تجربه زیسته یک ایرانی از دین و دینداری در کانادا

به گزارش ایکنا از اصفهان، نشست «از کانادا تا قم» با محوریت شناخت اشتراکات دینی و فرهنگی با کشورهای غربی، اهمیت تحصیل در رشته‌های الهیات، بررسی چالش‌ها و تجربیات دینی فرهنگی زیست در خارج از کشور و آشنایی با فضای الهیاتی و جایگاه آن در کشورهای توسعه‌یافته، به همت انجمن علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، شامگاه گذشته، پنجم آذرماه به‌صورت برخط برگزار شد.

مسعود شادنام، عضو هيئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و دانش‌آموخته جامعة‌المصطفی‌(ص) العالمیه در این نشست با اشاره به سابقه علاقه‌مندی خود به مباحث دینی اظهار کرد: همه ما در جایگاه یک شخص دیندار با مباحث الهیاتی بیگانه نیستیم؛ از همین‌رو من از ابتدای دبیرستان تا حدود هشت سال بعد به‌طور مرتب و هفتگی، در کلاس‌هایی شرکت می‌کردم که به فلسفه و عرفان اسلامی اختصاص داشت. آن کلاس‌ها برایم بسیار آموزنده بود و می‌توانم ادعا کنم که بنیان‌های فکری دینی من در همان حلقه مطالعاتی بنا گذاشته شد.

وی در خصوص انگیزه خود از مهاجرت به خارج از کشور گفت: آن زمان به این نتیجه رسیدم که رشته مدیریت برای کشور ما بسیار لازم است، حتی شاید بیشتر از بقیه رشته‌ها و دلیل انتخابم نیز همین بود. پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته مدیریت، به نظرم آمد دوره‌های دکترایی که در کشور ما و در رشته مدیریت برگزار می‌شود، قوی نیست؛ در نتيجه تصمیم گرفتم برای آموزش به کشور دیگری بروم و دوباره به وطن بازگردم؛ از همین‌رو به کانادا رفتم و دکترای مدیریت را در آن کشور اخذ کردم. حین تحصیل در این رشته، به گرایش‌های جامعه‌شناسی در مدیریت و حتی مباحث الهیاتی و کارهای میان‌رشته‌ای سوق پیدا کردم.

دینداری در دنیا مورد هجمه است

این استاد دانشگاه با اشاره به جایگاه دین و دینداری در فضای بین‌الملل یادآور شد: دین و دینداری در همه دنیا مورد هجمه است. شاید در بعضی از کشورها مانند فرانسه و چین این موضوع پررنگ‌تر هم باشد. در آمریکای شمالی، آمریکا و کانادا شرایط کمی بهتر است؛ زیرا با توجه به شمار زیاد مهاجران، چندفرهنگی وجود دارد. در مجموع فضای آنجا به این شکل است که هرکس هر عقیده‌ای دارد، به خودش مربوط است.

وی تصریح کرد: برخی از مبلغان دینی به قدری با شرایط آنجا ناآشنا بودند که سؤال می‌کردند چه تعداد را توانسته‌اید مسلمان کنید؟ در حالی‌ که به این سادگی‌ها کسی مسلمان نمی‌شود. نهایت تلاش ما در آنجا این بود که مسلمانان را مسلمان نگه داریم تا دین‌شان از دست نرود و این موفقیت بزرگی به‌شمار می‌رفت.

شادنام گفت: همکاری با جریان‌های گوناگون دینی در کانادا مورد اقبال بود؛ برای مثال مسیحیان از برقراری روابط با مسلمانان استقبال می‌کردند، البته نه به معنای اقناع در خصوص مطالب دینی، بلکه به معنای ارتباط همسایگی خوب. در ایام ماه مبارک رمضان، بعضی از اوقات آن‌ها برای افطار به مسجد ما می‌آمدند و بعضی اوقات نیز از ما دعوت می‌کردند تا برای افطار پیش آن‌ها برویم.

ائتلاف ادیان در کانادا

وی تأکید کرد: در قالب همین دوستی‌ها، چالش‌های فکری هم مطرح می‌شد؛ برای مثال در خصوص چیستی شیعه سؤالاتی وجود داشت. در مقابل، ما نیز سؤالاتی درباره فرقه‌های مسیحیت مطرح می‌کردیم. در همین حد ائتلاف خوبی میان ادیان الهی به‌وجود می‌آمد که ائتلاف عملی نیز در پی داشت. اگر درباره فلسطین برنامه‌ای از سوی ما برگزار می‌شد، مسیحیان نیز شرکت می‌کردند و یا اگر آن‌ها برنامه‌ای برگزار می‌کردند، ما هم در آن حضور داشتیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: کارکردن در رشته الهیات در ایران، اقتضائات و ظرایف خودش را دارد. در فضای بین‌المللی نیز به همین شکل است. من اگر به جای شما بودم، تمرکز خود را بر جمع خاصی می‌گذاشتم و زبان و فرهنگ‌شان را می‌آموختم تا بتوانم تولید محتوا کنم و مباحث الهیاتی ارائه دهم. زندگی‌کردن با آن جمع و مخلوط‌شدن با آن‌ها می‌تواند عاملی برای اثرگذاری باشد.

وی بیان کرد: هنگامی که در کانادا بودم، با جوانی شیعه اهل هندوستان آشنا شدم. خانواده او جزو روحانیون هندو بودند؛ اما خود آن جوان در پی تحقیق برآمده و مسلمان و سپس شیعه شده بود. او پس از تحصیل در قم به کانادا برگشته بود و در آنجا زندگی می‌کرد. بنابر شناختی که آن جوان از فرهنگ هندو و زیروبم آن داشت، با جمع هندوها ارتباط برقرار می‌کرد و بر آن‌ها تأثیر می‌گذاشت.

شادنام درباره فعالیت‌های دینی خود در کانادا گفت: ما در آنجا سلسله‌برنامه‌هایی برای آشنایی با ادیان گوناگون ترتیب دادیم؛ زیرا در کانادا ادیان متعددی حضور دارند؛ برای مثال با بزرگترین معبد هندوی شهر هماهنگ می‌کردیم تا ضمن بازدید از آنجا، توضیحاتی نیز در خصوص آیین هندو بشنویم و سؤالاتمان را مطرح کنیم. اکثراً از این طرح استقبال می‌کردند. چنین برنامه‌ای موجب می‌شد که مسلمان متولد و ساکن کانادا در عقاید خود عمیق‌تر شود. هندوها، بودائیان، مسیحیان و حتی یهودیان نیز در این سلسله‌برنامه‌ها مشارکت داشتند.

وی یادآور شد: در شهرهای نه چندان بزرگ در کشورهای دیگر، موضوع آموزش دینی بسیار مهم است و وجود مدرسه‌ای اسلامی جزو نیازهای اصلی به‌شمار می‌رود. خانواده‌ها مایل‌اند فرزندانشان با تربیت دینی بزرگ شوند. همیشه شلوغ‌ترین برنامه‌هایی که ترتیب می‌دادیم، به تربیت دینی فرزندان اختصاص داشت. در مناطقی که مدرسه برای مسلمانان وجود ندارد، خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندانشان در مدرسه کاتوليک تحصیل کنند؛ زیرا لااقل در آنجا مجموعه‌ای از ارزش‌ها حفظ می‌شود.

ایران؛ تنها پرچم حق در دنیا 

این استاد دانشگاه در خصوص تصمیم خود برای بازگشت به وطن گفت: تصميم من از ابتدا، بازگشت به کشور بود. می‌خواستم آن دانش مفیدی را که ایران لازم دارد، یاد بگیرم، به کشورم برگردم و آن را به‌کار ببندم. طبیعتاً هرکس در هرجایی زندگی‌ می‌کند، مایل است بر جامعه و افراد آن اثرگذار باشد. سعی ما در کانادا هم چنین بود.

وی در پایان اظهار کرد: در مجموع عقیده‌ام این بود که ایران، تنها پرچم حق در دنیاست و اگر بتوانیم پشت آن را گرم کنیم، پشت تمامی حق در دنیا گرم می‌شود؛ برای مثال بازخورد فلسطینی‌ها در مقابل کمک‌های مالی ایرانیان به آن‌ها این بود که مگر شما تحریم نیستید؟ اگر شما قوی باشید، ما هم قوی هستیم. ما پشتمان به شما گرم است.

زهرا مظفری‌فرد