‌گردد که دیگر نمی‌توان اقتصاد مبتنی بر بدهی را ادامه داد و در چند سال آینده شاهد اتفاقات بزرگی در عرصه اقتصاد جهانی به‌دلیل فروپاشی‌هایی که اتفاق می‌افتد، خواهیم بود. اقتصادی که مبتنی بر ربا و بدهی نباشد، قطعاً پیشرو خواهد بود و این همان چیزی است که در آینده از اقتصاد اسلامی خواهیم دید.
انتهای پیام
