شگرد گفتمان غرب عمدتا صدور اعتراض به جهان سوم است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد تقی کرمی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، 4 اسفند ماه در نشست علمی «جمهوری اسلامی و روایت زنان» با بیان اینکه جمهوری اسلامی در برخی عرصه‌ها در روایت مسائل زنان دچار لکنت و در برخی موارد دچار روانی بیان و فصاحت است، گفت: ما در هر روایتی رقیب و دشمنی داریم که با او در تعامل و جنگ هستیم؛ سوژه وقتی خودش را رویات می‌کند باید بتواند رقیب خود را هم روایت کند یعنی ما وقتی می‌توانیم بگوییم که انقلاب در بحث زنان چه کرده است که روایت درستی از رقیب هم ارائه دهیم و ضدروایت درست کنیم یعنی وقتی دیگری و رقیب من، مرا رویات می‌کند ضدروایت بسازیم.

وی افزود: در موضوعی که ما لکنت داریم به خاطر این است که آگاهی لازم را نداریم، الان وضیعت زن ایرانی در داخل و در مقایسه با زنان سایر کشورها به درستی  روایت نمی‌شود البته این به معنای آن نیست که ما نقدی به جمهوری اسلامی نداریم. بنده درصدد بیان چرایی لکنت ما در روایت زنان هستیم. یکی از اینها به نظر بنده وجود دیگری قوی است، این دیگری و رقیب  قوی دو کار کرده است؛ اول اینکه به ما امکان تفکر نمی‌دهد، یعنی رقیب قوی ما را از تفکر درباره خویشتن باز می‌دارد و مهمترین رسالت ما این می‌شود که ببینیم رقیب ما چه الگویی را برای کنترل تورم و گرانی و وضع دانشگاه و علم و ... ایجاد کرده است.

روایت مخدوش از رقیب

استاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: مشکل دیگر ما روایت مخدوش از دیگری و رقیب است؛ یعنی رقیب ما قوی است ولی برداشت ما از او هم منسجم و یکپارچه است یعنی انگار غرب همه فرهنگ‌های یکپارچه و امر غیرمتکثری است که یکدست به حیات خود ادامه می‌دهد در حالی که غرب دارای فراز و فرود و در درون خودش هم با گفتمان مقاومت در برابر گفتمان رایج مواجه است.

وی با بیان اینکه عامل دیگر این لکنت به تاریخ ایران در 400 سال قبل برمی‌گردد، گفت: در 400 سال گذشته ایران با وضعیت سوژه شکست‌خورده به حیاتش ادامه داده است، بسیاری از مورخان معتقدند که ایران جدید از دوره صفویه شکل گرفته است.  پادشاهان به شدت از درگیر شدن با دولت عثمانی پرهیز داشتند تا به دوره قاجار رسیدیم و در این دوره در قالب دو عهدنامه ترکمانچای و گلستان، سرزمین‌های زیادی را از دست دادیم و در اینجا سوژه ایرانی مدرن و تفکر درباره خود شکل گرفته است که به آن «عباس میرزایی» گویند. در این دوره مستشاران فرانسوی  به ایران آمدند و عباس میرزا به آنها می‌گوید ای اجنبی به من بگو چرا شما همیشه پیروز هستید و ما شکست می‌خوریم. مورخان معتقدند ایرانی‌ها در این مرحله به فهم جدیدی از خود و غرب رسیده‌اند و متاسفانه این خودآگاهی ممزوج با شکست ایرانیان است.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: پروژه مقابله ما با غرب با محوریت فرانسه شکل گرفت و البته مرجعیت فرانسه به معنای استیلای فرانسه نبود و ایده ژرمن و انگلیسی‌ها هم وجود داشت؛ ایده فرانسوی بر شکست و گسست و ترجیح امر متغیر بر امر ثابت استوار است؛ اروپایی‌ها به تدریج از ایده گسست فاصله گرفتند و سراغ پیوند رفتند ولی ایرانیان با همان گسست و ترجیح امر متغیر بر امر ثابت به خودآگاهی رسیدند. در طول دوره قاجار هر چیزی که قدیمی و ثابت است فاقد مشروعیت تلقی می‌شود و این ایده در نهانخانه ذهنیت ایرانی‌ها شکل می‌گیرد که باید دائما معترض باشیم و هر چیزی که ثابت است خوب نیست و این فرایند تا مشروطه هم تداوم دارد.

علوم انسانی جدید و فضای گسست

وی افزود: اتفاق دیگر در این فضا، علوم انسانی جدید است که غرب را برای ما روایت کرد؛ علوم انسانی دو وجهه دارد که وجهه علوم انسانی فرانسوی، ایده‌ گسست و اعتراض را تئوریزه کرد. مثلا در دانشگاه علامه طباطبایی بین جامعه‌شناسان جدید و کلاسیک مجادله بود، گروه اول می‌گفتند ما باید به سمت ایده پست‌مدرن  و ساختارگرایانه و تکثرگرایانه و نقد سنت برویم، یکی از استادان با سابقه به بنده گفت من به شما امید دارم و مبادا وارد بازی علوم انسانی جدید بشوید و می‌گفت غرب یک جریان اصلی و یکسری جریانات حاشیه‌ای دارد که جریانات حاشیه، جریان اصلی را تعدیل می‌کند و جریان حاشیه‌ای معمولا انتقادی و درگیرشدن با امور ثابت است و غرب، جریان حاشیه‌ای خود را برای رقبا به جریان اصلی تبدیل می‌کند.

کرمی اظهار کرد: یکسری گروه‌های انحرافی حاشیه‌ای غربی در داخل ایران به جریان مدرن و اصلی تبدیل می‌شوند و غرب با هوشیاری چنین کاری را می‌کند. فمنیسم، جامعه‌شناسی ساختارگرا و پساساختارگرا و همه جریانات ذیل اندیشه پست مدرن در فرانسه صورتبندی می‌شوند و ایده و سوژه اصلی آنها اعتراض و عدم انسجام است.

وی اضافه کرد: در سفری با یکی از استادان روان‌شناسی در یکی از کشورها بحثی داشتم و او گفت وضعیت زنان در ایران تار و تیره وسیاه است زیرا زنان حجاب دارند و برخی محدودیت‌ها را دارند که بنده نپذیرفتم و گفتم وضع زنان در ایران را باید ایرانی فهمید کما اینکه در اروپا هم وضعیت زنان یکدست نیست. یکی از مواردی که در انگلیس خیلی مهم است خانواده است و هنوز سیستم پادشاهی دارند و می‌گویند ما پادشاه را حفظ کردیم تا نشان دهیم تداوم و سنت و تاریخ داریم.

سوژه صدور اعتراض به جهان سوم

کرمی اظهار کرد: صدور سوژه اعتراض به جهان سوم از سوی غرب کاملا پروژه هوشمندانه و حساب‌شده است و توسط یکسری راه‌ها صورت می‌گیرد که یکی از آن‌ها خلق مفاهیم است از جمله اینکه می‌گویند وضعیت زنان در ایران، فاجعه است. در حالی که هزاران زن در ایران در مدارج عالی تحصیلی و شغلی هستند و در عین حال  نقد و انتقاد هم دارند و کسی که خودش در حال روایت وضع خود است نمی‌تواند وضع فاجعه‌آمیز داشته باشد. در اینستاگرام صدها صفحه وجود داشت که دائما وضع زن در ایران را فاجعه‌آمیز نشان می‌دادند.

کرمی گفت: مثلا بحث آزادی زنان را مطرح می‌کنند، بحث برابری هم همینطور بنابراین به نظر بنده باید بازاندیشی در مفاهیم و خودآگاهی داشته باشیم و سوژه خودمان را سوژه شکست ندانیم.