استفاده بی‌حد و مرز از رسانه و کاهش آستانه تحمل فرزندان

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تراشیون، کارشناس مسائل تربیتی در گفت‌وگو با ایکنا از قم، درباره آسیب‌های فضای مجازی برای کودکان بیان کرد: یکی از پدیده‌هایی که در چندسال اخیر به‌عنوان جزئی از زندگی روزمره ما قرار گرفته‌، فضای مجازی است که امروز به یک ابرقدرت تبدیل شده‌ است.

کارشناس مسائل تربیتی با اشاره به اینکه باید از فضای مجازی هراس داشته‌ باشیم، افزود: باید فعالانه‌تر در مواجهه با عصر فضای مجازی حضور پیدا کنیم، زیرا امروزه فضای مجازی به‌مثابه یک تهدید برای بشریت تلقی می‌شود اگرچه در کنار این تهدیدها، فرصت‌هایی نیز ایجاد شده است.

وی با اشاره به اینکه باید آسیب‌های ناشی از دسترسی آسان و سریع دانش‌آموزان به فضای مجازی مورد بررسی قرار بگیرد، اظهار کرد: فضای مجازی می‌تواند به قتلگاه معنوی، اخلاق و اعتقادات برای فرزندانمان تبدیل شود و در این عرصه باید والدین آگاه باشند.

تراشیون با بیان اینکه پرخاشگری و افسردگی دو آسیب جدی فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان به‌شمار می‌رود، تصریح کرد: آسیب‌ها و خطرات فضای مجازی برای فرزندان‌مان کمتر از خطرات سیگار کشیدن نیست و حتی در مواردی آسیب‌های استفاده کودکان و نوجوانان از تبلت و بازی‌های رایانه‌ای بیش از سیگار کشیدن آنان است.

پرخاشگری کودکان و فضای مجازی

وی با اشاره به اینکه کودکان با تماشای تلویزیون و استفاده از فضای مجازی پرخاشگر می‌شوند، افزود: یکی از دلایل این امر، اثرات نامطلوب رسانه‌ها و فضای مجازی در بخش پیشین مغز است؛ این بخش مغز دو کارکرد خودکنترلی و تصمیم‌گیری را دارد. کودکان و نوجوانانی که در استفاده از رسانه‌ها و فضای مجازی زیاده‌روی کنند، آستانه تحمل آنها کاهش پیدا می‌کند و خودکنترلی آنها تضعیف می‌شود؛ همچنین در تصمیم‌گیری‌های زندگی خود با مشکلاتی مواجه می‌شوند.

کارشناس مسائل تربیتی گفت: رسانه یک وابستگی برای فرزندانمان ایجاد می‌کند و زمانی که از فضای مجازی دور می‌شوند، اعصاب و روان آن‌ها به هم می‌ریزد، یعنی اگر در این شرایط والدین او را صدا بزنند، با صدای بلند جواب می‌شنوند. والدین باید دقت کنند که بچه‌ها را در این فواصل هدایت کنند، به‌طور مثال فرزندشان را ترغیب به قدم زدن یا غذا خوردن بکنند. در واقع یک زنگ تفریح برای آن‌ها باشد تا به غیر از تماشای تلویزیون یا گشتن در فضای مجازی، یک حرکتی داشته باشند. 

تراشیون با بیان اینکه امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «زمانی که خشمگین هستید، از انجام سه کار بپرهیزید: تصمیم نگیرید، امر و نهی نکنید و دیگران را تنبیه نکنید»، ادامه داد: امروزه معدل پرخاشگری در خانواده‌ها افزایش پیدا کرده است و این آسیب جدی برای فرزندان تلقی می‌شود.

کارشناس مسائل تربیتی با اشاره به اینکه به اعتقاد بسیاری از روانشناسان امروزی افسردگی به دوران کودکی هم سرایت کرده‌ است، گفت: به اعتقاد بسیاری از روانشناسان، افسردگی به یک سرماخوردگی روانی تبدیل شده است که شیوع دارد و شرط سنی هم ندارد. افسردگی علائم و نشانه‌های ظاهری ندارد، اما با تحلیل رفتارهای فرزندان‌مان می‌توانیم این مسئله را درک کنیم؛ به‌طور مثال تنبلی فرزندانمان یکی از آثار پیدایش افسردگی در روان آنان است.

کاهش میل به جمع‌گرایی کودکان

تراشیون تصریح کرد: زمانی که کودکان و نوجوانان دائماً در معرض فضای مجازی و در حال تماشای تلویزیون و برنامه‌های مختلف و متنوع رسانه‌ها باشند، ارتباط فکری و تحلیل‌های ذهنی آنان ضعیف می‌شود و این مسئله سبب کاهش میل به جمع‌گرایی و ارتباط کلامی با دیگران خواهد شد؛ فرزند ما در چنین شرایطی نمی‌تواند به‌درستی خواسته‌ها و نیازهای خود را مطرح کند و ارتباط کلامی او در منزل به حداقل می‌رسد.

کارشناس مسائل تربیتی با بیان اینکه خانواده‌ها باید سطح دانش و سواد رسانه‌ای خود را ارتقا بدهند، اظهار کرد: اگر سطح سواد رسانه‌ای خانواده‌ها افزایش پیدا کند می‌توانند تأثیرات مثبتی را بر فرزندانشان بگذارند.