حکم شرعی جلسات موسوم به عیدالزهرا/ مفهوم حقیقی تبری از دشمنان چیست

به گزارش ایکنا، به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، حجت‌الاسلام امیر صالحی، از مبلغان تخصصی این دفتر در گفت‌و‌گویی، اظهار کرد: برپایی جلساتی با عنوان عیدالزهرا در روز نهم ربیع‌الاول توسط بعضی از افراد سه منشأ و ریشه دارد که زمان قتل خلیفه دوم، حدیث رفع قلم و تبری از دشمنان از جمله آنهاست.

وی با اشاره به اینکه باید دقت کنیم که از لحاظ تاریخی، زمان قتل خلیفه دوم هیچ ارتباطی با نهم ربیع‌الاول ندارد و مشابهت اسمی عمر بن سعد با خلیفه دوم موجب این اشتباه تاریخی شده است، بیان کرد: به گفته علامه مجلسی در زادالمعاد، عمر بن سعد در روز نهم ربیع‌الاول به دست مختار ثقفی کشته شده است.

مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با اشاره به اینکه بر اساس منابع تاریخی، خلیفه دوم در روز ۲۶ یا ۲۷ ذی‌الحجه توسط ابولؤلؤ، غلام مغیرة بن شعبة مجروح شد و سه روز بعد در روز ۲۹ و بنابر قولی ۳۰ ذی‌الحجه از دنیا رفت، گفت: همچنین بر اساس گزارش‌های تاریخی، بیعت با عثمان، خلیفه بعد از عمر، در اواخر ذی‌الحجه یا اوایل ماه محرم انجام شده است.

سند روایت «رفع قلم» نامعتبر است

وی با اشاره به حدیث موسوم به رفع قلم، تأکید کرد: در برخی از این مجالس، روایتی بیان می‌شود و می‌گویند این روز «رفع القلم» است و گناهان این روز در روز قیامت محاسبه نمی‌شود، از این‌رو می‌توان در این مراسم هر حرفی را زد و هر کاری انجام داد که در نقد چنین مطلبی باید ابتدا به این نکته اشاره کنیم که روایت موسوم به رفع قلم در منابع معتبر وجود ندارد و از نظر سند نامعتبر است.

این کارشناس فقه اضافه کرد: از سویی این روایت مخالف کتاب خدا و سنت است، برای نمونه، روایت رفع قلم با آیات مختلف قرآن از جمله آیه ۸ سوره زلزال و روایت «لا تنال ولایتنا الا بالعمل و الورع» در تضاد است.

فرقی میان نهم ربیع‌الاول و روزهای دیگر در مذمت انجام فعل حرام نیست

وی ادامه داد: مطابق آموزه‌های دینی بر همین اساس، انجام دادن حرام در همه روزها گناه است و فرقی میان نهم ربیع‌الاول و روزهای دیگر نیست و برداشتن تکلیف و ثبت نشدن گناه فقط به کودکان نابالغ، دیوانه و کسی که خوابیده است، اختصاص دارد.

حجت‌الاسلام صالحی تأکید کرد: بنابراین، اولاً این حدیث در منابع اولیه و اصلی حدیثی نیامده است و از سوی دیگر، منظور از رفع قلم، پاک شدن گناهان شیعیان به‌دلیل رنج‌ها و مشقاتی است که در این دنیا می‌بینند و معنای آن آزاد بودن در انجام گناهان نیست.

استفتائات مراجع تقلید درباره روز نهم ربیع الاول

وی در ادامه با اشاره به استفتائاتی از مراجع تقلید در ارتباط با روز نهم ربیع‌الاول، گفت: آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به سؤالی در این خصوص و توجیه برگزارکنندگان مبنی بر استناد به روایت رفع قلم می‌فرمایند که اولاً روایتی با عنوان رفع قلم در آن ایام مخصوص، در منابع معتبر نداریم؛ ثانیاً بر فرض، چنین چیزی باشد که نیست، مخالف کتاب و سنت است و چنین روایتی قابل پذیرفتن نیست و حرام و گناه محسوب می‌شود؛ همچنین سخنان رکیک و کارهای زشت دیگر در هیچ زمانی مجاز نیست، ضمن اینکه تولی و تبری راه‌های صحیحی دارد و نباید از راه خلاف انجام شود.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به سؤالی از مراجع مبنی بر اینکه آیا در این نوع مراسم، کف زدن، پایکوبی، رقص و حتی اموری را که جمیع فقها صریحاً به حرمت آن فتوا داده‌اند، مستند به حدیث رفع القلم که ذیلاً به آن اشاره می‌شود، جایز می‌دانید، به صحبت آیت‌الله مکارم در این زمینه اشاره کرد و گفت: ایشان می‌فرمایند که این روایت از نظر سند اعتباری ندارد؛ به علاوه مخالف کتاب الله است و معاذ الله که ائمه معصومین(ع) اجازه ارتکاب گناه به افراد در این ایام یا غیر این ایام داده باشند. بر فرض اعتبار، معنای حدیث این است که اگر لغزشی از کسی سر زد، خداوند او را می‌بخشد، نه اینکه عمداً آلوده گناه شود.

هر حدیثی بر خلاف قرآن باشد غیر قابل قبول است

وی اضافه کرد: این مرجع بزرگوار در ادامه می‌گویند «این مسئله از واضحات است که هر حدیثی بر خلاف قرآن باشد، غیر قابل قبول است. بنابراین، اگر حدیثی اجازه ارتکاب گناهان را بدهد، باید آن را کنار انداخت و خود ائمه(ع) این دستور را به ما داده‌اند.»

صالحی تصریح کرد: در این راستا، آیت‌الله میرزا جواد تبریزی و آیت‌الله صافی گلپایگانی می‌فرمایند: «کارهایی که در سایر روزهای سال گناه است، انجام دادن آن در نهم ربیع نیز حرام بوده و فرقی میان این روز و روزهای دیگر نیست.»

مفهوم تبری از دشمنان در دیدگاه اسلام

وی در ادامه با اشاره به مفهوم تبری از دشمنان، گفت: قطعاً لعن علنی به نفع شیعیان نبوده و نیست، چراکه آثار مخرب این کارها بر کسی پوشیده نیست، جان شیعیان را به خطر می‌اندازد و زمینه پذیرش مکتب اهل‌البیت(ع) را در میان منصفان و مخالفان کمرنگ خواهد کرد.

مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تأکید کرد: شیخ مفید(رض) که از اعاظم و بزرگان شیعه است، در کتاب اعتقادات شیعه می‌نویسد که تقیه در این موارد واجب است و کسی که تقیه نکند، مانند آن است که نماز واجب را ترک کرده و [گناهکار] است. ایشان به روایتی استناد می‌کند که نشان می‌دهد در نزد ایشان دارای اعتبار است، وگرنه در کتاب اعتقادات آن را مطرح نمی‌کرد.

وی اضافه کرد: در این روایت آمده است که به امام صادق(ع) خبر دادند که ای پسر رسول خدا(ص)، ما در مسجد می‌بینیم که مردی از [طرفداران شما] علنی دشمنان شما را لعن می‌کند و به آنها فحش می‌دهد. حضرت پاسخ دادند: او را چه می‌شود! چرا این کارها را می‌کند، خداوند او را لعنت کند که آبروی ما را می‌برد و زمینه تعرض به ما [و شیعیان و مکتب ما] را فراهم می‌سازد.

صالحی با اشاره به اینکه باید از خود پرسید هدف لعن چیست و چرا لعن می‌کنیم؟ آیا برای بغض و کینه‌ شخصی است یا نه، به دستور ائمه‌ معصومین(ع) و به خاطر خداست؟ گفت: اگر این امر به‌دلیل کینه شخصی و هوای نفس باشد که هیچ ارزشی ندارد، چون عملی که برای خدا نباشد، هیچ ارزشی ندارد، یا اینکه چون می‌خواهیم به خدا و رسول و خاندانش اظهار ارادت و اطاعت کنیم، این کار را انجام می‌دهیم، اگر این‌طور است، باید بدانیم که در عصر غیبت، اهل‌البیت(ع) ما را به فقها و علمای ربانی ارجاع داده‌اند و مراجع و فقها لعن علنی را جایز نمی‌دانند.

وی ادامه داد: حالا باید از آن افرادی که با جهل خود سبب بهانه دادن به دست دشمن و کشتار شیعیان می‌شوند، سؤال کرد به چه قیمتی بر رفتارهای جاهلانه خود که خلاف فتوای مراجع است، پافشاری می‌کنند و در ریختن خون شیعیان مظلوم شریک می‌شوند؟

اهانت به مقدسات هر یک از گروه‌های مسلمانان حرام شرعی است

کارشناس حوزه و دانشگاه با اشاره به نظر مراجع معظم تقلید در مسئله توهین و اهانت به مقدسات دیگر مذاهب، گفت: آیت‌الله خامنه‌ای در این خصوص می‌فرمایند: «اینجانب همچون بسیاری از علمای اسلام و دلسوزان امت اسلامی بار دیگر اعلام می‌کنم که هر گفته و عملی که موجب برافروختن آتش اختلاف میان مسلمانان شود و نیز اهانت به مقدسات هر یک از گروه‌های مسلمان یا تکفیر یکی از مذاهب اسلامی، خدمت به اردوگاه کفر و شرک و خیانت به اسلام و حرام شرعی است.»

وی اضافه کرد: از دیدگاه ایشان، هر گونه گفتار یا کردار و رفتاری که در زمان حاضر سوژه و بهانه به دست دشمن بدهد و یا موجب اختلاف و تفرقه میان مسلمانان شود، از جمله شرکت در مجالسی که در آن به مقدسات دیگر مذاهب توهین می‌شود، شرعا حرام است.

رابطه حکم وحدت با تبری

حجت‌الاسلام صالحی در پاسخ به این سؤال که آیا حکم وحدت منافاتی با تبری دارد، گفت: قطعاً وحدت مسلمانان با تبری منافات ندارد، یعنی افراد می‌توانند با دشمنان خدا و دشمنان اولیای خدا دشمن باشند و با آنهایی که در حال جنگ با مسلمانان هستند، مقابله کنند و در عین حال، با دیگر مسلمانان وحدت نیز داشته باشند. پس وحدت مسلمانان با تبری از دشمنان خدا و دشمنان اولیای خدا هیچ منافاتی ندارد.

وی اضافه کرد: برای نمونه، امام خمینی(ره) هم ولایی بودند، هم متبری از دشمنان خدا و دشمنان اولیای خدا و در عین حال، به مقدسات سایر مسلمانان و اشخاص مورد احترام آنها لعن و توهین نیز نمی‌کردند. بسیاری از بزرگان بودند که مردم را به وحدت دعوت کردند و از دشمنان خدا هم تبری جستند.

وحدت میان مسلمانان و پرهیز از تفرقه امری واجب است

این استاد حوزه و دانشگاه تأکید کرد: وحدت میان مسلمانان و پرهیز از تفرقه امری واجب است و ایجاد اختلاف و تفرقه میان مسلمانان که به نفع دشمنان و به نفع استکبار جهانی و صهیونیسم بین‌المللی است، حرام محسوب می‌شود.

جشن سرور به‌مناسبت آغاز ولایت امام زمان(عج)

صالحی تأکید کرد: با توجه به آنچه گفته شد، برپایی جلسات عیدالزهرا و شرکت در آنها جایز نبوده و چنین جلساتی باید به جلسات جشن و سرور به‌مناسبت آغاز امامت و ولایت امام زمان(عج) تبدیل شود.