حضرت زهرا(س)؛ کوثر قیامت

به گزارش ایکنا از اصفهان، در آستانه فرارسیدن سالروز ولادت حضرت زهرا(س)، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله‌ العظمی مظاهری بیانات معظم‌له با موضوع «نگاهی به ابعاد شخصیت و فضائل حضرت زهرا(س)» را بازنشر کرده است که در ادامه، متن آن را می‌خوانیم.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏

«رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِي يَفْقَهُوا قَوْلِی»

از روایات به‌خوبی استفاده می‌شود که حضرت زهرا(س) محور عالم وجود است. روایت ثقلین که خدشه‌­ای از نظر سند ندارد و به‌طور متواتر از پیامبر اکرم(ص) نقل شده، گویای این حقیقت است: «إِنِّى تَارِكٌ فِيكُمُ الثِّقْلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِى أَهْلَ بَيْتِى وَ إِنَّهُمَا لَمْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَىَّ الْحَوْضَ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهما لَنْ تَضِلُّوا.» (الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۵۰) می‌فرماید: من دو ثقل گران‌بها در بین شما باقی می‌‌گذارم: یکی کتاب خدا و دیگری عترت؛ این دو هرگز از یکدیگر جدا نمی‌‌شوند تا روز قیامت در نزد حوض کوثر، بر من وارد شوند. اگر به این دو تمسک جویید، هیچ‌گاه گمراه نخواهید شد.

در این روایت، حضرت زهرا(س) محور عالم وجود واقع شده‌اند. در عبارت «حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ» مراد از حوض، حضرت زهرا(س) است. آن بانوی بزرگوار در عالم ملکوت، تجلی خداست؛ پروردگار عالم در ازل با همه اسما و صفاتش دو تجلی ذاتی کرده است، در اثر یک تجلی قرآن شريف پديد آمده و در تجلی ديگر، انوار مقدس اهل‌ بيت(ع) پديد آمده‌اند؛ سپس نور مقدس اهل بیت(ع) به اراده خداوند سبحان، از عرش اعلا به بدن‌های مطهر ایشان منتقل شده است. در زيارت جامعه كبيره می‌خوانيم:‌ «خَلَقَكُمُ اللَّهُ أَنْوَاراً فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِينَ حَتَّي مَنَّ عَلَيْنَا بِكُمْ فَجَعَلَكُمْ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُه...؛ خداوند شما را به‌صورت نورهايى آفريد و گرداگرد عرش خود قرارتان داد تا اينكه به‌واسطه شما بر ما نعمت بزرگى عطا فرمود. پس شما را در خانه‌هايى قرار داد كه خداوند رخصت داده است كه بزرگ داشته شوند و نام وى در آن‌ها ياد شود.» (من لايحضره الفقيه، ج ‏۲، ص ۶۱۳)

در بعضی از روايات از قول مبارک نبی اكرم(ص) نقل شده است كه: «نُورُ ابْنَتِي فَاطِمَةَ مِنْ نُورِ اللَّهِ؛ خلقت حضرت زهرا از نور مقدس خداوند سبحان است.» (بحارالأنوار، ج ‏۵۴، ص ۱۹۳) وجود مقدس حضرت زهرا(س) پس از آن قوس صعودی در عالم ملکوت، با قوس نزولی در دنیا، مصداق انسانی کامل است که اسلام و تشیع مرهون اوست. ایشان در این عالم که عالم ناسوت است، مظهر فضائل اخلاقی و اسوه و سرمشق بشریت هستند.

قرآن کریم می‌فرماید: اگر تمام درختان دنیا قلم و همه دریاها مرکب شوند، نمی‌توانند کلمات خدا را بشمارند: «وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ‏ كَلِماتُ اللَّه‏؛ و اگر آنچه درخت در زمين است، قلم باشد و دريا را هفت درياى ديگر به يارى آيد، کلمات خدا پايان نپذيرد.» (سوره لقمان، آیه ۲۷) امام رضا(ع) در حدیثی فرموده‌اند: آن كلمات الهى ما هستيم كه فضائل ما نه براى كسى قابل درک است و نه به‌شمار می‌آيد: «نَحْنُ الْكَلِمَاتُ الَّتِي لَا تُدْرَكُ فَضَائِلُنَا وَ لَا تُسْتَقْصَى.» (مناقب آل أبیطالب‌ ع، ج‏ ۴، ص ۴۰۰)

شخصیت حضرت زهرا(س)؛ حقیقت کوثر

قوس سوم شخصیت حضرت زهرا(س)، قوس صعودی دیگری در قیامت است که همان حقیقت کوثر است. قرآن می‌فرماید: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏، إِنَّاأَعْطَيْناكَ الْكَوْثَرَ، فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَ انْحَرْ، إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ؛ به نام خداوند رحمتگر مهربان، ما تو را چشمه‏ كوثر داديم، پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى كن، دشمنت خود بی‌تبار خواهد بود.» (کوثر، ۳ ـ ۱)

بنابراین حضرت زهرا(س) در قیامت، کوثر است؛ آن کوثری که هر انسان لایق با نوشیدن جرعه‌­ای از آن، از هر عيب و نقص ظاهری و باطنی، تزكيه و تطهير می‌شود؛ اگر پیر است، جوان می‌شود؛ اگر صفت رذیله‌­ای دارد، آن رذیلت زدوده می‌­شود؛ اگر جاهل است، عالم می‌­شود؛ بالأخره به انسانی کامل تبدیل می‌شود و لیاقت ورود به بهشت را پیدا خواهد کرد.

پیغمبر اکرم(ص) حضرت زهرا(س) را در روز قیامت محور قرار دادند؛ محوری که قرآن کریم و عترت با محوریت ایشان بر پیامبر گرامی وارد می‌شوند. جمله «حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ» در روایت ثقلین، یعنی قرآن و عترت سر حوض کوثر بر نبی مکرم(ص) وارد خواهند شد؛ به‌ عبارت دیگر، این دو ثقل گرانبها نزد حضرت زهرا(س) بر پیغمبر اکرم وارد می‌شوند.

این «عندالزهرا» بسیار معنا دارد. برای ما ارزندگی فوق‌العاده دارد و معنایش همین علت غایی آدم است. ما روایاتی در این مسائل داریم. این روایت‌ها باید در کتاب‌های اصلی و معتبر آمده باشد و متأسفانه نیامده است. نیامدنش هم معلوم است که از باب تقیه بوده است. این دُرهای گران‌بها در روایات ما زیر گل و لای رفته است؛ اما وقتی تعالیم قرآن و عترت را در این خصوص دقیقاً بررسی کنیم، محتوایی ارزنده و درخشنده راجع به این حقایق در سایر کتب شیعه و در روایاتی که به دست ما رسیده است، پیدا می‌شود؛ مثلاً از حضرت ولی عصر(ارواحنا فداه) نقل شده که فرمودند: «فِي ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ لِي أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ.» (الغيبة (الطوسی)، ص 286؛ الاحتجاج، ج 2، ص 467)

از اين روايت می‌توانیم چنین برداشت کنیم که اسوه‌بودن حضرت زهرا(س) برای امام زمان(ارواحنا فداه)، یعنی ایشان در حکومت اهل‌ بیت(ع) در زمان ظهور، سرمشق خواهند بود. در زمان رجعت اهل‌ بیت(ع) نیز اسوه و سرمشق حکومت، حضرت زهرا(س) هستند. من گمان دارم که در آن زمان، مصحف حضرت فاطمه(س) نیز در حکم قانون اساسی برای اداره امور جامعه است.

مصحف فاطمه چیست

مصحف فاطمه چیست؟ نمی­‌دانیم. فقط می‌دانیم که پس از رحلت رسول خدا(ص)، جبرئیل هر روز بر حضرت زهرا(س) نازل می‌شد و از طرف پروردگار عالم، مطالبی برای آن بانوی گرامی قرائت می‌کرد. امیرالمؤمنین(ع) نیز آن جملات را مکتوب می‌کردند. (الکافی، ج 1، ص 458) آن مجموعه نوشته‌ها «مصحف فاطمه» است و ما از محتوای آن اطلاع نداریم. به‌ هر حال، از آنجا که حضرت صدیقه طاهره(س) سرمشق حکومت ائمه هدی(ع) هستند، می‌توانیم بگوییم که مصحف ایشان نیز الگو و قانون آن حکومت در زمان ظهور و رجعت است.

روایت «نَحنُ‏ حُجَجُ‏ اللّه عَلى خَلقِهِ، وَ جَدَّتِنا فاطِمَة حُجّةٌ اللّه عَلينا» نیز مؤید همین مطلب است. ائمه اطهار(ع) می‌فرمایند: ما حجت‌های خداوند بر مردم هستیم و مادرمان حضرت فاطمه(س) حجت خدا بر ما هستند. مفهوم این روایت در روایات دیگری آمده است. از روایت ثقلین هم این معنا برداشت می‌شود. روایت ثقلین به ما می­‌گوید که علت غایی برای عالم وجود، حضرت زهراست و عالم وجود وابسته به خلقت ایشان است؛ یعنی اگر زهرا(س) نبود، اصلاً عالم وجود خلق نمی‌شد. در روایت مشهوری می‌خوانیم: «يا أَحمَد لَولاكَ لَما خَلقتُ الأفلاك، وَ لَولا عَليٌ لَما خَلَقتُكَ، وَ لَولا فاطِمَةُ لَما خَلَقتُكُما» (اندیشه‌های ناب، دفتر اول: سیره و فضائل حضرت زهرا(س)، ص 72 و 73)

این روایت و این در گران‌بها نیز در میان ما گم شده و در کتاب‌های معتبر نیامده است. اگر هم جایی آمده، همان جمله اول آن، یعنی «لَولاكَ لَما خَلقتُ الأفلاك» (مناقب آل أبیطالب‌ ع، ج‏ 1، ص 217) آمده است؛ اما وقتی بررسی کنیم، مضمون آن را در آموزه‌های دینی می‌یابیم.

شیعه اسراری دارد که هیچ مذهب دیگری آن اسرار را ندارد. تمام آن اسرار در زیارت جامعه کبیره نهفته شده است. اهل علم و اهل تحقیق باید تا جایی که امکان دارد، آن اسرار را از دل زیارت جامعه و سایر روایات و زیارات استخراج و آشکار کنند و با زبان و قلمی رسا و گویا در اختیار عموم شیعیان قرار دهند.

مرحوم علامه امینی کتاب شریف «الغدیر» را نوشت که افتخاری برای تشیع است؛ ولی این حرکت علمی و اعتقادی ادامه پیدا نکرد. هر سال باید کتابی مثل الغدیر از علما و محققان شیعه منتشر و در آن اسرار حقانیت تشیع و اهل‌ بیت(ع) روشن شود؛ ولی متأسفانه چنین نمی‌شود.

البته به شدت محبتی که نسبت به اهل‌ بیت(ع) داریم، دلگرم هستیم. از نظر شعار و از نظر اقرار تشیع به زبان کوتاهی و سستی نداریم. امیدواریم حضرت زهرا(س) نیز به‌واسطه این میزان عشق و محبت، همیشه و همه‌جا، از جمله در قیامت، لب حوض کوثر، ما را از مقربین خودشان قرار دهند. از این نظر امیدوار و خوشحالیم، از حیث اعتقادی و ترویج تشیع نیز در مرتبه مطلوبی قرار داریم؛ اما ای کاش در رتبه برتری بودیم و راجع به روایاتی که حاوی اسرار شیعه است، بیش از این مجاهدت علمی داشتیم.

از حیث پیروی از اهل‌ بیت(ع) و عمل به موازین تشیع، انتظار بیشتری از جامعه فعلی می‌رود. شیعیان باید فضائل، صفات حسنه و اعمال صالح عترت طاهرین و به‌ویژه حضرت زهرا(س) را سرمشق خود قرار دهند و خود را شبیه آنان کنند تا رستگار شوند.

اهل‌ بيت(ع) در روایاتی، ایمان را مشتمل بر سه رکن می‌دانند که با برخورداری از هر سه رکن کامل می‌شود. فرموده‌اند: «الْإِيمَانُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَان.‏» (امالی الصدوق، ص 268) آن سه رکن عبارتند از معرفت و اعتقاد قلبی، اقرار با زبان و عمل با اعضا و جوارح.

شیعه حقیقی و پیرو حضرت زهرا(س) آن است که اعتقاد قلبی، شعار زبانی و عملش را بر هم منطبق گرداند؛ یعنی گفتار و کردار و عقیده‌اش یکی باشد. اگر به اهل‌ بیت(ع) عقیده دارد، در عمل دنباله‌رو و شبیه ایشان باشد. شيعه‌ای در قيامت می‌تواند زير لوای حمد برود و به دست اميرالمؤمنين(ع) از آب کوثر سيراب و انسانی کامل شود که در دنيا، خود را در طريق اهل بيت(ع) قرار دهد و از نظر اعتقاد قلبی، گفتار و عمل، به آنان شبيه باشد. شیعیان لازم است که صفات نیکو و خصائل حضرت زهرا(س) مانند زهد، صبر، ایثار، سخاوت، عفت، ساده‌زیستی، تقوا، صداقت و عفو را سرمشق زندگی خود قرار دهند تا به سعادت دنیا و رستگاری آخرت دست یابند.