دین ظرف وجودی انسان را بزرگ می‌کند

به گزارش خبرنگار ایکنا از اصفهان، سیدعلی کلاهدوزان، استادیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نشست «جلوه‌های قرآنی ارتباط با دیگران در رفتار حضرت زهرا(س)» که امروز، دوم آذرماه در مؤسسه قرآنی چشمه سلسبیل برگزار شد، اظهار کرد: در بیشتر مطالبی که درباره دین به ما منتقل شده، دین به‌مثابه امری اخروی، دستگیر انسان در جهان آخرت است. این نگاه به‌ویژه برای جوانان بسیار آسیب‌زاست؛ زیرا آنان دیدگاهی کارکردی به امور دارند و هر چیزی که مشکلی را حل کند، بسیار دوست دارند و به خود نزدیک می‌کنند.

وی ادامه داد: اگر چیزی برای جوان امروز کارکرد نداشته باشد، به راحتی آن را کنار می‌گذارد، به‌طوری که اگر دین نتواند کاربرد خود را در زندگی روزمره نشان دهد، کنار گذاشته می‌شود. این مسئله تهدید نیست، بلکه فرصتی برای غنی‌کردن فهم دینی است. از جمله فعالیت‌های تخصصی‌ام تعامل با بیماران سرطانی است که در بیشتر مواقع امیدی هم به زنده‌ماندن آنان وجود ندارد؛ این بیماران بعد از آگاهی از ابتلا به این بیماری، پرسش «چرا من؟» را طرح می‌کنند.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح کرد: بسیاری از این بیماران تصور می‌کنند بیماری نوعی مجازات الهی است. وقتی پاسخ روشنی برای چرایی ابتلا به بیماری نمی‌یابند، گاهی حتی به انکار دین می‌رسند. این مسئله در میان قشر مذهبی نیز بسیار شایع است. به نظر می‌رسد که مشکل را باید در بدفهمی دینی جست‌وجو کرد، به‌طوری که از ندانستن دین خطرناک‌تر است؛ زیرا قرار نیست که دین سختی‌ها را از زندگی انسان حذف کند، بلکه قصد دارد ظرفیت وجودی افراد را برای مواجهه با رنج‌ها افزایش ‌دهد.

وی با استناد به آیات قرآن، نگاه رایج درباره رفع سختی‌ها از سوی دین را نادرست دانست و گفت: خداوند در آیه «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ» اعلام می‌کند که انسان در بطن سختی آفریده شده است؛ انگار که سختی‌ها بخشی از زمینه و ماهیت دنیا باشند. اگر ماهیت دنیا را کتمان کنیم، دین نمی‌تواند کاری برایمان انجام دهد. دین ما را از رنج مصیبت‌ها رهایی نمی‌بخشد. اگر دقت کنیم، درمی‌یابیم که حتی پیامبران و ائمه(ع) نیز با بیماری، رنج و داغ عزیزان خود روبه‌رو شده‌اند.

اندیشیدن به غایت زندگی انسان را صبور می‌کند

کلاهدوزان با اشاره به ایام شهادت حضرت فاطمه(س) و مصیبت‌های زندگی ایشان تأکید کرد: خداوند صراحتاً در آیه «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ» بیان کرده است که انسان را به بیماری، مشکلات مالی، گرفتاری‌های فراوان و... مبتلا می‌کند و در انتهای آیه، انسان‌های صبور را به ارتقای ظرفیت روحی و تاب‌آوری بشارت می‌دهد. خداوند می‌فرماید که اگر انسان به آینده و غایت زندگی امیدوار باشد، می‌تواند سختی‌های زندگی را تحمل کند.

وی با بیان اینکه مفهوم «سعه صدر» یکی از آثار مهم دینداری است، افزود: سختی‌های زندگی کوچک نمی‌شوند؛ بلکه دین ظرفیت وجودی انسان را بزرگتر می‌کند تا رنج تحمل‌پذیر شود. کسانی که سال‌ها خداوند را عبادت می‌کنند، باید ظرفیت وجودی خود را مورد سنجش قرار دهند تا شاهد تأثیر آن بر خود باشند. انسان نباید رابطه خود با خداوند را مانند رابطه خریدار و فروشنده در نظر بگیرد یا خداوند را گوش به فرمان خود بداند و به محض دعاکردن یا بیان خواسته‌ای، انتظار اجابت داشته باشد.

به گفته این استاد دانشگاه، ظرف وجودی انسان به‌وسیله عقل متصل به وحی و حب اهل‌ بیت(ع) توسعه می‌یابد. کتاب قرآن عقل مطلقی است که انسان را به سعادت می‌رساند، به‌طوری که در جای‌‎جای خود انسان را به خردورزی و تأمل دعوت می‌کند. ما با محبت به خداوند و آل‌الله، مسیر سعادت خود را هموار می‌کنیم. معجزه محبت به اهل‌ بیت(ع) فقط در دین ما قابل مشاهد است، چراکه هیچ‌کجای دنیا، جامعه‌ای وجود ندارد که بعد از 1400 سال برای مصیبت بانویی سوگواری کند.

وی بیان کرد: افراد در مواجهه با مرگ، نگاهی پخته‌تر به زندگی پیدا می‌کنند. روزانه یک میلیون نفر می‌میرند و 10 میلیون نفر در این دنیا عزادار می‌شوند؛ بنابراین برای داشتن فرصت زندگی باید خدا را شکر کنیم. عمر در دست انسان نیست، گذشته از دست رفته و آینده هنوز نیامده؛ آنچه واقعیت دارد، امروز است؛ در نتیجه اگر بتوانیم امروز زندگی کنیم، بسیار بیشتر از زندگی لذت خواهیم برد.

کلاهدوزان با بیان آیه «إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ» گفت: دوستان خداوند، کسانی هستند که با وجود ترس و حزن، کنترل زندگی خود را از دست نمی‌دهند، چراکه غم و گرفتاری در زندگی همه انسان‌ها هست. ترس و غم دو مقوله مرتبط با گذشته و آینده است؛ بنابراین دوستان خداوند کسانی هستند که در وضعیت کنونی زندگی می‌کنند. مرگ‌اندیشی زندگی را تلخ نمی‌کند، بلکه شیوه زیستن را نیز به انسان یاد می‌دهد.

وی اظهار کرد: قدرت فرهنگی و اجتماعی دین، عامل مهم انسجام جامعه ایرانی است، به‌طوری که در شرایط فشار و سختی، مانند براده‌های آهن، چنان جذب محور امام حسین(ع) می‌شوند که نفوذ در میان این جامعه غیرممکن است. کسی بیرون از این فرهنگ، نمی‌تواند این قدرت نرم را درک کند.