در میان سورههای نورانی قرآن کریم، سوره مبارک «اعلی» از گوهرهای الهی است؛ سورهای کوتاه اما پرمحتوا که آیاتش همچون نسیم صبحگاهی، جان را نوازش میدهد و قلب را به یاد پروردگار بلندمرتبه پیوند میزند. این سوره نه تنها حامل پیامهای ژرف توحیدی و یادآور نعمتهای پروردگار است، بلکه در روایات معصومان(ع) گنجینهای از فضیلتها، ثوابها و حتی خواص درمانی معرفی شده است.
آنچه در ادامه میآید، گزارشی مستند و جامع از فضیلتها و آثار شگفتانگیز سوره «اعلی» بر پایه منابع معتبر حدیثی و تفسیری است. این سوره، هشتادوهفتمین سوره قرآن کریم است که در مکه مکرمه نازل شده و شامل ۱۹ آیه است.
ورود از هر دری از درهای بهشت: از امام صادق(ع) روایت شده است: «هر کس سوره اعلی را در نمازهای واجب یا مستحب خود قرائت کند، در روز قیامت به او گفته میشود از هر دری از درهای بهشت که دوست داری، وارد شو.» (ثوابالاعمال، ص ۱۲۲)
ثواب معادل نزول وحی بر پیامبران بزرگ: پیامبر خدا(ص) میفرماید: «کسی که سوره اعلی را قرائت کند، خداوند به تعداد همه حروفی که بر پیامبران الهی ـ ابراهیم، موسی و محمد(ع) ـ نازل کرده است، به ازای هر حرف، ۱٠ حسنه به او عطا میکند.» (مجمعالبیان، ج ۱۰، ص ۳۲۶)
محبوبیت ویژه نزد رسول خدا(ص): امیرالمؤمنین علی(ع) در حدیثی فرموده است: «پیامبر اسلام(ص) سوره اعلی را دوست میداشت و اولین کسی که گفت سبحان ربی الاعلی و بحمده، فرشته مقرب میکائیل بود.» (مستدرکالوسائل، ج ۴، ص ۳۵۸)
سفارش عملی امیرالمؤمنین(ع): ابوحمیصه از امیرالمؤمنین(ع) نقل میکند: «۲٠ شب پیاپی در نماز به آن حضرت اقتدا کردم و پس از سوره حمد، سورهای جز اعلی نخواند. روزی فرمود اگر مردم بدانند چه منافع و فوایدی در سوره اعلی هست، ۲٠ بار در روز آن را قرائت میکنند. هر کس آن را بخواند، همانند کسی است که کتابهای آسمانی موسی و ابراهیم(ع) را قرائت کرده است.» (مجمعالبیان، ج ۱، ص ۳۲۶)
ذکر بعد از قرائت: ابنعباس از رسول خدا(ص) نقل میکند: «بعد از قرائت سوره اعلی بگویید سبحان ربی الاعلی.» (بحارالانوار، ج ۸۹، ص ۲۲۰)
درمان درد گوش: از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «اگر سوره اعلی بر بیماری که درد گوش دارد، خوانده شود، درد او برطرف میشود؛ همچنین اگر برای بیمار مبتلا به بواسیر قرائت شود، بهبودی مییابد.» (تفسیرالبرهان، ج ۵، ص ۶۳۳)
درمان درد گردن: در روایتی دیگر از ایشان آمده است: «قرائت سوره اعلی برای درمان درد گردن نیز مفید است.» (همان)
سوره مبارک «اعلی» نه فقط بخشی از قرآن، بلکه پلی میان انسان و قلههای رفیع معرفت و آرامش است. قرائت این سوره، یادآور پاکی، ستایش پروردگار و سپاسگزاری از نعمتهای بیپایان اوست. چه در نمازهای روزانه و چه در خلوتهای شبانه، هر بار که آیات نورانیاش بر زبان جاری میشود، گویا نسیمی از بهشت بر جان آدمی میوزد. بیتردید، تمسک به این سوره و تدبر در معانی بلند آن، هم روح را سیراب و هم جسم را از برکاتش بهرهمند میکند. شاید راز محبوبیت ویژهاش نزد پیامبر اکرم(ص) همین باشد که هر حرف آن، چراغی برای مسیر زندگی و هر آیهاش، گامی به سوی رضوان الهی است.
امیرحسین شاهی راوندی
انتهای پیام