کشته‌برداری؛ تشییع نمادین شهدای کربلا
در بعضی از نقاط منطقه فرهنگی کاشان مثل نوش‌آباد، به جای نخل‌برداری، آیین کشته‌برداری برگزار می‌شود، یعنی شبیه شهدای کربلا را همراه با نمادهایی مانند عمامه، کبوتر و خنجر، بر تخت روان تشییع می‌کنند.
کشته‌برداری، نوعی دیگر از نخل‌برداری است که از جمله در نوش‌آباد برگزار می‌شود. با اینکه نخل‌برداری در منطقه فرهنگی کاشان، رایج‌ترین نماد عاشورایی است و در ابعاد و گونه‌های مختلف و با آداب خاص در شهر کاشان و شهرها و روستاهای کوهپایه‌ای برگزار می‌شود، ولی مناطق حاشیه کویر کاشان، به‌جز ابوزیدآباد و خالدآباد، کمتر نخل‌برداری دارند. در نوش‌آباد، کشته را جایگزین نخل کرده‌اند و بی‌پرده‌تر، شبیه شهدای کربلا را بر تخت روان تشییع می‌کنند.
کشته اصلی و قدیمی نوش‌آباد که شبیه‌سازی شهید بی‌سر عاشوراست، سال 1337 شمسی توسط مرحوم حاج سیدعلی مستوری از مشهد به نوش‌آباد سوغات آورده شد. او که این شیوه کشته‌برداری را با تقلا و تکلف و به مدد سیادتش فرا گرفته بود، طرح کشته‌برداری را با اولیای هیئت حسینی مطرح می‌کند و می‌گوید اگر کسی بانی شود، من شبیه کشته عاشورا می‌شوم. مرحوم حاج ابراهیم چاپی می‌پذیرد و بانی می‌شود. سه سال اول، کشته را ساده برمی‌دارند و حاج سیدعلی بر تختی مانند نیمکت مدرسه می‌خوابد و در پیشاپیش هیئت، او و تخت روان را حرکت می‌دهند تا اینکه در سال 1340، حاج علی عصارزاده که داماد خانواده بانی است، به اتفاق برادرش، استاد محمود بر اساس طرح حاج سیدعلی، تخت جدید می‌سازند. کشته‌بردارها از آن زمان تاکنون، رمز آماده‌سازی این کشته خاص را نزد خود پنهان داشته‌اند تا دست‌کم در این منطقه، منحصربه‌فرد بماند.
در تختی دو طبقه که فقط از زانو تا انگشتان پا در طبقه بالا برای ببینده قابل رؤیت است، به جای بدن، ماکت و به جای سر بریده، گردنی شبیه‌سازی شده استفاده می‌کنند؛ البته دستان فرد خوابیده در این تابوت‌واره نیز در بالای بدن به‌صورت درهم‌تنیده، خودنمایی می‌کند. نمادهایی چون عمامه، کبوتر و خنجر نیز در کشته سبزپوش تعبیه می‌شوند.
البته کشته نوش‌آباد به این کشته محدود نشد و در دو، سه دهه اخیر، سایر هیئت‌ها هم کشته‌برداری می‌کنند. هیئت ابوالفضلی، شبیه کشته حضرت عباس(ع) را همراه با نخل، اسب و دیگر نمادها بر کفی تریلی مستقر می‌کنند و در جایگاه‌هایی، مداح برای این صحنه بازآفرینی شده نوحه‌سرایی می‌کند.
شبیه کشته قاسم بن الحسن(ع) نیز در پیشاپیش هیئت قاسمی و پشت سر حجله، چاوش، چراغ، آینه، نقل و نبات، گل و تنقلات در حرکت است. نذری این کشته، نقل، قند، حنا، کام و شکلات، گردو، بادام و سایر شیرینی‌ها و تنقلات است که به فراوانی در طول مسیر حرکت دسته عزادار توزیع می‌شود.
شبیه‌سازی کشته‌های طفلان حضرت زینب(س) و حضرت علی‌اکبر نیز در هیئت‌های ابوالفضلی و علی‌اکبری بعضاً برداشته می‌شود. هیئت علی‌اکبری نوش‌آباد چند سالی است نخل را به نمادهای خود افزوده است.
محمد خداداد، پژوهشگر آیینی و فرهنگ عامه
انتهای پیام
