نگاهی ژرف به پیام جاودانه «العصر» + فیلم

در دنیایی پرهیاهو و پرشتاب، گاهی فقط چند کلمه کافی است تا انسان را از خواب غفلت بیدار کند. سوره‌ای کوتاه در انتهای قرآن همین کار را می‌کند؛ سوره‌ای که با سوگند به زمان آغاز می‌شود و با هشدار درباره زیان‌کاری انسان به پایان می‌رسد. این سوره، العصر نام دارد؛ فقط در سه آیه، اما با دنیایی از معنا.

جایگاه و اهمیت سوره العصر

العصر، صدوسومین سوره قرآن کریم و از سوره‌های مکی است. در منابع اهل سنت از جمله «الدر المنثور» آمده که این سوره درباره فضیلت امیرالمؤمنین علی(ع) نازل شده است. (الدر المنثور، ج ۶، ص ۳۹۲)

اهمیت این سوره نزد یاران پیامبر(ص) چنان بود که طبق نقل تاریخی، آن‌ها هنگام دیدار با یکدیگر، تا سوره عصر را نمی‌خواندند، از هم جدا نمی‌شدند. (همان، ص ۳۹۱) گویی این سوره برای آن‌ها نه فقط ذکر، بلکه عهدی معنوی و هویتی بود.

نگاهی به تفسیر امام صادق(ع) 

امام جعفر صادق(ع) در تفسیر عبارت «إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا» فرمود: «یعنی کسانی که به ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) ایمان آورده‌اند.» (تفسیر قمی، ج ۲۷، ص ۴۴۱)

در ادامه، آن حضرت در حدیثی فرمود: «کسی که سوره العصر را در نمازهای مستحبی قرائت کند، خداوند در روز قیامت چهره‌اش را نورانی، خندان و چشمش را روشن می‌کند و او را وارد بهشت می‌کند.» (ثواب‌الاعمال، ص ۱۲۵)

بشارت پیامبر اکرم(ص) 

از رسول خدا(ص) نیز روایت شده است: «هر کس این سوره را تلاوت کند، عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم می‌شود و در روز قیامت در کنار یاران حق محشور خواهد شد.» (مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۴۳۴)

سوره عصر فضایل و خواص بسیاری دارد که در روایات اسلامی به آن‌ها اشاره شده است. از جمله فضایل این سوره می‌توان به ختم کارها به صبر و شکیبایی، چهره نورانی و خندان در قیامت، آمرزش گناهان و اعطای حسنات اشاره کرد؛ همچنین قرائت این سوره به‌ویژه در نمازهای مستحبی و برای برآورده‌شدن حاجات سفارش شده است.

آثار درمانی و معنوی سوره العصر

علاوه بر برکات معنوی، در بعضی منابع به آثار درمانی سوره العصر نیز اشاره شده است: اگر این سوره را بر فردی که تب دارد، بخوانند، تب او فروکش می‌کند؛ همچنین قرائت آن برای فرد افسرده، موجب بهبود حال و خروج او از افسردگی می‌شود. (درمان با قرآن)

این آموزه‌ها، بیانگر نگاه شفابخش و آرامش‌بخش قرآن به زندگی انسان‌هاست؛ سوره‌هایی که هم دل را زنده می‌کند و هم جسم را.

پیام نهایی سوره: معیار رستگاری

سوره العصر ما را به حقیقتی ناب دعوت می‌کند: «إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ، إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ؛ انسان‌ها همگی در خسارت هستند، مگر کسانی که ایمان آورده‌اند، کارهای شایسته انجام داده‌اند، دیگران را به حق توصیه و به صبر دعوت کرده‌اند.» 

این سوره با همه کوتاهی‌اش، الگویی جامع برای زندگی فردی و اجتماعی ترسیم می‌کند؛ سوره‌ای که هر بار خواندنش، تلنگری‌ برای بازنگری در مسیر زندگی است.

در جهانی که هر لحظه آن در حال گذر است، سوره العصر ما را به ارزش زمان، ایمان آگاهانه، عمل صالح و مسئولیت اجتماعی فرامی‌خواند. پیام این سوره آن‌قدر نافذ است که یاران پیامبر(ص) بدون آن از یکدیگر جدا نمی‌شدند؛ گویی همگی باور داشتند که اگر در مسیر ایمان، حق‌جویی و صبر حرکت نکنند، در زیانند. بیایید ما هم این آیه‌های کوچک و نجات‌بخش را جدی بگیریم و سوره العصر را نه فقط با زبان، بلکه با رفتار و سبک زندگی خود قرائت کنیم.

امیرحسین شاهی راوندی