ضعف در تولید هنر اخلاق‌محور و عرضه به مخاطب جهانی + صوت
عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما گفت: سینمای ایران در مقایسه با سینمای غرب؛ هنری بسیار ارزشمند و اخلاقی است اما نتوانسته‌ایم آن را به صورت مطلوب در معرض دید مخاطب جهانی قرار دهیم.
حجت‌الاسلام عبدالله متقی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما است، در حوزه و دانشگاه تدریس می‌کند و کتاب‌هایی چون؛ «سیره نبوی»، «اتحاد اسلامی» و «نظریه ارتباط» را به رشته تحریر درآورده است. وی تحصیلات حوزوی خود را در سطح 4 حوزه به پایان رسانده و دکترای کلام دارد. ایکنا با وی گفت‌و‌گویی پیرامون هنر اسلامی انجام داده که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
ایکنا - پیرامون موضوع هنر اسلامی تا امروز نظرات متفاوت بوده، عده‌ای معتقد به دیدگاه مستشرقین هستند و بخشی دیگر از اساس چنین عنوانی را قبول ندارند. بخشی دیگر نیز به مباحث مفهومی یا کارکردی در این رابطه باور دارند. دیدگاه شما پیرامون این موضوع چیست؟
بخشی از وجود انسان زیبایی‌شناسی است که این ویژگی هنر را تشکیل داده و از آن به عنوان امری الهی و فطری می‌توان نام برد. خداوند در وجود انسان چند خصیصه را قرار داده که یکی از آنها زیبایی‌شناسی است و از آن به عنوان مبدا تولید هنرهای مختلف می‌توان نام برد. البته نگاه به هنر اشکال متفاوت دارد. گاهی مواقع به این موضوع نگاهی اشراقی صورت می‌گیرد. یعنی هنر را از آن جهت که انسان به واسطه این فطرت الهی به زیبایی جمال خدا پی می‌برد این درک و حس سبب می‌شود تا بتواند شبیه آنها را خلق کند. بر این مبنا هر هنر را باید آیه و نشانه‌ای از وجود خداوند است. این موضوع را خداوند در قرآن هم مورد توجه قرار داده است. «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ...» به زودى نشانههاى خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان می‌دهیم تا براى آنان آشکار شود که او حق است! آیا کافى نیست که پروردگارت بر همه چیز شاهد و گواه است؟!
بیشتر بخوانید:
نگاه دیگر این است که می‌گوید هنر در کجا به کار برده شده است. اینجاست که بحث هنر اسلامی مطرح می‌شود. برای مثال به معماری مساجد اشاره می‌کنم که در آن اشاره مستقیمی به مفهومی والا می‌شود. در بحث عرفانی، مبحثی با عنوان از کثرت به وحدت داریم. یعنی همه نگاه باید به خالق مخلوقات برسد. این موضوع را در معماری معماری مسجد مشاهده می‌کنیم. چون همه چیز به نوعی در خدمت این امر است که خداوند مورد نظر باشد. با توجه به توضیحات فوق هنری که در جهت ترویج مفاهیم اسلامی باشد به آن هنر اسلامی می‌گویند اما اگر خلاف این رخ دهد امری غیر اسلامی رخ داده است.
ایکنا – در هنر غرب، برخی آثار وجود دارد که در آن رگه‌های از نگرش‌های دینی را می‌توان دید. پیرامون توجه به آموزه‌های دینی در هنر غرب توضیح بفرمایید؟
هنر غرب بر پایه بحث هنر طبیعی شکل گرفته است. در این دیدگاه هنرمند آنچه در طبیعت وجود دارد را تنها بازنمایی می‌کند. حال اینکه این طبیعت به کجا مربوط است و ما را چه سمتی می‌کشاند دیگر متاسفانه مورد نظر نیست. این هنر بعد از رنسانس در غرب رخ داد و تمامی بخش‌های هنر و ادبیات را به نوعی در بر گرفت البته باز هم می‌گویم شاید اتفاقاتی را به صورت استثنا شاهد باشیم اما به صورت کلی هنر غربی برگرفته از اندیشه‌های طبیعی است.
ایکنا – بعد از انقلاب اسلامی تغییرات اساسی در هنر پیش آمد. آیا مجموع اتفاقاتی که رخ داد باعث نزدیکی هنر به مفاهیم اسلامی شد؟
مطمئنا کارهایی در این رابطه تولید شده است اما این موضوع به صورت کلی نبوده و هنوز ما با اسلامی شدن در هنر فاصله بسیار داریم. حتی باید بگویم معدود هنرمندانی هم که علاقمند به ورود به این حوزه باشند مظلوم بوده و چندان مورد حمایت و توجه قرار نمی‌گیرند!
ایکنا – با توجه به توضیحاتی که بیان کردید برای کاربردی کردن مفاهیم اسلامی در عالم هنر چه اتفاقی باید رخ دهد تا نتیجه آن مطلوب نظر باشد؟
در هنرهایی نظیر خوشنویسی یا معماری مساجد، استفاده کاربردی از مفاهیم اسلامی صورت گرفته است اما در هنرهای جدید به ویژه هنرهای نمایشی آنچه رخ داده تنها در سطح بوده و عمق لازم را ندارد. برای همین نیاز است تا کار کارشناسی انجام شود تا هنرمندان بیاموزند برای نزدیکی به مفاهیم اسلامی جدا از راه‌های ظاهری، مسیرهای عمیق‌تری هم وجود دارد که می‌توان به آن نظر کرد.
درست است که می‌گویم در حوزه نمایش ما نتوانسته‌ایم آنچنان که لازم است شکل اسلامی به کارمان دهیم اما با این وجود سینمای ایران در مقایسه با سینمای غرب؛ هنری بسیار ارزشمند و اخلاقی است و این نکته را بارها خود کارشناسان سینمای غرب هم مورد تاکید قرار داده‌اند. مشکل دیگر ما در حوزه نمایش به نحوه نمایش کارهایمان برمی‌گردد چون متاسفانه ما نمی‌توانیم کارهای تولید خود را به صورت مطلوب در معرض دید تمامی مخاطبان قرار دهیم برای همین هم بسیاری از مواقع داشته‌هایمان دیده نمی‌شوند.
سیدضیاءالدین موسوی
انتهای پیام
