ماه مبارک رمضان جایگاه والایی در فرهنگ اسلامی و زندگی مسلمانان دارد و به همین دلیل، از گذشتههای دور، آداب و رسوم و آیینهای ویژهای برای آن تعریف شده است که بخش بسیاری از آنها با گذشت زمان و تغییر و تحول در فرهنگ و سبک زندگی مردم به دست فراموشی سپرده شدهاند. ارنواز فیروزیان، دکترای ادبیات تطبیقی و پژوهشگر فرهنگ و ادب عامه در سلسله یادداشتهایی که بهمناسبت ماه مبارک رمضان در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده است، به آداب این ماه در فرهنگ اصفهان قدیم میپردازد.
غذاهای متداولی که اصفهانیها از قدیم برای سحری میخوردند، معمولاً گوشت و لوبیا، گوشت و نخودآب، گوشت و عدس یا قیمهریزه نخودچی، سرگنجشکی و تاسکباب بود و اگر میخواستند پلو بخورند، دمپخت عدس، دمپخت ماش و دمپخت شوید باقالی میپختند.
برای افطار هم کباب زردک، کبابشامی، قیمهریزه برنجی، کوفته شوید باقالی و کوفته سرکه شیره درست میکردند و در قمصر کاشان، شولی، در شهر کاشان، دیزی تنوری و در نَشَلج کاشان، خورش چغندر مخصوص سحر و افطار بوده است.
جالب است بدانید که آبگوشت جزو غذاهای متداول طبقه متوسط جامعه بود، انواع مختلفی از آبگوشت در ایران پخته میشد و مردم هر شهر و دیار بنا به اقلیم، طبیعت و آب و هوای محل سکونت خود و متناسب با فصل، آبگوشت میپختند. مثلاً، در اصفهان چون در بهار و تابستان سبزی فراوان بود، طبیعتاً گوشت و لوبیا بیشتر میخوردند و در زمستان، گوشت و عدس که با گوشت گوسفند، پیاز، نخود، لوبیا و سیبزمینی درست میشد. اصفهانیهای قدیمی به آبگوشت لوبیا و عدس، «یَخنی» میگفتند که کلمهای بسیار قدیمیست و میرزا علیاکبر خان، آشپزباشی ناصرالدین شاه در کتاب «سفره اطعمه» از ۱۴ نوع یخنی نام برده است.
تألیف کتاب و دستورهای آشپزی کار جدیدی نیست و از قدیم در ایران رایج بوده است. مثلاً، در دوره صفویه دستور باقالیپلو به این صورت بوده است: گوشت بره را ریزریز کرده، نخود و باقلا را پوست بگیرید، با ادویه به گوشت اضافه کنید و زمانی که گوشت، کامل پخته شد، برنج را در آب گوشت بریزید. روغن این غذا از بقیه غذاها باید بیشتر باشد.
انتهای پیام