تحقق شعارهای انقلاب اسلامی در گرو وحدت حوزه و دانشگاه است
استاد حوزه و دانشگاه گفت: یکی از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی این بوده که با تکیه بر اسلام میتوان سعادت دنیوی و اخروی انسانها را تأمین کرد که تحقق بخش قابل توجهی از این موضوع در گرو وحدت حوزه و دانشگاه است.
وحدت حوزه و دانشگاه از نخستین سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره یکی از راهبردهای اساسی در مسیر تحقق استقلال علمی، پیشرفت کشور و دستیابی به الگوی اسلامی اداره جامعه مطرح شده است. با وجود گذشت بیش از چهار دهه از طرح این گفتمان، همچنان پرسشهای مهمی درباره چیستی این وحدت، موانع پیش رو و الزامات و میزان تحقق آن در ساختار علمی کشور وجود دارد. در همین چارچوب، خبرنگار ایکنا از اصفهان در گفتوگو با حجتالاسلام سیدروحالله فیاض، استاد حوزه و دانشگاه با نگاهی تحلیلی به مبانی نظری وحدت حوزه و دانشگاه، چالشهای موجود در هر دو نهاد، تفاوتهای روشی و آموزشی و همچنین کارکرد این وحدت در تحقق آرمانهای انقلاب اسلامی میپردازد که متن آن را در ادامه میخوانیم.
ایکنا ـ از نگاه شما، علم چه جایگاهی در اقتدار و پیشرفت جوامع دارد؟
براساس روایت امیرالمؤمنین(ع) که میفرمایند: «الْعِلمُ سُلطانٌ»، علم عامل اقتدار، پیشرفت و سعادت هر جامعه و کشور است و هرچه توجه به علم افزایش یابد، قدرت و پیشرفت یک کشور نیز بیشتر خواهد شد.
ایکنا ـ در این چارچوب، حوزه و دانشگاه چه نقشی در پیشرفت علمی کشور ایفا میکنند؟
حوزههای علمیه و دانشگاهها دو نهاد تراز اول علمی کشور محسوب میشوند و دو بال تعالی آن هستند که همگرایی، هماهنگی و همکاری آنها میتواند موجب پیشرفت واقعی علم در همه عرصهها شود.
ایکنا ـ این همگرایی چه تأثیری بر حوزههای علمی گوناگون خواهد داشت؟
در صورت همافق بودن و همکاری حوزه و دانشگاه، علم در تمام حوزهها از جمله علوم انسانی، علوم عقلی، علوم فنی و مهندسی و علوم تجربی رشد بیشتری خواهد داشت و در نهایت، پیشرفت کشور نیز تسریع میشود.
ایکنا ـ برخی از صاحبنظران، وحدت حوزه و دانشگاه را مدلی علمی، آموزشی توصیف میکنند. آیا این مدل در حال حاضر قابل تحقق است؟
پیش از رسیدن به چنین مدل علمی و آموزشی، باید گامهای اساسیتری برداشته شود و تا زمانی که این مراحل طی نشود، تحقق آن الگو ممکن نیست. در حال حاضر، همچنان فاصله قابل توجهی با آن نقطه وجود دارد.
ایکنا ـ به نظر شما مهمترین موانع تحقق وحدت حوزه و دانشگاه چیست؟
دو مانع یا چالش جدی وجود دارد؛ یکی در دانشگاه و دیگری در حوزه علمیه. در دانشگاه بخشی از علوم تدریسشده بر یکسری مبانی استوار است که با نگاه الهی و دینی سازگار نیست، از جمله رویکرد پوزیتیویستی در علوم تجربی که اصالت را به حس میدهد و مفاهیمی مانند غیب و خالقیت الهی را خارج از دایره علم تلقی میکند.
ایکنا ـ این تعارض در حوزه علوم انسانی چگونه بروز پیدا میکند؟
بسیاری از علوم انسانی موجود در دانشگاه بر پایه تفکر اومانیستی و گاه ماتریالیستی شکل گرفتهاند و متون درسی محسوب میشوند؛ علومی که با مبانی اسلامی در تعارض قرار دارند و میتوان از آنها با عنوان علوم انسانی غیراسلامی یاد کرد. این تعارضها گاهی بهصورت ناخواسته مانع شکلگیری وحدت حوزه و دانشگاه میشود.
ایکنا ـ در مقابل، حوزههای علمیه با چه چالشهایی در این مسیر مواجه هستند؟
حوزههای علمیه نیاز دارند در بعضی از بخشها از تفکر و روشهای صرفاً سنتی فاصله بگیرند و با علوم جدید، جهان معاصر و اقتضائات آن آشنایی بیشتری پیدا کنند. ناآشنایی بخشی از حوزه با علوم جدید و تحولات جهان معاصر، یکی از موانع مهم تحقق وحدت واقعی حوزه و دانشگاه است.
ایکنا ـ با وجود این چالشها، آیا اقدامات مثبتی در سالهای اخیر صورت گرفته است؟
بله، در دانشگاهها توجه به علوم انسانی اسلامی افزایش یافته و در حوزههای علمیه نیز پرداختن به علوم جدید و مسائل جهان معاصر جدیتر شده است؛ اما با وجود این اقدامات، همچنان فاصلههایی وجود دارد.
ایکنا ـ درباره تفاوت سبک آموزشی حوزه و دانشگاه چه نظری دارید؟
در حال حاضر، سبک آموزشی حوزه تا حد زیادی به دانشگاه نزدیک شده است؛ اما برای وحدت، نیازی به یکسانسازی روشهای آموزشی نیست و حتی این امر میتواند به ضرر حوزه تمام شود. وحدت به معنای تقلید کامل یک نهاد از دیگری نیست؛ بلکه هر کدام تجربهها و اندوختههایی دارند که باید مورد استفاده متقابل قرار گیرد.
ایکنا ـ به فواید کلان وحدت حوزه و دانشگاه اشاره کردید. این فواید را در نسبت با انقلاب اسلامی چگونه ارزیابی میکنید؟
یکی از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی این بوده که با تکیه بر اسلام جامع میتوان جامعه را اداره کرد، نیازهای مردم را پاسخ داد و سعادت دنیوی و اخروی انسانها را تأمین کرد.
ایکنا ـ نقش وحدت حوزه و دانشگاه در تحقق این شعار چیست؟
تحقق بخش قابل توجهی از این هدف در گرو وحدت حوزه و دانشگاه است؛ دانشگاه در جایگاه مرکز تولید علم و حوزه در جایگاه نهاد استخراج مبانی فکری و علوم انسانی متناسب با نیازهای انسان امروز.
ایکنا ـ نتیجه همافزایی این دو نهاد چه خواهد بود؟
همافزایی حوزه و دانشگاه میتواند زمینهساز شکلگیری جامعهای ایدهآل در مسیر سعادت انسان شود که بزرگترین ثمره وحدت این دو نهاد و منطبق با آرمانهای انقلاب اسلامی است.
ایکنا ـ در پایان، عملکرد فعلی نهادها در زمینه وحدت حوزه و دانشگاه را چگونه ارزیابی میکنید؟
اغلب برنامهها به هفته وحدت حوزه و دانشگاه محدود شده است و در طول سال، فعالیتهای جدی و مستمر دیده نمیشود. برای موضوعی با این اهمیت، نباید به برنامههای نمادین و رفع تکلیف بسنده کرد و تحقق وحدت واقعی نیازمند برنامهریزی جدی، اساسی و مداوم در طول سال است.
انتهای پیام
