چریکِ عارف + فیلم

مصطفی چمران سال ۱۳۱۱ در تهران متولد شد. وی تحصیلات خود را در مدرسه انتصاریه، نزدیک پامنار، آغاز کرد و در دارالفنون و البرز دوران متوسطه را گذراند؛ در دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد و در سال 1336 در رشته الکترومکانیک فارغ‌التحصیل شد و یک‌سال به تدریس در دانشکده فنی پرداخت.

وی در همه دوران تحصیل شاگرد اول بود. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان ممتاز به آمریکا اعزام شد و پس از تحقیقات‌ علمی در جمع معروف‌ترین دانشمندان جهان در دانشگاه کالیفرنیا و معتبرترین دانشگاه امریکا –برکلی- با ممتازترین درجه علمی موفق به اخذ دکترای الکترونیک و فیزیک پلاسما شد. از 15سالگی در درس تفسیر قرآن مرحوم آیت‌‌الله طالقانی، در مسجد هدایت و درس فلسفه و منطق استاد شهید مرتضی مطهری و بعضی از اساتید دیگر شرکت می‌‌کرد و از اولین اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران بود. در مبارزات سیاسی دوران مصدق از مجلس چهاردهم تا ملی شدن صنعت ‌نفت شرکت داشت و از عناصر پرتلاش در پاسداری از نهضت ‌ملی ایران در کشمکش‌های مرگ و حیات این دوره بود.

بعد از کودتای ننگین 28 مرداد و سقوط حکومت دکتر مصدق،‌ به نهضت مقاومت ملی ایران پیوست و سخت‌ترین مبارزه‌ها و مسئولیت‌های او علیه استبداد و استعمار شروع شد و تا زمان مهاجرت از ایران، بدون خستگی و با همه قدرت خود، علیه نظام طاغوتی شاه جنگید و خطرناک‌ترین مأموریت‌ها را در سخت‌‌ترین شرایط با پیروزی به انجام رسانید.

پس از قیام خونین 15 خرداد سال 1342 و سرکوب ظاهری مبارزات مردم مسلمان به رهبری امام‌ خمینی(ره) دست به اقدامی جسورانه و سرنوشت‌‌ساز می‌‌زند و همه پل‌‌ها را پشت‌‌سر خود خراب می‌‌کند و به همراه بعضی از دوستان مؤمن و هم‌فکر، رهسپار مصر می‌‌شود و مدت دو سال، در زمان عبدالناصر،‌ سخت‌‌ترین دوره‌‌های چریکی و جنگ‌های پارتیزانی را می‌‌آموزد و به‌عنوان بهترین شاگرد این دوره شناخته می‌شود و فوراً مسئولیت تعلیم چریکی مبارزان ایرانی به عهده او گذارده می‌‌شود.

شهیدچمران با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران، بعد از 23 سال هجرت، به وطن باز می‌‌گردد. همه تجربیات انقلابی و علمی خود را در خدمت انقلاب می‌‌گذارد؛ خاموش و آرام ولی فعالانه و قاطعانه به سازندگی می‌‌پردازد و همة تلاش خود را صرف تربیت اولین گروه‌‌های پاسداران انقلاب در سعدآباد می‌‌کند.

وی سپس در شغل معاونت نخست‌ وزیر در امور انقلاب شب و روز خود را به خطر می‌‌اندازد تا سریع‌تر و قاطعانه‌‌تر مسئله کردستان را فیصله دهد تا اینکه بالاخره در قضیه فراموش ناشدنی «پاوه» قدرت ایمان و اراده آهنین و شجاعت و فداکاری او بر همگان ثابت می‌‌گردد. 

چمران صبح روز سی‌ویکم خردادماه ۱۳۶۰ در مسیر دهلاویه- سوسنگرد برای تعیین فرمانده جدید و سرکشی به خط مقدم راهی منطقه نبرد شد. اما بارانی از خمپاره‌های دشمن بر او و فرمانده جدیدی که همراه خود به منطقه برده بود، باریدن گرفت و چمران بعد از ۱۱ سال از سنگری به سنگر دیگر و دویدن و بی‌تابی برای شهادت به آرزوی دیرینه‌اش رسید.

گزارش از امرعلی گل محمدی