دین راهی برای رسیدن به بهترینهاست
عضو مجمع عالی حکمت گفت: انسانیت یعنی بهترین‌خواهی در هر وجهی و برای رسیدن به بهترین‌ها سه راه وجود دارد؛ تجربه، عقل و دین.
به گزارش ایکنا از اصفهان، نخستین نشست از سلسله‌نشست‌های رابطه علم و دین با عنوان «دین کیلو چنده؟» به همت انجمن علمی علوم قرآن و حدیث و کانون قرآن و عترت دانشگاه اصفهان، روز گذشته، 20 آذرماه در این دانشگاه برگزار شد.
حجت‌الاسلام علی رضائیان، عضو مجمع عالی حکمت و کارشناس برنامه تلویزیونی «بدون توقف» در این نشست اظهار کرد: نسبیت در معرفت و شناخت کلیت ندارد و به‌صورت مطلق درست نیست. ممکن است به لحاظ زیبایی‌شناسی، نظر افراد در خصوص گل‌ها یا رنگ‌ها متفاوت باشد که در اینجا نسبیت غالب است.
وی ادامه داد: لازمه رسیدن به دین در سه گام مطرح می‌شود؛ در گام اول به اقتضای هر موضوعی برای دستیابی به واقعیت آن نیازمند روش هستیم که روش واقعیت تجربی، آزمایش است. اگر واقعیت، تجربی و مادی نباشد، باید روش شناخت آن را پیدا کرد. روش دستیابی به واقعیت متافیزیکی یا مجرد برای ماده، عقل است. عوض‌شدن روش به معنای غالب‌شدن نسبیت نیست. از سوی دیگر، ممکن است به تمام واقعیت نیز دست پیدا نکنیم؛ ولی واقعیت و حقیقت بیشتر امور قابل کشف است.
عضو مجمع عالی حکمت افزود: اگر واقعیت نسبی بود، هیچ پیشرفتی در علم صورت نمی‌گرفت، به‌دلیل اینکه هر گامی در علم برداشته می‌شود، دانشمند دیگری بعد از فهم مطلب با هدف تکمیل به نقد آن می‌پردازد. می‌توان گفت تا حدودی علم و واقعیت در راستای هم پیش می‌روند.
وی در این زمینه به معرفی کتاب‌هایی با محوریت شناخت‌شناسی و معرفت‌شناختی از عبدالله محمدی، مجتبی مصباح و محمد حسین‌زاده یزدی پرداخت.
رضائیان در توضیح گام دوم گفت: دین نسبتی است؛ یک نسبت با زندگی، یک نسبت با شخص ما و نسبتی هم با شخصی که آن را فرستاده است، دارد. در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که انسان کیست؟ ارسطو در تعریف خود از انسان، او را مدنی بالطبع می‌داند، در صورتی که این خصوصیت انسان است، نه تعریف آن.
وی با اشاره به ویژگی مشترک همه انسان‌ها ادامه داد: انسان، بهترین‌‌خواه بی‌نهایت است و در زندگی، چه در ساحت اجتماعی و چه در ساحت فردی به دنبال بهترینهاست. گام سوم رسیدن به دین نیز به منشأ رفتار اختیاری انسان‌ها، یعنی حب کمال مربوط می‌شود و کمال نیز جامع قدرت، لذت و آرامش است.
عضو مجمع عالی حکمت با طرح این سؤال که چگونه بهترین وجه رفتار را بشناسیم، بیان کرد: سه راه برای رسیدن به بهترین‌ها وجود دارد؛ تجربه، عقل و دین. در مشخص‌کردن بهترین وجه رفتار با علم شروع می‌کنیم. گزاره‌‌ای مانند «دمای به جوش آمدن آب ۱۰۰ درجه است» نشان می‌دهد که در علم به متغیر و ابزار سنجش نیاز داریم.
وی از خدا به‌مثابه خالق متغیرها نام برد و گفت: در زمان کنونی ما با علم زندگی می‌کنیم و متغیرهای علم بی‌شمار است؛ ولی نمی‌توان همه متغیرها را شناسایی کرد. عقل درک کلیات می‌کند و شناخت جزئیات متغیرها برای آن ممکن نیست. زمانی که متغیرها زیاد شد، به سراغ خدا می‌رویم.
رضائیان تصریح کرد: انسانیت یعنی بهترین‌خواهی در هر وجهی؛ اینکه چگونه انسانیت محقق شود و اصلاً انسانیت به چیست، از موضوعات مهم است. جایگاه نیاز به دین و انتظار از دین تغییر کرده؛ همه علوم بر نیاز استوار است؛ ولی انتظار امری ذهنی است.
وی ادامه داد: در همه انسان‌ها خصوصیتی به نام آزادی وجود دارد؛ ولی آیا انسان خود را آزاد مطلق می‌داند؟ با فرض اینکه هیچ عقیده یا حکومتی نیز وجود نداشته باشد، باز هم انسان هر رفتاری انجام نمی‌دهد. انسان عاقل آزاد مطلق نیست و بهترین را انتخاب می‌کند.
عضو مجمع عالی حکمت بیان کرد: در خصوص مدنی بالطبع بودن انسان، سه نظریه در علوم اجتماعی مطرح شده که با حوزه سیاست نیز مرتبط است، مبنی بر اینکه انسان ضرورتاً در جمع زندگی می‌کند، می‌خواهد دیگران را به استخدام خود درآورد و انتخاب می‌کند که در جامعه زندگی کند.
وی توضیح داد: نظریه سوم بیشتر قابل پذیرش است، به این دلیل که انسان بهترین‌ها را در جمع می‌تواند کسب کند. هر رفتار فردی ما آثار اجتماعی به دنبال دارد که بعضی از این رفتارها قابل اعتنا و بعضی دیگر غیرقابل اعتناست. رفتاری که آثار قابل توجه و قابل اعتنا دارد، به حقوق همه افراد مرتبط است و ضمانت اجرا در اینجا مطرح می‌شود.
زینب‌سادات طباطبایی
انتهای پیام
