تلاقی قرآن نازل و قرآن صاعد در شب قدر

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محمد عندلیب همدانی، استاد حوزه علمیه، سحرگاه شب نوزدهم ماه مبارک رمضان در نشست «اخلاق و سیره علوی» در مؤسسه مفتاح کرامت، گفت: لیله قدر شب نزول قرآن است و صعود قرآن دیگر. هم قرآن نازل شده که «هُدًى لِلنَّاسِ» است و هم قرآن صاعد که وجود مبارک امیرالمؤمنین(ع) است؛ شب قدر، شب عبادت و رازونیاز و استغفار است و چه عبادتی برتر از بیان فضائل و مناقب امام علی(ع) است، چه اینکه «ذکر علی عباده».

وی افزود: امام علی(ع)، برترین شاگرد مکتب اسلام است، بزرگترین پرورده مکتب نبوی؛ مکتبی که بنیانگذارش فرمود: «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» امام علی(ع)، تجسم اخلاق زیبای انسانی و الهی است؛ ادب و اخلاق علوی، بعد از آنچه که قرآن درباره پیامبرش(ص) فرمود: «وَإِنَّكَ لَعَلىٰ خُلُقٍ عَظيمٍ» در مورد امیرالمؤمنین(ع) هم، همین بوده است.

عندلیب همدانی با بیان اینکه اگر پیامبر(ص)، تجسم و تجسد والاترین و عالی‌ترین اخلاق انسانی است، امیرالمؤمنین(ع) هم پس از او در همین مسیر بالاترین رتبه را داراست.

عضو سابق جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: ادب در رفتار، گفتار، ادب فردی و خانوادگی و اجتماعی، زیورهایی کهنه‌ناشدنی هستند و از بین نمی‌روند؛ آداب رفتاری و گفتاری و اخلاق امام علی(ع)، کهنه‌نشدنی و همیشه تا قیامت قابل آموزش برای همه انسان‌هاست.

عندلیب همدانی تصریح کرد: «ابن‌اثیر» در کامل نوشته است که علی(ع)، همواره چهره‌ای گشاده و با تبسم داشت؛ چهره عبوس و گرفته در امیرالمؤمنین(ع) مشاهده نمی‌شد، در عین حال دارای یک هیبت معنوی بود که در اثر پرستش پروردگار، عزت خداداده‌ای است؛ سیمای علی، نشانگر هیبتی است که در افراد متقی است؛ آن گشاده‌رویی و تبسم از یکسو و این هیبت، یک انسان کامل را در این جهت نشان می‌دهد.

استاد حوزه علمیه با اشاره به کتاب «البدایة و النهایة»، در جلد دوم «ابن‌اثیر» افزود: روزی «اصبغ بن نباته» گفت که شخصی خدمت امیرالمؤمنین(ع) رسید، به او گفت که من قبل از آنکه خدمت تو برسم حاجتم را از خدا خواسته‌ام، اگر این حاجت توسط تو برآورده شود، شکر خدا را می‌کنم و تشکر از تو و اگر نتوانستی درخواست مرا انجام دهی، عذرت را می‌پذیرم؛ امیرالمؤمنین(ع) فرمود نمی‌خواهد درخواستت را چهره به چهره و روبرو مطرح کنی، چون نمی‌خواست کرامت و بزرگواری و شخصیت او از بین برود و رودررو حاجت بطلبد، حاجتت را بنویس من انجام می‌دهم.

علی(ع) یک ثانیه هم بنده غیرخدا نشد

عندلیب همدانی با بیان اینکه شبیه این ماجرا هم برای امام حسین(ع) رخ داده که در تحف‌العقول نقل شده است، تصریح کرد: اگر قرآن در وصف پیامبر(ص) فرمود که ایشان غل و زنجیر جاهلیت را از روح و روان انسان‌ها برداشت و آنان را آزاد کرد؛ آزاده کیست؟ در سخنان مولا، آزاده کسی است که بنده خدا باشد و عبودیتش فقط در برابر ذات حق باشد. (غررالحکم، جلد 6، صفحه 318). در تاریخ زندگی امام(ع)، یک ثانیه حتی در دوره کودکی بنده غیر خدا نبوده است.

وی اضافه کرد: روایتی در صفحه 298 جلد ششم «غررالحکم» آزاده را کسی می‌داند که اسیر حرص، طمع و در بند دنیا نباشد و زهد داشته باشد؛ اینکه نه تنها اسیر دنیا، مال و مقام و حرص و طمع نشد، بلکه همه این امور در اطاعت امیرالمؤمنین(ع) بود. در صفحه 362 این اثر آزاده را کسی می‌داند که برای دو روز زندگانی دنیا، ذلیل و خوار نشود و آزاد باشد.

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: او در طول زندگی‌اش، عزتمندانه هرگونه ننگ و عار را نپذیرفت؛ در جلد یک غررالحکم صفحه 349 بیان شه که آزاده کسی است که مکر و فریب ندارد و صداقت در رفتار و گفتار دارد؛ فرمود: «خیال نکنید معاویه از من زیرک‌تر است؛ من اهل مکر و فریب نیستم». همچنین در جلد سوم همین کتاب، بیان شده که آزاده کسی است که فراز و فرود زندگی برای او یکسان است؛ در اوج مقام یا خانه‌نشین باشد تفاوتی ندارد و او رضایت خاطر دارد و فراز و فرود در روح بزرگ او تأثیری ندارد.

وی اضافه کرد: امام تفسیر اخلاقی از حکومت داشت؛ در خطبه 3 و 33 بیان شده که حکومتی که نتواند عدالتی را برپا و حقی را به حق‌دار برساند، از هر چیز بی‌ارزشی بی‌ارزش‌تر است؛ اگر حکومت را می‌پذیرم برای این است که خدا از علما پیمان گرفته تا در برابر ظلمی که به مظلومان می‌شود اقدام کنم.

استاد حوزه افزود: تاریخ قبل و بعد از ایشان هیچ کدام با اصرار و اجتماعی که در مورد ایشان بود تشکیل نشد؛ زمانی که هجوم به بیت ایشان شد و دست بیعت دادند، آیا علی در آن دوره و وقتی خانه‌نشین است تفاوتی دارد؟. علی(ع) همان علی است. صادقانه، برنامه‌های اصلاحی خود را اعلام کرد و برخی با او دشمن شدند، اگر اخلاق سیاسی نداشت سکوت می‌کرد تا حکومت را به دست بگیرد؛ حکومت، حکومت اخلاق، عدالت و امنیت است.

عندلیب همدانی اظهار کرد: در حکومت امام علی(ع)، دزدان امنیت نداشتند، ولی مردم مستضعف در امنیت بودند؛ من اگر آمدم عدالت اقتصادی برپا می‌کنم، کسانی را بر مسند می‌نشانم که توانایی این کار را داشته باشند. 

قانون‌مداری در حکومت علی(ع)

استاد حوزه علمیه بیان کرد: حکومت اخلاقی امام با عزل حاکمان دروغگو، ظالم و دارای افکار جاهلی است؛ اگر علی(ع) زنده است به خاطر این مکتب است؛ قانون‌مداری در حق همگان حتی دوستان و حتی به این قیمت که دوستان از او ببرند و به اردوگاه دشمن پناه ببرند، نباید زیرپا گذاشته شود.  علی تجسم و تجسد همه اخلاق و رفتار و آداب والای انسانی است؛ حلم و صبر او، شجاعت و مروت و مردانگی، صفا و صمیمیت او قابل گفت‌وگو نیست.