رمضان؛ ماه تمرین خداپرستی

به گزارش ایکنا از اصفهان، «نسیم حکمت» عنوان درس‌های معرفتی آیت‌الله سیدیوسف طباطبایی‌نژاد، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اصفهان ویژه ماه مبارک رمضان ۱۴۴۶ است که هر روز در پایگاه اطلاع‌رسانی ایشان منتشر و در سایت خبرگزاری ایکنا بازنشر می‌شود.

روز اول: ریشه روزه، تقوا و ورع است

در روایت است که پیامبر اکرم(ره) در روزهای آخر ماه شعبان، خطبه‌ای قرائت کرد که در آن، به بیان عظمت ماه رمضان پرداخت و فرمود: «إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللهِ بِالْبَرَكَةِ وَالرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ، شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَأَيَّامُهُ أَفْضَلُ الأَيَّامِ، وَلَيَالِيهِ أَفْضَلُ اللَّيَالِي؛ ماه خدا به سوی شما می‌آید، ماهی است که بهترین ماه و عظمت آن از همه ماه‌ها بیشتر و شب‌ها و روزهای آن بهترین شب‌ها و روزهاست.

ماه مبارک رمضان، ماه با عظمتی است که پیامبر اسلام(ص) از همه ماه‌ها آن را بالاتر می‌داند و روزها و شب‌های آن را بالاتر بیان فرموده و ماهی است که دعای انسان مستجاب و اعمال انسان مقبول می‌شود. 

زمانی که حضرت خطبه را بیان می‌کرد، امیرمؤمنان(ع) اظهار کرد: «ما أفضَلُ الأَعمالِ في هذَا الشَّهرِ؛ چه عملی بهترین عمل در این ماه است؟» بسیاری تصور می‌کردند که قرائت قرآن و نماز خواندن بهترین عمل است. 

امیرمؤمنان(ع) برای اینکه دیگران بدانند بهترین عمل در این ماه چیست، این سؤال را مطرح کرد و پیامبر خدا(ص) در پاسخ فرمود: «أفضَلُ الأَعمالِ في هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّهِ.» 

ماه رمضان، ماه تمرین خداپرستی است، به همین دلیل نیز خداوند متعال فرموده: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.» یعنی روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر امت‌های دیگر نیز واجب بوده است. 

به استناد قرآن کریم، روزه در امت‌های دیگر با کم‌و‌کیف متفاوت بوده است. در امت‌های پیشین و در دستور پیامبران خدا، همان‌گونه که نماز بوده، روزه نیز وجود داشته است. 

تقوا و ورع ریشه و مبنای اصلی این دستور الهی است؛ خداوند می‌فرماید اثر روزه آن است که تقوا پیدا کنید و تقوا به معنای دوری از گناه، انجام واجبات و آشنایی با خداوند است. 

انسان هر مقدار با خدا آشنا باشد، اعمال او میزان‌تر می‌شود و ماه رمضان، ماه تمرین خداپرستی و به معنای آن است که خدا را ناظر بر اعمال خود بدانیم و این را تمرین کنیم که همواره در محضر خدا هستیم. 

باور در انسان امری مهم است، اینکه خداوند به کارها و قلب ما عالم است، باید تمرین شود و این مسئله در ماه رمضان تمرین می‌شود و در انسان تقوا ایجاد می‌کند. 

معانی زیادی برای تقوا بیان شده است، همان‌گونه که از امام در این‌باره سؤال می‌کنند و ایشان می‌فرماید: «معنی تقوا این است که در آن اموری که خدا انسان را نهی کرده، وارد نشوید و در مسائلی که دستور داده، حاضر باشید.» یعنی در مسجد، نماز و روزه حضور داشته باشید؛ اما در غیبت و تهمت حضور نداشته باشید. 

معیار تقوا، رضایت خداوند است. تقوا یعنی روحیه‌ای در انسان به وجود آید که در هر کاری فکر کند آیا مورد رضای خداوند است یا نه؛ اگر نیست، ترک کند و اگر هست، آن را انجام دهد و این نیاز دارد که این امور را باور قلبی کنیم. 

ما بسیاری از امور را اعتقاد داریم؛ اما باور آن‌ها بسیار مهم‌تر است، همچنانکه به قول حضرت امام(ره) در روزهای آخر ماه شعبان، زمانی که می‌خواست درس را تعطیل کند، نصیحتی می‌کرد و می‌فرمود: «ما باید آنچه را اعتقاد داریم، باور کنیم.»  

این باور در عبادات و به‌خصوص در ماه رمضان به دست می‌آید و لذا فرمود: «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ؛ عبادت خدا کنید تا یقین قلبی به دست آورید.»