تأکید قرآن بر رعایت اخلاق و عدالت در مسائل مربوط به خانواده
برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که قرآن در مسائل مربوط به خانواده قانون‌گذاری خاصی انجام نداده، بلکه قوانین موجود را به سمت سویه‌های اخلاقی و عدالتمحور سوق داده است.
ماه مبارک رمضان در روایات، به‌عنوان بهار قرآن معرفی و ثواب قرائت یک آیه از قرآن در این ماه معادل ثواب خواندن کل قرآن بیان شده است. در واقع، تلاوت قرآن از برترین اعمالی بوده که برای این ماه سفارش شده است. همچنین نزول یک‌باره قرآن در شب قدر رخ داده که در این ماه قرار دارد. بنابراین، انس با قرآن و فهم آن، یکی از مهم‌ترین دلایل ارجمندی ماه مبارک رمضان است. در این راستا، خبرگزاری ایکنا در اصفهان برای بهره‌مندی مخاطبان از خوان گسترده معارف قرآن در ایام ماه مبارک رمضان، گفتارهایی کوتاه از امیر احمدنژاد، عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان در شرح آیات قرآن منتشر می‌کند. شماره پیش‌رو به مهم‌ترین نکات مندرج در جزء دوم قرآن کریم اختصاص دارد.
در ابتدا و انتهای جزء دوم قرآن کریم، دو موضوع مهم بیان شده است؛ تغییر قبله و بررسی قوانین حوزه خانواده.
سوره بقره که بخشی از آن جزء دوم قرآن کریم را تشکیل می‌دهد، همزاد با هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه است. یعنی نزول این سوره قبل از هجرت آغاز شد و تا دو سال بعد از استقرار حکومت پیامبر(ص) در مدینه ادامه داشت، به‌گونه‌ای که تمام رخدادهای دو سال ابتدایی هجرت ایشان در آیینه این سوره قابل مشاهده است. از جمله این رخدادها، صدور فرمان تغییر قبله بود که در زمان حکومت پیامبر(ص) صورت گرفت، اما صرفا با وضع قانون جدید از سوی پیامبر(ص) قابلیت اجرا پیدا نکرد، چراکه نهادینه شدن و اجرای این حکم نیز همانند دیگر احکام اعتقادی و فرهنگی به بسترسازی و آمادگی برای مدیریت تبعات وضع این قانون نیاز داشت.
قرآن در آیات متعدد به موضوع تغییر قبله پرداخته و عبارات بسیار مهمی در این خصوص بیان کرده است. رخداد تغییر قبله به‌مثابه زلزله‌ای عظیم برای جامعه نوپای آن روز محسوب می‌شد. هر چند پیامبر(ص) بسیار تمایل داشت تا به سمت قبله ابراهیم(ع) و کعبه نماز به جا آورد، اما در هنگام ابلاغ این آیه، عمیقا نگران تبعات بعد از صدور حکم بود. ایشان واقف بود که با صرف اعلام قانونی، نمی‌توان حکم مذکور را در جامعه نهادینه کرد و اجرای قوانین اعتقادی و فرهنگی به اقناع فکری، استدلال و گفت‌وگو نیاز دارد. لذا بنا بر آیات قرآن، از مدتی قبل، آماده‌سازی جامعه برای مسئله تغییر قبله شروع شده بود و این موضوع تا چند ماه، بحث مهم و روز جامعه بود.
حوزه دیگری که قرآن صرفا به وضع قانون در آن اکتفا نکرده و تبعات و ابعاد آن را به‌طور کامل بررسی کرده، مسائل مربوط به خانواده از جمله ازدواج و طلاق است. برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که قرآن در این موارد قانون‌گذاری خاصی انجام نداده، بلکه آنچه بر آن تأکید شده، اصلاح و تغییر قوانین موجود به سمت مدار اخلاق و عدالت است.
قرآن قوانین تنظیم شده از طریق عرف جامعه را به سمت سویه‌های اخلاقی و عدالتمحور سوق داده است. مثلا، در قوانین طلاق توجه ویژه‌ای به الفاظ انعقاد طلاق نشده، بلکه آنچه به شدت مورد توجه قرار گرفته، جلوگیری از آسیب به هر کدام از اعضای خانواده یعنی زن و مرد و فرزندان است. در این حوزه نیز قرآن صرفا به دنبال وضع قوانین دستوری نبوده، چراکه ممکن است از هر قانونی سوءاستفاده‌هایی صورت گیرد. البته قرآن برای اجرای این قوانین در جامعه، از عناصری همچون تهدید و توجه به عقاب و اراده خدا بهره گرفته است.
انتهای پیام
