رویکردی نو به جزء سیام قرآن در کتاب «آوای رحمانی»
نویسنده کتاب «آوای رحمانی» با تأکید بر ضرورت ارائه برداشتهای نو از قرآن کریم، هدف اصلی خود از نگارش این اثر را برجستهسازی اخلاق اجتماعی، کرامت انسانی و همزیستی مسالمتآمیز در پرتو آیات جزء سیام قرآن بیان کرد و گفت: تفسیر قرآن توقفپذیر نیست و هر عصر نیازمند خوانش و تدبر متناسب با مسائل خودش است.
حجتالاسلام والمسلمین حسین عرب، نویسنده کتاب «آوای رحمانی؛ تفسیر جزء سیام قرآن کریم» در گفتوگو با خبرنگار ایکنا از اصفهان، با اشاره به انگیزه نگارش این اثر اظهار کرد: تفسیر قرآن کریم امری متوقفشدنی نیست؛ قرآن خود، انسان را به تدبر دعوت میکند و نمیتوان گفت آنچه در گذشته گفته شده، تمام معارف قرآن را دربر گرفته است. قرآن کتابی است که باید در هر عصر و دهه، متناسب با نیازهای همان زمان تفسیر و برداشتهای نو، البته با حفظ احترام و تکریم بزرگان گذشته ارائه شود. من نیز در مقام طلبهای کوچک، آنچه را با تدبر در قرآن و بهرهگیری از آثار مفسران پیشین به ذهنم رسیده است، در این قالب عرضه کردهام.
وی افزود: یکی از دغدغههای اصلی من در نگارش این تفسیر، توجه ویژه به اخلاق، بهویژه اخلاق اجتماعی، کرامت انسانی، تعاون، همگرایی و همزیستی مسالمتآمیز بود. به همین دلیل نام «آوای رحمانی» برای این اثر انتخاب شد تا رویکرد اخلاقی و انسانی قرآن، متناسب با نیازهای جامعه معاصر، در عرصه اعتقاد، عمل و اخلاق بیشتر برجسته شود.
نویسنده کتاب «آوای رحمانی» در پاسخ به پرسشی درباره روش تفسیری این اثر گفت: در این کتاب، از روشهای معتبر تفسیری بهره گرفتهایم که در رأس آنها «تفسیر قرآن به قرآن» قرار دارد. این روش در آموزههای اهل بیت(ع) ریشه دارد و در دوران معاصر، بهویژه از سوی مرحوم علامه طباطبایی(ره) احیا شده است. قرآن خود بهترین مفسر خویش است و با تفسیر آیات به آیات، بسیاری از ابهامات برطرف میشود. در کنار آن، روایات اهل بیت(ع) برای ما جایگاه ویژهای دارد و در مباحث اعتقادی نیز از براهین عقلی و دادههای فلسفی بزرگانی چون ملاصدرا، علامه طباطبایی(ره) و امام خمینی(ره) استفاده شده است.
وی درباره مخاطبان اصلی این کتاب بیان کرد: با توجه به اینکه جزء سیام قرآن بیشتر مورد استفاده عموم مردم، بهویژه در نماز و آموزشهای قرآنی است، تلاش کردم مطالب کتاب بهگونهای تنظیم شود که هم برای عموم مردم و هم برای خواص قابل استفاده باشد. تفسیر بهصورت ترتیبی ارائه شده، اما در عین حال در موضوعات خاص، رویکردی موضوعی نیز اتخاذ شده تا هر فردی که از علم و سواد بهرهای دارد، بتواند از آن استفاده کند؛ نه اینکه صرفاً اثری تخصصی برای قشر خاصی باشد.
عرب درباره مهمترین چالش امروز جامعه در فهم قرآن تصریح کرد: باید بپذیریم که فهم قرآن مراتبی دارد و افراد به اندازه توان علمی خود از آن بهرهمند میشوند. تدبر در قرآن برای همه امکانپذیر است؛ اما کسی که به علوم گوناگون مجهز باشد، طبیعتاً فهم عمیقتری خواهد داشت. تفاوت میان تفاسیر نیز از همینجا ناشی میشود. برای نمونه، وقتی تفسیری مانند «تسنیم» آیتاللهالعظمی جوادی آملی را با بعضی تفاسیر دیگر مقایسه میکنیم، عمق و تفاوت آن بهروشنی آشکار میشود؛ چراکه آن عالم با تکیه بر علوم گوناگون به تفسیر قرآن پرداخته است.
وی درباره نقش پژوهشهای حوزوی و دانشگاهی در ارتقای تفاسیر قرآن گفت: پس از انقلاب اسلامی، چه در حوزه و چه در دانشگاه، پژوهشهای ارزشمندی در زمینه تفسیر قرآن انجام شده و قابل استفاده است؛ اما این نهضت نباید و نمیتواند متوقف شود. تدبر در قرآن همواره ظرفیت نو شدن و تکامل دارد و این مسیر باید ادامه پیدا کند.
نویسنده کتاب «آوای رحمانی» درباره برنامههای آینده خود اظهار کرد: نوشتههای متعددی در زمینه تفسیر قرآن دارم؛ اما تاکنون فرصت چاپ همه آنها فراهم نشده است. در حال حاضر، کتاب «آوای رحمانی» در دو جلد منتشر شده و دو جلد دیگر نیز در دست چاپ است که با توفیق الهی منتشر خواهد شد.
وی به بازخوردهای دریافتی پس از رونمایی کتاب اشاره کرد و ادامه داد: استادان و اهل نظر پس از مطالعه و رونمایی کتاب، من را مورد لطف و تشویق قرار دادهاند که برای طلبهای کوچک، مایه دلگرمی است.
عرب در پایان با تأکید بر ضرورت توجه بیشتر به اخلاق قرآنی تأکید کرد: بیش از هر زمان دیگری باید رفتار و اخلاق خود را با قرآن بسنجیم. جامعه امروز تشنه حقیقت است و ما باید ببینیم کدام بخش از رفتار ما با قرآن سازگار است و کجا به اصلاح نیاز دارد. ما باید خودمان را با قرآن وفق دهیم، نه اینکه قرآن را با خواستههای خود تطبیق دهیم؛ همانگونه که بزرگان دین فرمودهاند، دین و قرآن باید بر ما عرضه شود.
یادآور میشود، کتاب «آوای رحمانی؛ تفسیر جزء سیام قرآن کریم» از سوی انتشارات فقهالثقلین در سال جاری و با ۲۰۰ نسخه در نوبت نخست، چاپ و منتشر شده است.
انتهای پیام
