هنوز میتوانیم مانع تکرار بحرانهای محیط زیستی شویم
کارگردان مستند «داستان سنجاقک» با تأکید بر اینکه ما گرفتار بحران محیط زیست هستیم و به اقدام فوری نیاز داریم، گفت: پیام فیلم این است که اگر هشدارها شنیده نشود، بحران تکرار میشود و ما هنوز برای جلوگیری از آن فرصت داریم، اما این فرصت محدود است.
مستند «داستان سنجاقک» محصولی از مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی به مشکلات ناشی از خشکسالی مردم سیستانوبلوچستان میپردازد و سپس با حضور شرکتی دانشبنیان از اصفهان در زمینه ساخت پنلهای خورشیدی، امید در این منطقه جان میگیرد. در همین زمینه، خبرنگار ایکنا از اصفهان با محمد پسران رزاق، کارگردان مستند « داستان سنجاقک» در خصوص این اثر گفتوگو کرده است که متن آن را در ادامه میخوانیم.
ایکنا ـ در «داستان سنجاقک» بهطور جدی بر سه پیامد نبود آب، افزایش آلودگی هوا و کاهش بارندگی تأکید کردهاید. چرا این محورها را برای روایت انتخاب کردید؟
وقتی درباره بحران آب حرف میزنیم، خیلیها فکر میکنند فقط مسئله نبود آب آشامیدنی مطرح است، در حالی که کمبود آب زنجیرهای کامل از بحرانها را فعال میکند. آلودگی هوا، کاهش بارندگی، ریزگردها و بیماریهای قلبی، پوستی و تنفسی همگی بهطور مستقیم با خشکسالی مرتبط هستند. من این سه محور را انتخاب کردم، چون در سیستانوبلوچستان کاملاً مشهود بودند و میتوانستند هشدار جدی برای سایر استانها باشند.
ایکنا ـ در مستند اشاره کردهاید که امکان دارد بعضی از مشکلات محیط زیستی سیستانوبلوچستان به استانهای دیگر نیز برسد. این پیشبینی را بر چه مبنایی مطرح کردید؟
واقعیت این است که الگوی خشکسالی در ایران منطقهای نیست؛ گسترده و پیوسته است. زمانی که تالاب هامون خشک شد، ریزگردها افزایش یافت، کشاورزی از بین رفت و مهاجرت رشد کرد. همان الگوی خطرناک با کمی فاصله، در اصفهان نیز قابل مشاهده بود؛ کاهش آب زایندهرود، فرونشست زمین و افت کیفیت هوا. در زمان ساخت مستند، این شباهتها را دیدم و هشدار دادم که اگر اقدامی اساسی انجام نشود، اصفهان نیز چند سال دیگر همان تجربه سیستانوبلوچستان را تکرار میکند.
ایکنا ـ یکی از بخشهای متفاوت مستند، حضور یک شرکت دانشبنیان اصفهانی در سیستانوبلوچستان و نصب پنلهای خورشیدی روی بام خانههاست. چه شد که این خط روایی وارد مستند شما شد؟
وقتی دیدم شرکتی اصفهانی بهصورت داوطلبانه وارد منطقه شده است و پنل خورشیدی نصب میکند، فهمیدم که این بخش باید در دل روایت باشد. این کار نهتنها درآمد پایدار برای مردم ایجاد کرد، بلکه امید را به منطقه برگرداند. برای من مهم بود که بگوییم در کنار مشکلات و نواقص، نقاط قوت نیز وجود دارد و با یافتن این نقاط قوت میتوانیم بخشی از این مشکلات را حل کنیم.
ایکنا ـ شرایط کاری گروه تولید در گرمای ۵۵ تا ۶۰ درجه و بیابانهای سیستانوبلوچستان چگونه بود؟
واقعاً سخت بود. گرمای منطقه خارج از تصور است؛ دوربینها داغ میکنند، باتریها دوام نمیآورند، خودروها بهسختی حرکت میکنند؛ اما نیروهای شرکت و جوانان محلی واقعاً ایستادگی کردند. ما کنار آنها بودیم و همین همراهی مشترک، بخشی از روح مستند را شکل داد. اینکه در آن شرایط سخت، جوانان سیستانی کار یاد میگرفتند و کمک میکردند، برای من بسیار ارزشمند بود.
ایکنا ـ بخش امیدآفرین مستند، ایجاد اشتغال کوتاهمدت برای جوانان منطقه است. این تغییرات چگونه شکل گرفت؟
وقتی طرح تولید انرژی خورشیدی آغاز شد، بچههای منطقه کمکم وارد کار شدند، آموزش دیدند و ادامه دادند. همین مشارکت چندماهه، هم انگیزه اجتماعی ایجاد کرد و هم اعتماد بهنفس. ما این تغییر را در چهره و رفتار مردم میدیدیم. برای همین تصمیم گرفتم این بخش را با جزئیات بیشتری در فیلم بیاورم.
ایکنا ـ در مصاحبههای خود گفتهاید که مستند باید «به اقدام برسد»؛ منظورتان چیست؟
فیلم نباید فقط روایتی زیبا باشد که در جشنوارهها دیده و بعد هم فراموش شود. این فیلم هشداری است که اگر حواسمان نباشد، شاید استان اصفهان هم با مشکل و بحران روبرو شود.
ایکنا ـ در حال حاضر، مستند در چه مرحلهای قرار دارد و برای نمایش آن چه برنامهای دارید؟
مستند «داستان سنجاقک» در حال حاضر مرحله پستولید را سپری کرده و هماکنون آماده نمایش است.
ایکنا ـ اگر بخواهید مستند را در یک جمله برای مخاطبان خلاصه کنید، آن جمله چیست؟
این فیلم فقط روایت خشکسالی نیست؛ هشداری است برای فردایی که هنوز میتوان نجاتش داد و امیدی است برای اقدامات مفید و مؤثری که شرکتهای دانشبنیان و مسئولان مربوطه انجام میدهند.
ایکنا ـ و سخن پایانی.
جا دارد از حمایتهای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در ساخت این اثر تشکر کنم.
انتهای پیام
