دین‌گریزی سبب نفاق اجتماعی می‌شود/ خطر دوگانگی میان رفتار و ادعای داعیان دین
گروه معارف - استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه دوگانگی میان رفتار و ادعای داعیان دین بسیار خطرناک‌تر از بی‌اعتقادی است، افزود: در واقع نفاق اجتماعی محصول چنین رفتاری است که باعث به وجود آمدن نقاط منفی در زندگی خصوصی افراد و در حوزه اجتماعی می‌شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدمحمدعلی ایازی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره دین‌گریزی اظهار کرد: مفهومی به نام دین‌ستیزی وجود دارد که نباید با مفهوم دین‌گریزی اشتباه گرفته شود. دین‌ستیز کسی است که با دین در حال جنگ و مخالفت و ستیز است. اما دین‌گریز کسی است که نسبت به دین یا بعضی از قوانین آن اعتراض، مخالفت و یا شبهه‌ای دارد.
وی ادامه داد: معمولاً دین‌گریزی و دین‌ستیزی در مفهوم امروزی با کلمه ارتداد یا برگشت کردن به کار می‌رود که گاهی در حوزه فردی و گاهی در حوزه اجتماعی است. در حوزه فردی گاهی این مفهوم در اثر شک و شبهه بر فرد قالب می‌شود و گاهی هم مطالعه و تحقیق در آن دخیل است. البته حوزه اجتماعی ارتداد کمی نگران‌کننده‌تر است، زیرا در اثر موجی اجتماعی و یا رفتاری عمومی به وجود می‌آید.
دین‌گریزی؛ محصول ناتوانی در پاسخگویی به جامعه
این استاد حوزه و دانشگاه در خصوص عوامل رواج دین‌گریزی در حوزه اجتماعی افزود: از بُعد نظری در فضای اجتماعی اگر مبلغان و عالمان دینی نتوانند پاسخگوی پرسش‌ها و شبهات افراد جامعه باشند، باعث این مشکل می‌شود، زیرا این پرسش‌ها و شبهات مغفول مانده و به موج اجتماعی منفی تبدیل خواهد شد. هرچند در تاریخ اسلام و در دوره بنی‌امیه و بنی‌عباس حرکت‌های شعوبی‌گری ستم و استبداد این حاکمان زمینه پرسش‌های فراوانی را ایجاد کرد و جریان الحاد ناشی از رفتار حکومت بود و هرچه رفتار حکومت به این ملحدان بیشتر و سخت‌تر می‌شد، موج الحاد هم افزون‌تر می‌شد تا دوره آل‌بویه که کرسی‌های همه مذاهب و ادیان در بغداد و رواداری مذهبی تأسیس شد و همین هم آن تنش‌های الحادی را کاهش داد.
دوگانگی میان رفتار و ادعای داعیان دین
ایازی اظهار کرد: از بُعد عملی دوگانگی میان رفتار و ادعای داعیان دین به وجود آمده که باعث دین‌گریزی در افراد می‌شود. این مشکل ممکن است در محیط خانواده و یا در محیط جامعه و یا از سوی حکومت باشد، آن هم حکومتی که مدعی دین‌داری دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه این مسئله در چند قرن اخیر نمود بیشتری پیدا کرده است، گفت: در دنیای مسیحیت رفتارهای کلیسا در زمانی باعث شد که مردم از مسیحیت دین‌گریز شوند، در آن زمان کلیسا یا نمی‌توانست به صورت نظری پاسخگوی سؤالات مردم باشد و یا رفتارهای کلیسا و شیوه برخوردش با مردم و عالمان نادرست بود.
این پژوهشگر قرآن گفت: در اسلام نیز گاهی همین مسئله وجود دارد. مرحوم شهید مطهری در خصوص علل گرایش به مادی‌گری در غرب این مسئله را مطرح کرده و هشدار می‌دهد که چنین مسئله تلخی در خصوص کلیسا و مسیحیت وجود دارد و روحانیت اسلام باید مراقب باشد تا این تجربه تلخ برای اسلام و جامعه ایران تکرار نشود.
وی تصریح کرد: پس در جامعه ایران نیز رفتار کسانی که مدعی دین‌داری هستند، نقش پررنگی در میزان دین‌گریزی داشته که این دین‌گریزی عواقب خطرناکی به همراه دارد، چراکه اگر حکومت بخواهد ظاهر دین را رعایت کند- به جز اینکه به اهداف دین یعنی معنویت و اخلاق نمی‌رسند- نوعی دوگانگی میان عقیده و رفتار به وجود می‌آید، یعنی افرادی در نظام اجتماعی طوری رفتار می‌کنند که با آن چیزی که در باطنشان هست تفاوت دارد.
دین‌گریزی سبب نفاق اجتماعی می‌شود
این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: این دوگانگی بسیار خطرناک‌تر از بی‌اعتقادی است. در واقع، نفاق اجتماعی محصول چنین رفتاری است که باعث به وجود آمدن نقاطی منفی در زندگی خصوصی افراد و در حوزه اجتماعی می‌شود، مثلاً یکی از تبعات آن ریا و ریاکاری و تملق و یا تظاهر است که همگی بسیار خطرناک و نگران‌کننده هستند.
ایازی ابراز کرد: قرآن تأکید زیادی روی پاسخگویی با منطق به پرسش‌های افراد دارد، مثلاً قرآن کریم در آیه 125 سوره نحل خطاب به پیامبر می‌فرماید: «ادْعُ إِلي سَبيلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي هِيَ أَحْسَنُ...؛ مردم را با برهان و اندرز نیکو به راه پروردگارت فراخوان و در این رهگذر با بهترین شیوه با آنان مجادله کن».
وی افزود: افزون بر این، قرآن کریم تأکید دارد که در صحبت با مردم از «زبانی نرم» استفاده کنید. در آیه 159 سوره آل‌عمران آمده است: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ...؛ اى پیامبر، به سبب لطف و رحمت خدا بود که با آنان نرمخویی و مهربانى کردى». اگر در جامعه دینی حاکمان و متولیان دینی با زبان تند با مردم صحبت کنند، قطعاً نتیجه خوبی را مشاهده نخواهند کرد و باعث گریز مردم از دین خواهند شد.
انتهای پیام
