اسلام با برخی دعاوی فمینیسم هیچ سازگاری ندارد

به گزارش ایکنا، زهرا شریف، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، 18 تیرماه در نشست علمی «الهیات فمینیستی مسیحی» که از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد، با بیان اینکه الهیات وقتی در حوزه مسیحیت مطرح است، با مراد ما در حوزه اسلامی تفاوت دارد، گفت: الهیات در مسیحیت در ابتدا به معنای سخن درباره خدا بوده است ولی بعداً تطوراتی ایجاد شد تا جایی که یکی از اندیشمندان مسیحی گفته است: الهیات، دانش دین و تبیین شرح آگاهانه و روشمند مکاشفه الهی است که به وسیله ایمان درک می‌شود. در واقع الیهات در بستر مسیحی هر نوع تأمل و تدقیق در مورد مباحث کتاب مقدس و تطورات ایمان مسیحی و درکی است که از خدا دارند. 

وی با طرح این پرسش که یک الهیات در چه صورت، فمینیستی است، اظهار کرد: الهیات فمینیستی درصدد تفکیک الهیات فمینیستی از الهیات جنسیتی اسلامی است؛ ما بر این باوریم که الهیات اسلامی در حوزه جنسیت کاملاً قابل ارجاع و استفاده است ولی صرف اینکه یک الهیات در مورد مسائل جنسیتی مطلبی را بگوید آن را فمینیستی نمی‌کند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده اضافه کرد: الهیات فمینیستی تبار خودش را دارد. ما معتقدیم که در کنار هم قرار دادن فمینیسم و اسلام اساساً نمی‌تواند فمینیسم اسلامی یا الهیات فمینیستی را ایجاد کند زیرا فمینیسم، دعاوی‌ محوری دارد که از آن کوتاه نمی‌آید و اساساً الهیات اسلامی آن را نمی‌پذیرد مثل اینکه ما در همه جا آزادی و برابری بدون قید و برخی مسائل دیگر را نمی‌توانیم بپذیریم.

شریف با بیان اینکه مواجهه فمینیسم با الهیات مانند مواجهه اسلام و فلسفه است، افزود: وقتی نهضت ترجمه وارد اسلام شد فلسفه هم وارد دنیای اسلام شد ولی برخی مباحث فلسفی حذف شد و برخی ارتقاء یافت و برخی هم مورد پذیرش قرار گرفت. یعنی این مواجهه سه‌گانه در نسبت اسلام و فلسفه پدیدار شد و در این راستا بحث از داشتن فلسفه اسلامی تبدیل به معرکه آراء شده است که فمینیسم هم چنین حالتی دارد.

استاد حوزه علمیه خواهران با بیان اینکه برخی مسائل فمینیستی اساساً بر اساس الهیات اسلامی قابل پذیرش نیست و برخی هم نیازمند بازسازی و اصلاح است و برخی هم پذیرش شده و ارتقاء داده می‌شود، گفت: لذا نمی‌توانیم نسبت به الهیات فیمنیستی پیشداوری کلی داشته باشیم و مورد به مورد باید گزاره‌ها و آراء آن‌ها را مورد تدقیق و بررسی قرار دهیم. 

شریف با بیان اینکه مثلاً تصور ناپاکی زنان با فهم الهیاتی ارتباط داده شد و نتیجه گرفتند که زنان توان فهم الهیاتی و مواجهه با امر قدسی را ندارند، تصریح کرد:  این مواجهه یک فرد یهودی با الهیات خودش هست که در مقاطعی در الهیات اسلامی هم شاهدیم ولی در الهیات مسیحی، چرایی اغواگری زنان و هبوط آدم از بهشت مطرح است و این به معنای عدم ورود فمینیست‌های یهودی به حوزه دینی نیست ولی چنین ورودها به مسائل از ممیزات الهیات مسیحی از دیگران است.

نهِ فضای علمی شیعه به الهیات فمینیستی 

وی با اشاره به جریان فمینیست اسلامی و با بیان اینکه اینها سر اغ متن مقدس قرآن کریم و روایات رفتند، اضافه کرد: اینها یا خود را فمینیست می‌دانند یا نمی‌دانند و از این جهت تقسیم‌بندی‌های مختلفی دارند؛ بنده معتقدم مواجهه ما با کسانی که در سیستم حوزه و فلسفه و شیعی تلمذ می‌کنیم، این است که الهیات جنسیتی آری ولی الهیات فمینیستی خیر. 

شریف بیان کرد: ما وقتی از الهیات فمینیستی سخن می‌گوییم با الهیات غیرفمینیست‌ها تفاوت دارد؛ یعنی الهیدان فمینیست با الهیدان غیرفمینیست دو نفر هستند، مثل اینکه ما بگوییم فیلسوفان در مورد جنسیت سخنی گفته‌اند یا خیر؟ فمینیست‌های غیرالهیدان مسیحی هم مسلماً با یک الهیدان غیرفمینیست تفاوت دارند زیرا یک الهیدان فمینیست هرقدر هم نسبت به الهیات نقد داشته باشد، باز یک الهیدان باقی می‌ماند ولو رادیکال‌ترین آن‌ها که یکی از آن‌ها گفته است الهیات رایج مسیحی به هیچ وجه تأمین‌کننده تعاریف فمینیستی نیست ولی همین فرد باز الهیدان باقی مانده است و در مورد رابطه زنان و عالم ماورا سخن گفته است. 

ضرورت آشنایی با الهیات فمینیستی مسیحی

وی با طرح این پرسش که بررسی الهیات فمینیستی مسیحی چه ضرورتی دارد، اظهار کرد: اهمیت بحث در این است که گاهی شاهدیم کسانی وارد پاسخگویی با مسائل فمینیستی می‌شوند، بدون اینکه تحلیل درستی از موضوعات و پرسش‌ها داشته باشند لذا پاسخ‌هایی می‌دهند که اصلاً درخور پرسش‌ها نیست. 

عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: اتفاقاً اگر دنبال ارائه الهیات جنسیتی دقیقی هستیم باید در یک رصد تحلیلی و مطالعه تاریخی، مسائل اصلی جنسیتی در حوزه الهیات را بشناسیم تا به تکرار مسائل گفته‌شده گرفتار نشویم یا مواجهه صرفاً سطحی نداشته باشیم؛ پاسخ‌های الهیاتی به دغدغه‌های جنسیتی در حوزه اسلام نیازمند نوعی جامعیت همه جانبه است یعنی باید شناخت الهیات مسیحی در عرصه جنسیتی را به درستی داشته باشیم.

تناظر برخی موضوعات الهیات مسیحی با اسلام

شریف بیان کرد: نکته دیگر اینکه در پایان الهیات فمینیستی ما به مسائلی می‌رسیم که برخی از آن‌ها در تناظر با الهیات خودمان قابل طرح هستند و این هوشیاری سبب می‌شود تا بهتر بتوانیم به پرسش‌ها پاسخ دهیم.

وی افزود: الهیاتی که به مسائل و دغدغه زنان می‌پردازد، الهیاتی که توسط زنان و با دغدغه جنسیتی پرداخته می‌شود و هدفش توانمندسازی زنان است، دو تعریف در این زمینه است. الهیات فمینیستی، الهیاتی انتقادی است که به دنبال ایجاد آگاهی فمینیستی از مردانه‌بودن الهیات است و به بررسی و فهم متون و سنت‌ها می‌پردازد.