عامل بودن به مباحث اخلاقی رمز محبوبیت آیت‌الله ناصری بود

حجت‌الاسلام محمد عمومی، مدیر بنیاد علمی فرهنگی هاد و از شاگردان آیت‌الله ناصری در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، رحلت این عالم ربانی را خسارتی برای حوزه‌های علمیه و همه علاقه‌مندان به مباحث فقهی و اخلاقی برشمرد و اظهار کرد: آیت‌الله ناصری عمده دوران تحصیل خود را در نجف اشرف گذراند و یکی از توفیقاتی که خداوند متعال به ایشان عطا کرد، بهره‌گیری از محضر اساتید بزرگی مانند مرحوم آیت‌الله سیدمحمود شاهرودی در مباحث فقهی و مرحوم آیت‌الله سیدجمال گلپایگانی در مباحث اخلاقی و معنوی بود. همچنین عده‌ای از کسانی که بعداً در زمره علمای بزرگ قرار گرفتند، از دوستان دوران تحصیل آیت‌الله ناصری بودند. به علاوه، پدر بزرگوار ایشان از علمای مورد احترام در حوزه علمیه بود.

وی به سلوک فردی و اجتماعی آیت‌الله ناصری اشاره کرد و افزود: ایشان یک شخصیت علمی و فقیه به‌شمار می‌رفت، ولی آنچه در وجودشان بسیار پررنگ بود و سایر ابعاد وجودی‌شان را تحت‌الشعاع قرار می‌داد، ابعاد معنوی و اخلاقی بود، مخصوصاً شیفتگی و دلدادگی شدیدی که به ساحت مقدس امام زمان(عج) داشت. کسانی که توفیق درک محضر ایشان را داشتند، معمولاً این دقایق و ساعات برای آنها سرشار از یاد و نام امام زمان(عج) بود و در این نشست و برخاست، احساس می‌کردند که علاقه و محبتشان به ساحت مقدس امام عصر(عج) بیشتر شده است. سفارش و توصیه همیشگی آیت‌الله ناصری نیز این بود که در همه اوقات، مخصوصاً در تنگناها، فراز و نشیب‌ها و مشکلات زندگی، توسل به امام زمان(عج) را از یاد نبرید.

مدیر بنیاد علمی فرهنگی هاد تصریح کرد: انس با قرآن به‌صورت بسیار زیاد، از ویژگی‌های برجسته مرحوم آیت‌الله ناصری به‌شمار می‌رفت که توفیقی از جانب خداوند متعال برای ایشان بود و در سفارش‌های خود بر انس با قرآن تأکید می‌کرد.

حیثیت مردمی آیت‌الله ناصری

وی ادامه داد: یکی از ویژگی‌هایی که آیت‌الله ناصری را در میان مردم، طلاب و شاگردان‌شان محبوب‌القلوب ساخته بود، حیثیت مردمی ایشان محسوب می‌شد. سبک زندگی این عالم ربانی به‌گونه‌ای بود که بسیار با مردم مأنوس بود و تا قبل از دوران اخیر که دچار کسالت شده و به مراقبت‌های ویژه نیاز داشت، در بسیاری از اوقات، خود به‌صورت مستقیم پاسخگوی مراجعات بود و افراد انواع و اقسام مراجعات را به ایشان داشتند و درخواست‌شان نیز اجابت می‌شد. به همین دلیل، به شدت مورد محبت مردم بود. اهتمام به امور عام‌المنفعه و تربیت طلاب نیز از دیگر ویژگی‌های آیت‌الله ناصری به‌شمار می‌رفت، چنانکه چند مدرسه در اصفهان و قم تحت اشراف ایشان فعالیت می‌کنند.

حجت‌الاسلام عمومی اضافه کرد: آیت‌الله ناصری در اواخر دهه ۶۰ و سپس در دهه ۷۰، جلساتی مختص بانوان در اصفهان برگزار می‌کرد. معمولاً رایج نبود که عالمان دینی جلسات مستقلی برای بانوان داشته باشند، ولی ایشان این نوع جلسات را برگزار می‌کرد که نشان می‌دهد چقدر به جایگاه و شأن بانوان و اهمیت موضوع خانواده و وظیفه مادری توجه داشت که نکته برجسته و قابل توجهی در سیره عملی این عالم ربانی محسوب می‌شود. ساده‌زیستی نیز از دیگر ویژگی‌های برجسته ایشان بود و کسانی که با ایشان حشر و نشر داشتند، این را کاملاً لمس می‌کردند که زندگی آیت‌الله ناصری، زاهدانه و در حد متوسط یا پایین‌تر از متوسط جامعه بود. همین مسئله، یکی از عوامل دیگری بود که ایشان را محبوب‌القلوب می‌کرد.

وی افزود: از دیگر ویژگی‌های آیت‌الله ناصری می‌توان به صمیمیتی اشاره کرد که ایشان در جمع‌های مختلف داشت. افرادی که محضر آن مرحوم را درک کرده‌اند، می‌دانند که فضای جلسات در حضور آیت‌الله ناصری، گرم و صمیمانه بود و معمولاً با موعظه، یاد امام زمان(عج) و سفارش‌های اخلاقی همراه می‌شد. در عین حال، فضایی دوست‌داشتنی بر جلسه حاکم بود و افراد حاضر مایل به ادامه آن بودند.

مدیر بنیاد علمی فرهنگی هاد در پاسخ به این سؤال که چه عاملی، جلسات درس اخلاق آیت‌الله ناصری را برجسته و شاخص کرده بود، گفت: ایشان از اوایل دهه ۶۰ در بعضی از مدارس علمیه اصفهان، درس اخلاق ارائه می‌داد و بعداً نیز این جلسات به اشکال مختلف ادامه پیدا کرد. مهم‌ترین عامل تأثیرگذاری جلسات درس اخلاق، این است که شخص ارائه‌دهنده مباحث اخلاقی، خود عامل به آن مباحث باشد و به تعبیر مشهور، آن سخنان از دل برآید. اگر از عمق جان برخیزد، طبیعتاً بر دل مخاطب نیز می‌نشیند و تأثیرگذار است. شاید مهم‌ترین ویژگی جلسات درس اخلاق و مواعظ آیت‌الله ناصری همین بود که آنچه می‌فرمود، از عمق جان‌شان می‌جوشید، به آن باور داشت و مطالبی نبود که صرفاً مطالعه کرده باشد و بخواهد محفوظات خود را برای مخاطب بیان کند. به همین دلیل، بر مخاطب تأثیرگذار بود. عشق و محبت بسیار شدید ایشان به ساحت مقدس امام زمان(عج)، یکی از امتیازات درس اخلاق آیت‌الله ناصری به‌شمار می‌رفت، یعنی هر موضوعی که مورد بحث قرار می‌گرفت، در ابتدا، انتها و میانه بحث، نام و یاد امام زمان(عج) برده می‌شد و شاید اگر گفته شود بدون استثنا، اغراق نشده است که هر گاه نام و یاد مبارک ولی عصر(عج) برده می‌شد یا ایشان نام می‌برد، چشمانشان مملو از اشک و آن حالت سوز و شوق و محبت شدیدی که داشت، کاملاً نمایان می‌شد و رنگ چهره ایشان تغییر می‌کرد. مجموعه این‌ها، درس اخلاق آیت‌الله ناصری را ممتاز کرده بود. اکنون، جای ایشان واقعاً خالی است و امید ما فقط به فضل و لطف خداست که این مصیبت به‌گونه‌ای که مصلحت می‌داند، جبران شود.

بینش سیاسی روشن و استقلال رأی

وی درباره مشی سیاسی و اجتماعی آیت‌الله ناصری، بیان کرد: یکی از ویژگی‌های مهم ایشان، بینش سیاسی روشن بود؛ بعضاً با افراد دارای خبرویت مشورت می‌کرد و خود نیز دیدگاه روشنی در مباحث سیاسی داشت و دارای استقلال رأی بود، این‌طور نبود که در مسائل مختلف، تحت تأثیر مباحث جناحی قرار بگیرد. آنچه در شخصیت آیت‌الله ناصری برجسته می‌نمود، همراهی، هم‌پایی و حمایت از امام راحل و سپس مقام معظم رهبری بود و سفارش اکید و همیشگی ایشان حتی در این اواخر، این بود که در فراز و نشیب‌های سیاسی و پیچ و خم‌های جامعه، چشم به دهان رهبر معظم انقلاب داشته باشید، حامی ایشان بوده و معظم‌له را تنها نگذارید در واقع، آیت‌الله ناصری یک فقیه عارف حامی نظام و پشتوانه معنوی آن بود.

حجت‌الاسلام عمومی در خصوص میراث به‌جامانده از آیت‌الله ناصری، تصریح کرد: عمده‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه شود و به‌خصوص طلاب و روحانیون از آن سرمشق بگیرند، سبک و شیوه زندگی یک عالم ربانی است، اینکه رمز حکومت بر قلب‌ها چیست؛ زندگی ساده و زاهدانه آیت‌الله ناصری، التزام ایشان به نوافل و مستحبات و انس با قرآن، همه این‌ها میراث محسوب می‌شود و علاوه بر این، آثار منتشر شده از ایشان و آثاری که در دست انتشار هستند، میراث گران‌قدری ‌است که همگان می‌‌توانند از آن استفاده کنند و ادامه‌دهنده این مسیر باشند. مرحوم آیت‌الله ناصری به یک جریان فکری و معنوی تعلق داشت، یعنی مکتب تربیتی و اخلاقی بزرگان نجف که رشته آن به مرحوم آیت‌الله قاضی و اساتید این بزرگوار تا مرحوم آخوند ملا حسین‌قلی همدانی منتهی می‌شود. ایشان در واقع، از بازماندگان این مکتب اخلاقی و تربیتی بود و آنچه از این عالم ربانی در قالب سخنرانی و اثر مکتوب باقی مانده است، می‌تواند برای همه فرهیختگان و علاقه‌مندان، سرمشق و رهنمود باشد تا بتوانند این مسیر را ادامه دهند.

گفت‌وگو از محبوبه فرهنگ