زنده شدن مکتب و فرهنگ پیامبر(ص) در اربعین

به گزارش ایکنا، محمدرضا سنگری، نویسنده و پژوهشگر، 29 مرداد ماه در نشست «اربعین، فرهنگ، زبان» که از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با بیان اینکه اربعین مانند دین یکسری اصولی دارد و از جمله این اصول، وحدت و همدلی و همراهی بین دو ملت ایران و عراق است، گفت: در اربعین رنگ و نژاد و اقوام مختلف حضور دارند ولی همه اشک می‌ریزند و نوحه می‌خوانند و حتی هیئات عربی گاهی اشعاری را به زبان فارسی می‌خوانند.

وی با بیان اینکه در روایتی داریم که وقتی امام زمان(عج) ظهور کردند در مسجد کوفه نماز می‎‌خوانند و در امتداد وی، صفوف نماز تا کربلا وجود دارد، اظهار کرد: زمانی این مسئله غیرقابل باور بود ولی الان برای ما قابل تصور است و اربعین سبب ایجاد اندیشه واحد شده است. جابر وقتی بر سر مزار امام حسین(ع) قرار گرفت سه بار از هوش رفت و به هوش آمد و به عطیه گفت ما در کار حسین(ع) شریک هستیم، عطیه گفت ما که هیچ کاری نکرده‌ایم و مبارزه نداشتیم چطور در کار او شریک هستیم و جابر جواب داد پیامبر(ص) فرمود وقتی شما چیزی را دوست داشته باشید در آن شریک هستید و کسانی که عاشقان امام حسین(ع) هستند با پیاده‌روی اربعین هزار و 385 سال قبل را درنوردیده و گویی تصور می‌کنند الان در کربلای سال 61 هجری حضور دارند. 

سنگری با اشاره به زیارت اربعین و اهمیت آن در لسان ائمه معصومین(ع)، بیان کرد: در روایت 5 چیز نشانه مؤمن شمرده شده است که یکی از آن زیارت اربعین است. زیارت اربعین نشانه سلوک مؤمنانه است. در زیارت عاشورا می‌خوانیم که بنی‌امیه در روز عاشورا جشن گرفتند و به هم تبریک گفتند و آن‌ها با این انگاره که دیگر همه چیز تمام شده است تصور می‌کردند پیروز واقعی میدان و زمان و زمین شدند. 

اربعین روز پیروزی اهل بیت(ع) است

وی افزود: اگر برترین چهره‌های نظامی جهان را جمع می‌کردند و بر روی تل زینبیه قرار می‌دادند و می‌گفتند بین دو سپاه امام حسین(ع) و یزید داروی کنید، همه می‌گفتند که پیروز میدان، لشکر یزید است و حق دارند هلهله کنند و جشن بگیرند ولی اگر 40 روز بعد از عاشورا را ببینیم، خواهیم دید که کاروان اسرا که 40 روز قبل با تمسخر و طعنه و دشنام به شام برده شدند الان پیروزمندانه بازمی‌گردند و به اعتقاد بنده، اربعین روز پیروزی اهل بیت(ع) است. ابوریحان بیرونی معتقد است که 40 نفر در روز اربعین به کربلا برگشتند و یکی از دلایل اینکه اربعین گفته می‌شود را همین دلیل می‌داند. او می‌گوید روز اربعین، سر مبارک اباعبدالله(ع) به بدن اضافه شد.

وی افزود: در روز اربعین دو کاروان وارد کربلا شدند و همزمان هم بوده است؛ اول کاروان جابر که وی از اصحاب خاص پیامبر(ص) بود و رسول الله به او فرمود تو آنقدر زنده خواهی بود که فرزندم محمدباقر را ملاقات کنی. وی در 93 سالگی در مدینه از دنیا رفت و در سن 73 سالگی وارد کربلا شد در حالی که نابینا بود و دست او را عطیه کوفی که در آن موقع جوانی بود، گرفت و به کربلا برد. 

وی ادامه داد: وقتی وارد کربلا شدند ابتدا در فرات غسل کردند و بعد لباس احرام پوشیدند و خود را به یک ماده خوشبویی معطر کردند. عطیه هم فردی است که در دوره حکومت امام علی(ع) در کوفه متولد شد و مدت‌ها در ایران زندگی کرده است، او مفسر قرآن بود. وی را در منطقه فارس تعقیب کردند و گفتند به علی سب بده تو را آزاد کنیم ولی او زیر بار نرفت و 400 ضربه شلاق متحمل شد و ممکن است در ایران به شهادت رسیده باشد. به هر حال با لباس احرام به کربلا رفتند گویی به حج رفته‌اند؛ جابر دائماً از پیامبر(ص) یاد می‌کند و در اینجا حسین منی و انا من حسین تفسیر می‌شود یعنی در کربلا گویی پیامبر(ص) را کشتند. 

سنگری اظهار کرد: در اربعین مکتب و فرهنگ پیامبر(ص) زنده شد و ما بیشتر از آن که به زیارت امام حسین(ع) برویم به زیارت پیامبر(ص) و آرمان او می‌رویم. در زیارت اربعین می‌خوانیم: و بذل مهجته فیک یعنی او قلب خود را فدای خدا کرد تا بندگان را از جهالت و حیرت ضلالت رها کند. امام برای شکستن حیرت و ضلالت قیام کرد. دوچهره در کربلا بودند که وقتی سخنرانی کردند به گیجی سپاه دشمن اشاره کردند و عنوان خاصی را به کار بردند؛ این تعبیر هم در رجز جناده و هم در رجز وهب دیده می‌شود؛ او دو خصوصیت یعنی خوًار و ناکث را مطرح کرد. خوار یعنی کسی که نمی‌داند با چه کسی است و علیه کیست یعنی گمراه است و اربعین پایان خواربودن انسان است. 

سنگری تأکید کرد: اربعین فقط شکست یزید نیست بلکه شکست 40 سال تبلیغات سنگین بنی‌امیه علیه اهل بیت(ع) است. 

پیامد جنگ‌های صلیبی

همچنین رئوف نصرتیان، نویسنده و عاشوراپژوه در سخنانی گفت: در دوره بعثت پیامبر(ص) کمتر کسی تصور می‌کرد که این تمدن نوپای اسلامی روزی بتواند بر تمدن ایران و روم غلبه کند ولی اینطور شد و این برخورد تمدنی بعد از وفات پیامبر(ص) و در دوره خلفا رخ داد.  

وی با بیان اینکه شناخت اسلام و غرب هم در جنگ‌های صلیبی به صورت جدی رخ داد و برای اولین بار نام پیامبر(ص) در غرب عالم طنین افکند، ادامه داد: البته این نفوذ و سیطره توأم با بدبینی و نفرت نسبت به اسلام بود؛ در جنگ‌های صلیبی غربی‌ها خود را با دو جبهه روبرو می‌دیدند؛ اول قدرت نظامی مسلمانان و دیگری قدرت و جبهه فکری و تمدنی اسلامی و آن‌ها هم در هر دو جبهه مشغول مبارزه شدند.

وی ادامه داد: خیلی‌ها معتقدند که رنسانس غرب محصول ترجمه متون و علومی است که در تمدن اسلامی پیدا شده بود؛ بنابراین سابقه برخورد تمدنی اسلام و غرب سابقه طولانی دارد و منحصر به امروز نیست. یک نویسنده آمریکایی گفته است اگر در قرن 15 فردی از مریخ به زمین می‌نگریست می‌دید که همه بشر در حال مسلمان شدن هستند ولی در قرون 17 به بعد به تدریج افول تمدن اسلامی رخ داد و جهان غرب به خودش آمد و ورق برگشت. 

نصرتیان اظهار کرد: انقلاب اسلامی در دوره معاصر بازگشتی جدی به سوی تمدن اسلامی است لذا غرب خود را در فضای جدیدی ملاحظه می‌کند و به همین خاطر احساس خطر هم دارد؛ امام خمینی(ره) فرمودند که انقلاب ما منحصر به ایران نیست بلکه شروع یک حرکت عظیم جهانی به پرچمداری حضرت حجت(ع) است. امام گویی جهان را به سمت فضای تقابل تمدنی جدید می‌برند و به همین دلیل اینقدر با انقلاب و ایران دشمن هستند. 

این کارشناس و نویسنده اضافه کرد: تمدن غرب از منظر رهبر انقلاب هم تمدنی است که به فساد کشیده شده است و تمدن اسلامی می‌تواند نقطه رهایی از جهان‌بینی مادی و اخلاق به لجن‌کشیده ارکان تمدن کنونی غرب باشد. غرب دو طرح جدی برای مقابله با فضای تمدن اسلامی ریخته‌اند که یکی تفرقه و دیگری اسلام‌هراسی است. 

نصرتیان تأکید کرد: به نظر بنده اربعین هر دو راهبرد غرب یعنی ایجاد تفرقه بین مسلمانان و گسترش فضای اسلام‌هراسی را تا حدود زیادی خنثی کرده است. غرب تلاش زیادی کرده است تا چهره خشنی از اسلام و مسلمانان نشان دهد که نمود بارز آن در برج‌های دوقلو بود و با توجیه جنگ‌های صلیبی نسبت به آن واکنش نشان داد و به نوعی فراخوان نفرت علیه اسلام و جهان اسلام بود. 

تلاش ناکام غرب در سانسور اربعین

وی افزود: غرب تلاش زیادی دارد تا اربعین و پیاده‌روی آن را از دید رسانه‌های خود نادیده بگیرد و سانسور کند ولی چون این مراسم هرساله در ابعاد چند میلیونی رخ می‌دهد، مجبور است آن را بپذیرد. نقل شده است به یکی از خبرنگاران غربی گفتند که آیا به شما اجازه می‌دهند شما مراسم اربعین را پوشش دهید و او گفت خیر، زیرا اگر در غرب چنین چیزی نمایش داده شود پایه تمدن غرب را سست خواهد کرد.

وی افزود: اربعین قدرت خود را به دنیا نشان می‌دهد و در واقع اگر انقلاب اسلامی با ایده جهانی و تمدن جهانی پا به عرصه گذاشت، اربعین هم چنین کارکردی دارد و این ایده بزرگ تمدنی را یک قدم جلوتر می‌برد و موانع را کنار می‌زند. اربعین هم کارکرد وحدت‌بخش خود را نشان داده و می‌دهد و هم به شدت ضد اسلام‌هراسی است و صنعت اسلام‌هراسی غرب را شکسته است و به دنیا چهره‌ای از وحدت اسلامی و محبت و مهر را نشان می‌دهد که برخلاف اسلام‌هراسی است. 

نصرتیان اظهار کرد: وقتی ابوبکر بغدادی تهدید کرد که من به پیاده‌روی اربعین حمله نظامی می‌کنم فضای دوگانه دوستان و دشمنان اربعین شکل گرفت که خیلی به فضای اسلام ناب و آمریکایی شباهت داشت. اربعین فضای پر از ایثار و محبت و فداکاری است و اینها بر ضد تبلیغات دروغین اسلام‌هراسانه غرب است.