خرد انسانی؛ معیار تشخیص حلال و حرام الهی
قرآن با به‌کار بردن لفظ طیبات، معیار و شاخصی برای تشخیص حلال‌ها به انسان گوشزد می‌کند و خرد و طبع آدمی را معیاری مهم برای تشخیص حلال و حرام الهی می‌داند.
ماه مبارک رمضان در روایات، به‌عنوان بهار قرآن معرفی و ثواب قرائت یک آیه از قرآن در این ماه معادل ثواب خواندن کل قرآن بیان شده است. در واقع، تلاوت قرآن از برترین اعمالی بوده که برای این ماه سفارش شده است. همچنین نزول یک‌باره قرآن در شب قدر رخ داده که در این ماه قرار دارد. بنابراین، انس با قرآن و فهم آن، یکی از مهم‌ترین دلایل ارجمندی ماه مبارک رمضان است. در این راستا، خبرگزاری ایکنا در اصفهان برای بهره‌مندی مخاطبان از خوان گسترده معارف قرآن در ایام ماه مبارک رمضان، گفتارهایی کوتاه از امیر احمدنژاد، عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان در شرح آیات قرآن منتشر می‌کند. شماره پیش رو به مهم‌ترین نکات مندرج در سوره مائده اختصاص دارد.
تصور اغلب افراد از کارکرد شریعت، افزایش تحریم در پدیده‌های مطلوب بشری است، در حالی که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های قرآن، بسط پیدا نکردن دامنه حرام‌هاست، به‌گونه‌ای که در آیات ۸۷ تا ۱۰۵ سوره مائده که آخرین سوره نازل شده بر پیامبر(ص) محسوب می‌شود، این موضوع به‌وضوح قابل رؤیت است.
قرآن همواره دغدغه تحریم «حلال‌ها» یا به تعبیر بلیغ و رسای این کتاب آسمانی، «طیبات» از سوی عالمان دینی را دارد. بدیهی است که افزایش دامنه تحریم‌ها گاهی به سبب پرسش‌های مکرر پیروان ادیان و در پی وسواس فکری آنها روی می‌دهد و گاهی این توسعه، از سوی متخصصان دین صورت می‌گیرد.
قرآن با به‌کار بردن لفظ طیبات، معیار و شاخصی برای تشخیص حلال‌ها به انسان گوشزد می‌کند و خرد و طبع آدمی را معیاری مهم برای تشخیص حلال و حرام الهی می‌داند. طبیعتا پدیده‌ای که طبیعت و عقل انسان از آن گریزان و متنفر باشد، قطعا در محدوده حرام‌ها گنجانیده می‌شود. نحوه تحریم خمر و میسر (شراب و قمار) نیز که به مرور و طی ۱۵ سال صورت گرفت، با همین شیوه اقناع عقلانیت انجام شد و انسان هدفمند و مسئولیت‌پذیر به حکم خرد، از این دو پدیده پرهیز کرد.
خداوند در آیه ۷۷ سوره مائده چنین می‌فرماید که بگو ای اهل کتاب، در دین خدا غلو و زیاده‌روی نکنید، غیر از حق نگویید و از هوس‌های جمعیتی که پیش‌تر گمراه شدند، دیگران را گمراه کردند و از راه راست منحرف شدند، پیروی نکنید. به این ترتیب، قرآن اعمال هر گونه تحریم فراتر از تحریم‌های الهی را افراط و زیاده‌روی در دین برمی‌شمرد.
در آیه ۹۳ سوره مائده نیز خداوند معیار دیگری در حرام و حلال شمردن خوردنی‌ها ارائه می‌دهد و با تکرار واژه تقوا در سه موضع این آیه، خویشتن‌داری را شرط گزینش خوراک‌های مجاز معرفی می‌کند.
طبقه عالمان نیز نباید مرتب بر شمارگان حرام‌ها بیفزایند، بلکه بنا به آیات قرآن، عالمان دینی باید فریاد هشدار خود را به سوی حرام‌های مسلم که از طریق انسان‌های به ظاهر دین‌دار و با ظاهری مطلوب و پسندیده انجام می‌شود، روانه کنند. خداوند در آیه ۶۳ سوره مائده می‌فرماید: «چرا دانشمندان نصارا و عالمان یهود آنها را از سخنان گناه‌آمیز و خوردن مال حرام نهی نمی‌کنند؟ چه زشت است عملی که انجام می‌دادند.»
انتهای پیام
